«سید هادی سید افقهی»، مؤلف و پژوهشگر حوزه غرب آسیا در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم، در خصوص اعلام آمادگی مجدد مصر برای همکاری با عراق ضد داعش، با اشاره به سابقه تشکیل شورای همکاری عربی یادآوری کرد: نزدیکی کشور مصر و عراق سابقه دیرینهای دارد. صدام در زمان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، کمبود نیروی انسانی خود در داخل شهرها و بخش پشتیبانی را در درجه اول از مصر و در درجات بعد از سومالی، سودان و کشورهای دیگر جبران میکرد.
وی با توجه به اینکه حدود سه و نیم میلیون مهاجر مصری در شهرهای عراق جایگزین جوانان و مردم عراق شدند و شغل آنها را در دست گرفتند، خاطرنشان کرد: عربستان سعودی و همپیمانانش از جمله کویت، قطر، بحرین و امارات همزمان با تشکیل شورای همکاری خلیجفارس مانع حضور مصر در این شورا شدند. مصر در مقابل این شورا با کمک اردن، عراق و یمن شورای همکاری عربی را تشکیل داد.
مؤلف حوزه غرب آسیا با بیان اینکه صدام بعد از پذیرش قطعنامه 598 بین ایران و عراق، در سال 1990 به کویت حمله کرد، گفت: در اینجا بین کشورهای عضو شورای همکاری عربی اختلاف افتاد و به نحوی تفکیک شد. مصر علیه صدام، از کویت حمایت کرد. با این حال، آرزوی تشکیل بلوک عربی مستقل در برابر شورای همکاری خلیجفارس در دل مصریها باقی ماند. در فرآیند بهار عربی و حمله آمریکا در سال 2003، تحولاتی در راستای این هدف اتفاق افتاد.
وی با تأکید بر اینکه هدف مشترک دو کشور مصر و عراق در حال حاضر بحث تروریسم است، بیان داشت: داعش و تروریستهای دیگر در صحرای سینا و بسیاری از شهرهای مصر در حال انجام عملیات تروریستی هستند. عراق نیز کشوری داعش زده است. زمینه همکاریهای اقتصادی مناسبی نیز بین مصر و عراق به وجود آمده است.
سید افقهی با توجه به اینکه دادگاه عالی مصر و پارلمان این کشور با واگذاری دو جزیره صنافیر و تیران به عربستان مخالفت کرد و این دو جزیره علیرغم موافقتهای اولیه به عربستان واگذار نشد، اضافه کرد: عربستان به همین خاطر به دنبال تنبیه مصر است. ریاض در همین راستا سهمیه نفت و مشتقات نفتی آرامکو به مصر را قطع کرده است. مصر تحت فشار است و شاید به همین دلیل برای جبران کمبود سوخت و حاملهای انرژی به عراق روی آورده است.
وی با تأکید بر اینکه از سوی دیگر سابقه تشکیل شورای همکاری عربی در مقابل شورای همکاری خلیجفارس نیز قاهره و بغداد را به نزدیک شدن دوباره متمایل میکند، افزود: لذا دو کشور در حال حاضر برای شروع رابطه و همچنین ممانعت از عصبانیت بیشتر عربستان، همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم را بهانه کردهاند؛ در حالی که این موضوع هدف اصلی نیست. مصر میخواهد به عراق نزدیک شود تا شاید به این وسیله بخشی از ضررهای ناشی از تحریمهای عربستان در زمینه حاملهای انرژی را جبران کند.
پژوهشگر حوزه غرب آسیا در پاسخ به این پرسش که «قاهره هم اکنون با مشکلات متعدد اقتصادی روبهرو است. آیا مصر در این شرایط میتواند تضاد دیدگاه خود با ریاض را تداوم ببخشد؟» بیان داشت: مصر در مقابل عربستان، گزینههای زیادی ندارد. آمریکا، بعد از قرارداد کمپ دیوید، مصر را به کمکهای خارجی کشورهای حوزه خلیجفارس، خصوصاً عربستان سعودی وابسته نگه داشته است. از سوی دیگر، حکومت دستنشانده سیسی، هیچ ارادهای برای استقلال کشور ندارد.
وی با اشاره به اینکه در جنگ عربستان علیه یمن، دولت مصر به فرمان سیسی با فشار عربستان، مأموریت نیروهای مصری در یمن، یعنی بحر عرب، خلیج عدن، باب المندب و دریای سرخ را علیه این کشور تمدید کرد، گفت: پس مصر برای مقابله و مقاومت اساسی علیه عربستان تصمیم قطعی ندارد. برگ برنده دیگر عربستان علیه مصر، وجود بیش از یکمیلیون کارگر، کارمند، کارشناس و تکنسین مصری در عربستان است.
کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه در صورت تهدید عربستان، حدود یک میلیون مصری یکباره از عربستان خارج خواهند شد، اشاره داشت: آنها در مصر، نیروی مازاد و بیکار خواهند بود. از طرفی، یک منبع مهم درآمد ارزی مصر هم قطع خواهد شد. موضوع دیگر، وضعیت نامناسب توریسم در اثر عملیات خرابکارانه تروریستها در مصر است. درآمد مصریها از منابع توریستی، به شدت دچار تزلزل و کاهش شده است؛ بنابر این مصریها نمیتوانند به طور جدی در مقابل عربستان مقاومت کنند و آن را مجاب کنند که مصر رهبری جهان عرب را بر عهده بگیرد.
وی با اشاره به اینکه حتی مصر در زمان عبدالناصر و اوج قدرت، حریف عربستان و همپیمانانش نشد، یادآوری کرد: البته روابط بین همه کشورها یکسان نیست. مثلاً کویت با مصر روابط خوبی دارد؛ اما رابطه بحرین با مصر چندان خوب نیست. قطر با مصر قطع رابطه کرده است؛ زیرا قطر از اخوان المسلمین حمایت میکند و السیسی با کودتا علیه اخوان به قدرت رسید؛ بنابر این مصر توان جدی برای قطع رابطه با عربستان را ندارد. از طرفی، مصر بعد از انتخابات اخیر آمریکا و روی کار آمدن ترامپ، منتظر اعلام سیاستهای خاورمیانهای وی است.
پژوهشگر حوزه غرب آسیا با توجه به اینکه ترامپ در زمان رقابتهای انتخاباتی پرخاشگریهایی علیه کشورهای حوزه جنوبی خلیجفارس داشت، مطرح کرد: ترامپ اعلام کرده بود که این کشورها گاوهای شیرده هستند که اگر شیرشان خشک شد، سرشان را میبرد؛ اما وی نشانههای خوبی به السیسی مخابره میکند که مصر در حال مبارزه با تروریسم است. از طرف دیگر، روسیه روابط خوبی با مصر دارد. اگر رابطه پوتین و ترامپ گسترده شود، پوتین میتواند تا حدی نگاه ترامپ به مصر را تغییر دهد. پس برای روشن شدن وضعیت دقیق مصر باید منتظر اعلام سیاستهای خاورمیانهای ترامپ بود.
انتهای پیام/