«النا دونایوا» پژوهشگر ارشد موسسه شرقشناسی روسیه و کارشناس مسائل سیاسی ایران در گفتوگو با خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، در رابطه با منافع مشترک ایران و روسیه در سطح منطقه خاورمیانه گفت: منافع مشترک دو کشور مربوط به امنیت و ثبات منطقه خاورمیانه است که از کرانه شرقی دریای مدیترانه تا مرزهای افغانستان و پاکستان را در بر میگیرد. دو کشور برای امنیت و ثبات در مرزهای خود یعنی عدم مناقشات و حل بحرانها، کوششهای بسیاری انجام میدهند، زیرا ایران و روسیه با چالشهای مشترکی در منطقه روبرو هستند که موارد اصلی آن، تروریسم و افراطگرایی است.
این چالشها هم مرزهای ایران را تهدید میکند و هم مسکو نگران گسترش آنها به مناطق همجوار با روسیه مانند آسیای مرکزی و قفقاز است. از این رو، تهران و مسکو در زمینه مبارزه با افراطگرایی و تروریسم مواضع مشترکی دارند که نمونه آن را میتوان در همکاری دو طرف و شباهت دیدگاههای آنها در رابطه با مسائل سوریه و افغانستان مشاهده کرد.
همچنین، در این چارچوب تلاش دو کشور برای جلوگیری از اختلافات مذهبی قابل تبیین است. ایران و روسیه رویکرد حفظ دولت واحد به معنای جلوگیری از تجزیه آنها را در سوریه و عراق دنبال میکنند. به طور کلی، روسیه از 10 سال پیش ایفای نقش خود در خاورمیانه را اعلام کرده و میخواهد یک دولت تاثیرگذار در منطقه باشد، ایران هم مخالفتی با این نقش روسیه ندارد و از اهداف مسکو پشتیبانی میکند.
* اختلافهایی در رویکرد دو کشور نسبت به منافع وجود دارد
وی در اشاره به اختلاف دیدگاههای تهران و مسکو درباره مسائل منطقهای و جهانی، خاطرنشان کرد: هر کشوری منافع مربوط به خود را دارد که در بعضی مواقع این منافع همراستا میشود، اما در مواردی به علت تحولات و فشارها در داخل و خارج کشور، تعریف منافع متفاوت میشود. در مناسبات ایران و روسیه هم اختلاف منافع و دیدگاه وجود دارد، اما نمیشود گفت که این اختلافات آشتی ناپذیرند و در همین راستا است که رهبران دو کشور تلاش میکنند تا موارد اختلاف را به حداقل برسانند. اما مناسبات با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، یکی از این تفاوتها در رویکرد فعلی ایران و روسیه است؛ مسکو قصد دارد با تمام کشورهای عربیای که افراطگرایی خود را ابراز نمیکنند ارتباط داشته و از منفعت اقتصادی برآمده از این روابط در کنار سایر منافع استفاده کند.
بنابر این روسیه به دنبال گسترش مناسبات خود با عربستان، قطر و سایر کشورهای عربی است، این در حالی است که میشود گفت جنگ سردی میان ایران و عربستان سعودی وجود دارد، اما این مواضع روسیه یا ایران مربوط به منافع ملی هر کشور است و یک بار دیگر تکرار میکنم که آنها آشتی ناپذیر نیستند و قابل حل میباشند.
* ارتباطات مردمی اصول بنیادین روابط را تشکیل میدهد
دونایوا در توضیح راهکار خود برای گسترش مناسبات تهران و مسکو، بیان کرد: روابط امنیتی و سیاسی دو کشور در حال گسترش است، اما آنچه باید بدان توجه داشت، توسعه و بسط مناسبات اقتصادی و فرهنگی، به ویژه ارتباطات مردمی و آشنایی واقعی ملتها است که اصول بنیادین روابط را تشکیل میدهد. تعاملات بیشتر اساتید، دانشجویان و فرهنگیان دو کشور یکی از این بسترها برای توسعه مناسبات است.
* ایران و روسیه باید روابط کنونی خود را از سابقههای تاریخی جدا کنند
پژوهشگر ارشد روسی، با بیان اینکه در حال حاضر اعتماد کامل میان ایران و روسیه وجود ندارد، گفت: تاریخ برخوردهای دو کشور، به ویژه جنگهای ایران و روسیه تزاری ذهنیت منفی را در میان مردم ایجاد کرده است، اما من معتقدم که ایران و فدراسیون روسیه باید روابط کنونی خود را از این سابقههای تاریخی جدا کنند و رویکرد جدیدی نسبت به یکدیگر داشته باشند. متاسفانه این ذهنیت منفی هم در روسیه و هم در ایران وجود دارد، از این رو باید اعتمادسازی کامل بین ایران و روسیه شکل بگیرد.
* اتحاد راهبردی ایران و روسیه؟
وی در ادامه با اشاره به سطح مناسبات ایران و روسیه و زمینههای شکلگیری اتحاد راهبردی، اظهار کرد: مفهوم اتحاد راهبردی چند معنا دارد که همکاریهای امنیتی تهران و مسکو، همچنین هماهنگی اقدامات دو کشور در خاورمیانه و مسائل مربوط به سوریه، در مجموع نشاندهنده مشارکت راهبردی ایران و روسیه است، اما در حال حاضر صحبت کردن از اتحاد راهبردی زود است، البته اگر روابط دو کشور به طور متوازن ادامه داشته باشد و همکاریهای ایران و روسیه در زمینههای مختلف از جمله پروژه راه ابریشم، اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سایر عرصهها گسترش پیدا کند، در آینده میتوانیم از اتحاد راهبردی صحبت کنیم.
انتهای پیام/