به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، چشمانداز تازه مهمترین ابزار برای تهییج و بسیج افکار عمومی برای دستیابی به یک هدف خاص در کوران یک رقابت بیرحمانه سیاسی است. بدون چشمانداز هیچ فرد یا گروهی قادر نخواهد بود در مقیاسی بزرگ در حد و اندازه یک کشور افکار سلایق گوناگون را با یک نخ تسبیح به همدیگر وصل کند. بررسی انتخاباتهای گوناگون به خوبی این نکته را نشان میدهد که آنچه مردم را به سمت یک گزینه خاص جلب میکند، همین چشمانداز است. این چشمانداز گاه یک توسعه اقتصادی و رهایی از خرابیهای جنگ است. گاه آزادی سیاسی، گاه رسیدن به عدالت اجتماعی و زمانی دیگر نیز رهایی از تحریمها که توانست یک بسیج تودهای گسترده را فراهم کند. در این میان سؤال اینجاست که آیا چشمانداز رهایی از تحریمها آنچنان قوی است که باز هم بتواند حسن روحانی رئیسجمهور فعلی دولت یازدهم را به خیابان پاستور برساند.
رنگ و لعابی که رفته است
نگاهی به کارنامه دولت یازدهم به خصوص در حوزه اقتصادی و سیگنالهای اجتماعی که از بطن جامعه و به خصوص طبقه متوسط به نهادهای حاکمیتی میرسد، نشان میدهد که چشمانداز رهایی از تحریمها با گذشت هر ماه از اجرایی شدن برجام رنگ و لعاب خود را از دست میدهد.
نتایج نظرسنجی که دانشگاه مریلند چندی پیش از بین هزار نفر از شهروندان ایرانی منتشر کرده بود، به خوبی نشان داد که اغلب شهروندان ایرانی چشماندازی در خصوص بهبود اقتصادی ندارند و صدالبته برجام را فاقد تأثیرگذاری بر شرایط اقتصادی خود میدانند.
این پیشبینی بدبینانه، اما نزدیک به واقعیت بالای سر روحانی در حال پرسه زدن است که حتی در صورت رأیآوری روحانی دولت وی باز هم همانند دولت اول وی با نتیجهای ناپلئونی به پیروزی برسد و اگر کار به مرحله دوم هم بکشد که نتیجهای به مراتب بدتر برای یک دولت مستقر است.
از همین رو است که برخی نشریات اصلاحطلب به صراحت یا لفافه به این مسئله اشاره میکنند و آن را ضعف دولت روحانی در انتخابات عنوان میکنند .
در جبهه مقابل چه خبر است
روزنامه شرق در سرمقاله دیروز خود همین نکته را مورد اشاره قرار داده و با اشاره به همین نقطه ضعف روحانی و نبود چشمانداز روشن برای جامعه مینویسد: هرچه هست قدرت تخیل و روایت آن است. تخیلی که مردم میسازند، مردمی که تخیل خود را باور دارند و برای آن روایت میسازند. روایتِ تخیل دولتها را بر سر کار میآورد و دولتهای سرکار را ناگزیر میکند به آموزههای عدالتطلبانه تن بدهند زیرا دولتها با تخیل مردمی روبهرو هستند که بهمعنای کلاسیک آن، نه سَرکرده دارند و نه الگو، بلکه تخیل محضاند. از سوی دیگر این مردمان، مردمانی نیستند که از پایین فشار بیاورند تا در بالا فرصتی برای چانهزنی فراهم کنند. آنان خود با قدرت تخیل و روایت زیرپوستیاش میخواهند شرایط را متحول کنند. اظهارات تکنسینهای دولتی درباره رقیبان دولت روحانی را باید جدی گرفت اما جدیترین تهدید، سیاستِ بدون تخیل است. سیاستی صُلب و مستند که تن به هیچ روایتِ تازهای نمیدهد.
نکته جالب اینجاست که این چشمانداز نوعی تخیل ترجمه میشود که به عنوان یک افیون در جامعه عمل کرده و سبب میشود تودهها به نفع یک دولت یا یک جبهه سیاسی بسیج شوند؛ مردمی که حاضر به حضور در صحنه نیستند که فرصتی برای چانهزنی در بالا فراهم شود.
البته این گلایه آخر کاملاً بدون جهت است. تئوری فشار از پایین و چانه زنی از بالا سالها به عنوان یک تز از سوی نیروهای اصلاحطلب در عرصه رقابتهای سیاسی مطرح بوده و اتفاقاً هر بار نیز به شکست انجامیده است. آشوبهای سال 78 و همچنین فتنه سال 88 دو نمونه واضح از این موضوع است. قرار بود فشار از پایین سبب موفقیت سران اصلاحطلب شود، اما در نهایت به یک شکست تمامعیار انجامید.
حالا گلایه اصلی سرمقالهنویس شرق از این است که چرا دولت روحانی نتوانسته همانند دولتهای گذشته برای مردم تخیلسازی کند. البته اگر بدانیم مسائلی همچون عدالتخواهی یا توزیع عادلانه ثروت در آن مقاله جزو تخیل نامیده میشوند، متوجه رگههایی از توهین هم در این یادداشت میشویم، اما اگر همه اینها را کنار بگذاریم، سخن اصلی همان است که در پایان نوشتار آمده است و آن هم اینکه دولت روحانی هیچ چشمانداز یا تخیلی برای مردم ندارد تا بار دیگر در صندوقهای رأی آنان را در کنار خود داشته باشد.
دولت به دنبال چشماندازهای مجازی
البته الان کمی زود است که به دنبال پیشبینی انتخابات سال 96 باشیم. در دنیای سیاست متغیرها بسیار سریعتر از آنچه که میتوان تصور کرد، تغییر میکند اما اگر مفروضات فعلی را قبول کنیم، دولت روحانی برای پیروزی باید چشمانداز تازهای را برای مردم ارائه کند.
با توجه به شرایط فعلی و روی کار آمدن دونالد ترامپ در عرصه ریاست جمهوری امریکا بعید است که دیگر برجام بتواند زرق و برقی داشته باشد، از این رو باید بر فضای داخلی تمرکز کرد. اینجاست که شرایط کمی متفاوت میشود.
ممکن است روحانی یا تیم راهبردی وی برای انتخابات ریاست جمهوری با پیشنهادها و راهکارهایی روبهرو شوند که آنان را برای ایجاد برخی چشماندازهای مجازی تحریک کند. هیجانات و التهاباتی که بتواند در کوتاه مدت جامعه را برای یک بسیج عمومی جلب کند. این مسئله ممکن است در کوتاهمدت به نفع دولت تمام شود، اما برای نظام جمهوری اسلامی میتواند تبعات سنگینی داشته باشد.
کما اینکه برخی اقدامات دولت روحانی نیز در طول ماههای اخیر به خوبی چنین نشانههایی را به ذهن متبادر میکند. برجسته کردن موضوع کنسرتها و تبادل نظر علنی با رئیس قوه قضائیه تنها یکی از موارد است.
منبع: جوان
انتهای پیام/