خبرگزاری تسنیم- حمید رضا جلالی
امسال در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر شاهد حضور تنها یک انیمیشن هستیم. انیمیشن رهایی از بهشت ساخته علی اسکویی خویش را در بخش رقابت سیمرغ با دیگر آثار سینمایی تنها می بیند. در صورتی که با نمایش نسبتا خوب کمی و کیفی بخش انیمیشن در جشنواره گذشته این توقع پدید آمده بود که امسال شاهد حضور پر رنگ تر و موثر تر آثار انیمیشن در جشنواره فیلم فجر خواهیم بود. امری که محقق نشد.
در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر شاهد حضور انیمیشن های نبرد خلیج فارس، فهرست مقدس، پادشاه آب و در مسیر باران بودیم. نکته جالب توجه حضور 8 انیمیشن در مرحله ابتدایی جشنواره بود که در انتها 4 اثر فوق موفق به راهیابی به مرحله بعد شدند. برای درک بهتر سطح رقابت تعداد عناوین شرکت کننده امسال را با سال گذشته مقایسه کنید. سال گذشته به اعتقاد برخی از اصحاب رسانه و خبرنگاران، سال انیمیشن به شمار می رفت. اما امسال را می توان سال رکود انیمیشن نامید.
گرچه انیمیشن فیلشاه در دقایق آخر اعلام انصراف خود را از شرکت در جشنواره فیلم فجر اعلام کرد (تصمیمی که قبلا در مقاله «فیلشاه» یک پله بالاتر از جشنواره «داخلی» فجر بدان اشاره شد) اما با این وجود نیز رونق و هیجان تولید به شکل مشخصی از بخش انیمیشن رخت بر بسته است. گرچه شایسته است بخش انیمیشن کوتاه به جشنواره فیلم فجر اضافه شود تا بلکه سبب بهبود شرایط رقابت در این بخش شود لیکن شرایط معلق مبادلات مالی در پسابرجام تاثیر نامطلوب خویش را بر اقتصاد تولید انیمیشن نیز نهاده است. به سبب عدم وصول و تحقق بودجه و منابع مالی بسیاری از سازمان ها و تولید کننده های دست اندر کار و موثر در بخش انیمیشن کشور، حجم سفارش های ساخت انیمیشن بلند کاهش چشمگیری یافته است. در کنار این مطلب نباید از این نکته غافل ماند که در این اوضاع نیز پروژه های انیمیشن سینمایی بلند دیگری در حال تولید است که بنا به دلایل مالی دچار کندی یا توقف در مسیر تولید خویش شده اند و بر فرض رفع شدن مشکلات مالی در سال های آینده رونق احتمالی بیشتری در این بازار به وقوع خواهد پیوست.
گذشته از مسائل اقتصادی، تولید بسیار کم انیمیشن سینمایی در طول عمر انقلاب اسلامی حقیقتی است که زیبنده توان و ظرفیت و همچنین اهداف والای فرهنگی و هنری انقلاب اسلامی نیست، در شرایطی که شیطان بزرگ آمریکا و دستگاه تبلیغاتی پر طمطراقش در طول 3 دهه گذشته حجم تولید خویش را فزونی بخشیده اند و تا جایی پیش رفته اند که گستره مخاطبین خویش را نیز طی برنامهریزیها و آیندهپژوهیهای علمی تجدید ساختار و مهندسی کردهاند. براستی چرا شاهد چنین وضعی در تولید پویانمایی یا انیمیشن در کشور هستیم؟ وضعیتی که در جشنواره ها و فستیوال ها خود را بیشتر نشان می دهد.
برای پاسخ به این پرسش باید به دنبال متولیان رسمی انیمیشن در کشور باشیم. در ردیف نخست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار دارد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکنون برنامه ای برای حمایت و اعتلای وضعیت انیمیشن اعلام نکرده است. در عرصه عملی نیز انیمیشن های تولید شده عملا یا از حمایت ناچیز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برخوردار شده اند یا از آنان هیچ حمایتی نشده است. مصداق این موضوع را می توان در انیمیشن پادشاه آب مشاهده کرد. در واقع برای ساخت یک اثر انیمیشن در کشورمان، تولید کننده در مسیری به مراتب سخت تر از همقطاران خویش در بخش سینمایی گام بر می دارد. طبیعی است در چنین شرایطی روند تولید دچار رکود شود.
عدم وجود سیاست های حمایتی، بی توجهی مسئولین دست اندر کار، توجه مفرط به تولید فیلم سینمایی و نبود آشنایی مدیران فرهنگی کشورمان با انیمیشن و عوامل تاثیر گذار در تولید آن، از جمله عوامل مهم در به وجود آمدن شرایط کنونی انیمیشن کشور هستند.
نمی توان این حقیقت را انکار کرد که جشنواره فیلم فجر به مثابه ویترین و گزیده تولیدات دستگاه فرهنگی هنری انقلاب اسلامی در بخش سینمایی می باشد و با نگاهی ارزیابانه و کارشناسی بدان می توان شناخت خوبی از شرایط فعلی این دستگاه و تولیدات آن بدست آورد. با عنایت به این امر و مقایسه میان جشنواره های گذشته (بدون در نظر گرفتن جشنواره سال گذشته) می توان کلمه افول یا رکود را برای توصیف وضعیت انیمیشن کشورمان بکار بست. با وجود تاکید های فراوان مقام عظمای ولایت بر برنامه ریزی و مهندسی دقیق فضای فرهنگی کشور، امروزه استراتژی خاصی بر این فضا مخصوصا در عرصه انیمیشن به چشم نمی خورد. در واقع هیچ سند راهبردی یا چشم اندازی در این زمینه نگاشته نشده است. نگارش و تولید ادبیات راهبردی در هر عرصه ای نشان از افق نگاه و آرمان های مورد نظر نویسنده است حال در نظر بگیرید که معنای نبود هیچ سند استراتژیکی در این زمینه نشانه چیست؟
این حقیقت نشان از عدم توجه و برنامه ریزی، نگاشته نشدن سند و تدوین راهبرد جامع فرهنگی، عدم احصاء اهداف کلی و جزئی، انجام نشدن یک ارزیابی محیطی و عدم هدف گذاری علمی در عرصه انیمیشن و بازی رایانه ای و تصویر مجازی است.
می توان گفت: هدف گذاری و برنامه بلند مدتی در این زمینه انجام نشده است تا شاهد تحولات مورد نظر باشیم. تولید یک انیمیشن سینمایی به طور متوسط چند سال زمان نیاز دارد، در پی این موارد نیز طبیعی است که یک دوره شاهد حضور پر تعداد شرکت کنندگان بخش انیمیشن جشنواره فیلم فجر باشیم و سال بعد وضعیت رکود بر آن حاکم باشد. زیرا حجم تولید صورت گرفته در چند سال گذشته در جشنواره گذشته به نمایش درآمده است و برای نمایش آثار بعدی در شرایط پسا برجام شاید لازم است تا چند دوره باید منتظر ماند!!
انتهای پیام/