به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، نشست آستانه، آستانه تحولات بزرگی در عرصه میدانی سوریه بود. تلاش بسیار واشنگتن برای حضور در این نشست حکایت از کمرنگ شدن نقش آمریکا در تحولات سیاسی سوریه داشت. در این میان مطرحشدن ایجاد منطقه امن در سوریه از سوی آمریکا امارهای از نگرانی واشنگتن نسبت به آینده سیاسی سوریه بود.
چرا واشنگتن به یکباره به ایجاد منطقه امن در سوریه تأکید داشت؟ شاید در نگاه نخست گفته شود که دونالد ترامپ در رقابتهای انتخاباتی نیز خبر از ایجاد چنین منطقهای در سوریه میداد؛ لذا وی الآن در حال اجرایی کردن وعده خود است؛ اما در یک نگاه عمیقتر مطرح شدن این موضوع را میتوان نشانهای از نگرانی بیش از پیش واشنگتن دانست.
آمریکا دست روی نقطهای گذاشته که به زعم خود چندین هدف را از آن دنبال میکند. اولاً همانطور که بیان شد، تأکید واشنگتن بر ایجاد منطقه امن میتواند حضور آمریکا را در سوریه پررنگتر سازد. دومین هدف مربوط به مناسبات واشنگتن و آنکارا است. ترکیه از چند سال گذشته بر ایجاد منطقه امن در سوریه تأکید داشته است؛ اما این موضوع هر بار با واکنش منفی آمریکا مواجه میشد.
حال واشنگتن با مطرح کردن بحث منطقه امن در سوریه به نوعی میتواند به نگرانیهای آنکارا توجه نشان دهد. آمریکا با توجه به خواسته ترکیه میتواند اهداف دیگری را به وسیله این کشور به انجام رساند.
کردهای سوری سومین هدف واشنگتن هستند. ایجاد منطقه امن در سوریه باعث خواهد شد که نگرانی ترکیه از جانب کردها کاهش پیدا کند؛ لذا کردها میتوانند به سلطه خود بر شمال سوریه تحکیم بخشند. به نظر میرسد که آمریکا در حال حاضر نمیتواند حمایتهای خود از کردهای سوریه را به پایان رساند؛ چراکه آنها پاشنه آشیل خوبی برای کنترل ترکیه بهحساب میآیند.
در حقیقت واشنگتن مهره کردها و ترکها را در مقابل یکدیگر به کار میگیرد تا منافع حداکثری خود را کسب و حفظ کند. گرچه این رویکرد منافقانه موجب نگرانی ترکیه و کردهای سوریه شده است؛ اما در حال حاضر آنها نمیتوانند واکنش جدی در برابر واشنگتن داشته باشند. عدم استقلال عمل کردها در برابر آمریکا و وابستگی ترکیه به این کشور موجب قرار گرفتن آنها در صفحه بازی غربیها شده است.
هدف بعدی آمریکا از مطرح کردن ایجاد منطقه امن در سوریه بالانس قدرت در صحنه میدانی این کشور است. حضور گسترده روسیه و ایران در سوریه از اهمیت واشنگتن در این کشور کاسته است. حضور پررنگ آمریکا در ایجاد منطقه امن موجب بالانس قدرت در سوریه خواهد شد.
مطرحشدن منطقه امن از سوی آمریکا همچنین موجب موضعگیری کشورهای مؤثر در صحنه میدانی و سیاسی سوریه در قبال آن خواهد شد؛ لذا این موضوع محملی برای تنظیم مناسبات خواهد بود. همانطور که سرگئی لاوروف در قبال این قضیه موضع گرفت و ایجاد چنین منطقهای را بعید نخواند. البته مسکو تأکید دارد که هر تصمیمی از جمله ایجاد منطقه امن باید با موافقت و رأی دمشق باشد. بر این اساس به نظر میرسد که آمریکاییها به دنبال نوعی از بده بستان در این باره هستند.
احتمالاً واشنگتن میزان تأکید خود بر ایجاد این منطقه را با نوع بده بستانها هماهنگ خواهد کرد. به عنوان نمونه ترکیه و کردها از مخاطبان اصلی این قضیه خواهند بود.
از اهداف دیگر مطرح شدن منطقه امن میتوان به ایجاد حاشیه امن برای تروریستها اشاره کرد. علیرغم موضعگیریهای ترامپ علیه داعش، حذف این گروه چندان مطلوب واشنگتن نیست. حضور داعش ضعیف شده در سوریه یا عراق میتواند از اهرمهای فشار آمریکا به شمار آید. بر این اساس تروریستها میتوانند در منطقه امن مستقر شوند و به هنگام نیاز آمریکا دست به اقداماتی بزنند.
گفتوگوی تلفنی ترامپ و ملک سلمان نیز از هدف دیگر واشنگتن در این زمینه پرده برمیداشت. طرفین در این گفتوگو در مورد مسائلی چون منطقه امن سوریه و یمن به توافق رسیدهاند. نباید فراموش کرد که ترامپ پیش از شروع به کار رسمی خود، کشورهای عربی را به گاوهای شیرده تمثیل کرده بود که با تمام شدن شیرشان سر بریده میشوند.
حال ترامپ علاوه بر استفاده از منابع مالی ریاض برای ایجاد منطقه امن در سوریه، به نوعی عربستان را به بازی میگیرد که این کشور نیز در ایجاد این منطقه سهمی داشته باشد. این موضوع باعث میشود که کمی از نگرانیهای عربستان در رابطه با نوع نگاه دولت جدید آمریکا نسبت به این کشور کاسته شود.
یادداشت: رامین ولیزاده میدانی
انتهای پیام/