جشنواره‌ها جز زیان به تفکر شاعر کار دیگری نمی‌کنند/ ارزیابی کتاب‌ به جای شعر در جشنواره فجر قابل ارزش است

محمدعلی بهمنی، شاعر و ترانه‌سرا، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران «پویا»،‌ با اشاره به میزان تأثیرگذاری جشنواره‌ شعر فجر بر حوزه شعر گفت:‌ جشنواره‌هایی که معمولاً در حوزه شعر در کشور ما برگزار می‌شود و جشنواره فجر سرآمد آنها شده است، تأثیر زیاد و ماندگاری روی شعر شاعران ندارد، چون شاعران همین اندازه که خودشان را آماده می‌کنند تا شعری برای جشنواره بسرایند، از رسالت شاعری دور می‌شوند و در حقیقت خلق ادبی آنها در این زمان دیگر شعر نیست؛ بلکه قطعه شعری است که ساخته شده است. یعنی همین که از کسی بخواهیم در جشنواره شرکت کند و او هم بخواهد شعری بگوید که اگر برنده هم نشد، لااقل جایگاهی برای خودش فراهم کند، کار درستی انجام نشده است؛ چون شعر ساختگی محسوب می‌شود و برای سرودن آن پیش‌اندیشی شده است.

وی ادامه داد: شعرهای پیش‌اندیشی‌شده با ذات شعر همخوانی ندارند؛ زیرا شعر یک ناگهانی است که اتفاق می‌افتد. باوری هست که می‌گوید ما در جهان شاعر نداریم و ما در حقیقت کاتبان شعر هستیم. شعر کاتب خود را می‌شناسد و از او می‌خواهد که آنچه در تفکر خود شعر وجود دارد را بنویسد. شعر‌های سروده شده برای شرکت در جشنواره، نه تنها برای جشنواره که حتی برای خود شعر، شعریت ندارد حتی اگر زیبا باشد و یک شعر ساخته شده باشد، در این صورت تنها می‌توان به تبحر شاعر، تحسین گفت.

بهمنی تصریح کرد:‌ به هر حال در رشته‌های مختلف هنری و ادبی، جشنواره‌هایی برگزار می‌شود تا میزان کمیت و کیفیت آثار تولید شده در این عرصه سنجیده شود.امیدوارم این جشنواره‌ها، جایزه‌ها را بردارند تا شاعر به شوق به دست آوردن جایزه‌ای خودش را زحمت ندهد که شعری بسازد. شاعری را باید تشویق کرد که شعر را با جانش آفریده است. به همین دلیل فکر می‌کنم که جشنواره‌ها به جز ضرر و زیان زدن به تفکر شاعر کار دیگری نمی‌کنند.

وی با اشاره به انتخاب کتاب برتر به جای شعر برتر در جشنواره شعر فجر گفت:‌ به نظر من جشنواره می‌بایست از ابتدا به کتاب‌ها توجه می‌کرد که خوشبختانه به آن رسیده‌ایم و این قابل ارزش است. ما می‌توانیم نسبت به حرکت‌ها انتقاد کنیم؛ اما نمی‌توانیم آن را نادیده بگیریم. همین حرکتی که 11 سال است که انجام می‌شود و این انجام شدن ما را به جایی رساند که یک مقدار درست‌اندیشی کردیم و روی کتاب مکث می‌کنیم، حرکت محترم و قابل اعتنایی است که انجام شده است. انتخاب کتاب شعر به جای تک‌شعر در جشنواره هم به نظر من اقدام شایسته‌ای است و باید آن را تحسین کرد.

بهمنی  با اشاره به انتخاب یک شاعر افغانستانی به عنوان دبیرعلمی جشنواره شعر فجر گفت:‌ محمدکاظم کاظمی در کشور ما افتخار شعر محسوب می‌شود؛ هر چند متعلق به یک کشور دیگر است. مردم شعر خوب و شاعری که می‌تواند آفرینش شعری خوبی داشته باشد، خوب می‌فهمند و با اقلیم او کاری ندارند و یک اقلیم روحانی برای او منظور می‌کنند. انتخاب آقای کاظمی به نظر من انتخاب خوبی بود، نه به این دلیل که دیگران به خودشان اجازه دهند و بگویند که مگر ما در ایران شاعر خوب کم داریم که دبیر جشنواره از افغانستان انتخاب شده است. کسی این حرف را نمی‌زند؛ چون همه می‌دانند که چه کسی انتخاب شده است. کسی که شعر او را زندگی می‌کنیم، همانطور که او شعر کشور ما را زندگی می‌کند و حرمتی از ما نگه داشته است. از این نظر این انتخاب برای من قابل ارزش است.

وی دست یافتن به بعد بین‌المللی جشنواره را نیازمند همت بیشتر دانست و گفت:‌ رسیدن به این مهم تنها همت می‌خواهد. البته ما نتیجه را همیشه بعد از اجرای کار می‌بینیم، حتی همین اجرای کاری که برای خود افغانستان انجام می‌دهیم، بعد از انجام شدن آن خبرهایی که در خود آن کشور شنیده می‌شود، صادقانه پخش شود و بر اساس آن خودمان را برای سال بعد و سال‌های بعد، کارسازتر کنیم.

شاعر مجموعه «من زنده‌ام هنوز و غزل فکر می‌کنم» گفت:‌ در تمامی مقوله‌ها باید اینطور رفتار کنیم. هنر چیزی نیست که بشود آن را پیش‌اندیشی کنیم که چه کار می‌خواهیم انجام دهیم و چه کنیم که خودش را نشان دهد. زیرا ذات هنر نشان‌دادنی نیست و در خودش است. اگر این ذات‌شناسی را بتوانیم تشخیص دهیم و در اجرا، خودمان به آن ذات احترام بگذاریم، طبیعی است که موفق هستیم؛ ولی اگر متوجه شویم که باز به آن اندیشه درونی نگاه نکرده‌ایم و برداشت بیرونی داشتیم، آسیب‌پذیر است؛ چون قضاوت‌ها دیر یا زود انجام می‌شوند و هیچ قضاوتی در عصر خودش رخ نداده و قرن‌های بعد اتفاق می‌افتد. این مثل خود شعر است، ما هیچکدام برای عصر خودمان شعر نمی‌گوییم، عصر خودمان را برای قضاوت آیندگان یادداشت می‌کنیم؛ پس آن زمان است که می‌گویید، فلان شاعر توانسته عصر خودش را خوب بشناسد.

بهمنی تصریح کرد: باور این است که حرکت بین‌المللی شدن درست است و هر بار که اتفاق افتاده یک امید تازه‌تری را دیده‌ایم، منتهی قضاوت ما تعیین‌کننده نیست و این تاریخ است که قضاوت‌ها را تعیین می‌کند و اینجا فقط خودمان را گول می‌زنیم و حالا که خودمان را راضی می‌کنیم، باورمند این باشیم که چرا خود را راضی می‌کنیم.

وی برگزاری محافل جشنواره شعر فجر را مثبت ارزیابی کرد و گفت: برگزاری این محافل به نظر من تنها ماندگاری خبری است و خبر این محافل برای نسل‌های بعدی باقی می‌ماند. تازه اگر نسل بعد هوشمندانه کار را نگاه کند، می‌تواند نقد و بررسی‌هایی انجام دهد. بالاخره تاریخ‌ها باید نوشته شوند و از این حیث، برگزاری جشنواره‌ها قابل احترام هستند که روزگار‌های آینده آثار امروزین شعر معرفی می‌شود.

انتهای پیام/