به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ قطعی برق طی هفته گذشته و روزهای اخیر در شهرهای مختلف خوزستان باعث ایجاد مشکلات متعددی برای مردم این استان شده بهگونهای که غلظت بسیار بالای گرد و خاک هوا در خوزستان و همراه شدن آن با رطوبت بالای هوا، در نهایت منجر به آسیب به دکلها و پستهای برق استان و قطعی برق بسیاری از شهرهای خوزستان شده است.
در پستهای برق و دکلهای انتقال برق فشار قوی، برای نگهداشتن و اتصال سیم برق به دکل از قطعهای استفاده میشود که هم عایق باشد و برق را به دکل که فلزی است، انتقال ندهد و هم دارای استحکام بالایی باشد که تحمل وزن کابلها را داشته باشد، برای این کار از قطعاتی استفاده میشود که به آن «مَقَرِّه» میگویند.
مشکل کنونی قطعی برق خوزستان مربوط به ترکیب رطوبت با گردوخاک نشسته روی مقرهها و تأسیسات برق است که لایهای از گل با خاصیت رسانندگی ایجاد کرده و جریان الکتریسیته موجود در سیمها به دکلهای برق منتقل میشود؛ با وجود اینکه در ابتدا به نظر میرسد راهی برای از بین بردن گرد و غبار نشسته بهروی مقرهها و تأسیسات بهجز شستشوی آنها در این مواقع وجود ندارد اما در جریان بحران اخیر خوزستان، راهکار سادهای که مورد غفلت قرار گرفته، «فناوری نانو» است که سالهاست این فناوری در اختیار کشورهای مختلف قرار دارد.
در توضیح این مطلب باید گفت که در حال حاضر در تمام دنیا برای مکانهایی مانند نمای ساختمانهای بلندمرتبه که از نمای شیشهای در آنها استفاده شده همچنین برای شیشه و بدنه اتومبیل، ظروف آشپزخانه، انواع پارچه و ... که در معرض گرد و خاک، گلولای، آب و انواع آلودگیها و آلایندهها قرار دارند از لایهای از مواد «خودتمیزشو» استفاده میشود.
این مواد یا در کارخانه سازنده و یا حتی توسط مصرفکنندگان بهروی سطوح مورد نظر بهصورت لایهای خیلی نازک اسپری میشوند؛ این مواد پس از خشک شدن، سطوح موردنظر را در مقابل هر نوع جذب آلودگی و مواد خارجی، حفظ میکنند و دیگر آب، روغن، گرد و خاک و ... امکان جذب و نشستن بهروی این سطوح را نخواهند داشت.
برای بررسی امکان اجرایی استفاده از این فناوری در تأسیسات برق و مشکل ایجاد شده در قطعی برق خوزستان، گفتوگویی با مهرداد مظلومینیا؛ فناور نانوی مواد داشتیم که در ادامه آمده است.
مهرداد مظلومینیا در گفتوگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران پویا با بیان اینکه پوششدهی سطوح مختلف با استفاده از روکشهای نانویی برای مقاوم کردن آنها در برابر گردوغبار و آب امکانپذیر است، اظهار کرد: در علم نانو بهدنبال نزدیک شدن به ذات ذرات هستیم که در واقع نشان از افزایش کیفیت مواد دارد.
مقرهها نیازمند پوششهای نانوی آبگریز و آنتیاستاتیک
این مجری طرح پوشش آبگریز و ضدلک نانو با ابراز اینکه پوششهای مذکور به انواع مختلف آبگریز، خود تمیزشونده و آنتیاستاتیک تقسیم میشوند، تصریح کرد: بهعنوان مثال در ارتباط با بحران اخیر خاموشی برای استان خوزستان که ناشی از تجمع غبار و ترکیب آن با رطوبت هوا روی مقرهها بوده است، باید گفت که مقرهها نیازمند دو نوع پوشش «آنتیاستاتیکی و آبگریزی» هستند که پوشش اول مانع از نشستن گرد و خاک روی سطح مقره و پوشش دیگر جلوی مرطوب شدن سطح آن را میگیرد.
وی با اعلام اینکه "کشورمان در زمینه تولید پوششهای آبگریز پیشرفت خوبی داشته و شاید قادر به رقابت با آلمان باشیم"، اضافه کرد: جنس پوششهای آبگریز از نانوسیلیس و آنتیاستاتیکها از ذرات اکسید طلا است اما فارغ از این بحث تمامی پوششها برای نشستن روی سطوح نیازمند چسب (فیکساتور) هستند که در زمینه پوششهای آبگریزی توانستیم فیکساتور مورد نظر را ایجاد کنیم اما در زمینه پوششهای آنتیاستاتیک خیر.
ضعف ایران در ایجاد پوششهای آنتیاستاتیک
این فناور نانو افزود: از این جهت بیشتر موارد مصرف پوششهای آنتیاستاتیک در منازل و روی مبلمان، میز تلویزیون، سطح LCD و ... است.
مظلومینیا با تأکید بر اینکه "با وجود تلاش مجموعههای فعال در داخل کشور هنوز نتوانستهایم قابلیت پوششهای آبگریزی و آنتیاستاتیکی را بهصورت یکجا روی سطوح داشته باشیم"، یادآور شد: چنین پوششی در کشورهای دیگر ساخته شده است، مشکلی که از دیرباز وجود داشته، عدم توجه به مقوله بومیسازی است.
وی خاطرنشان کرد: آنچه در دیگر کشورها تولید میشود با تکیه بر محیط و اقلیم همانجاست و عدم توجه به مقوله بومیسازی از دیرباز در کشور مطرح بوده است کما اینکه در دورانی شاهد ناکارآمدی حشرهکشهای خارجی در کشور بودیم.
واردات پوشش نانویی از آلمان با اقلیمی متفاوت از ایران
این کارشناس حوزه نانومواد با بیان اینکه در حال حاضر اکثر واردکنندگان، پوششهای آبگریز، خودتمیزشونده و آنتیاستاتیک را از آلمان وارد میکنند، گفت: این پوششها مختص به شرایط اقلیمی آلمان است و قطعاً با توجه به سیاستی که این کشور مبنی بر «هر فرد محیط اطرافش را خودش به فضای سبز تبدیل کند» دارد، گرد و غبار بهحجم خوزستان در بخشهای مختلف آنجا مشاهده نمیشود.
وی ادامه داد: لذا زمانی که واردکنندگان پوششهایی با حداقل آنتیاستاتیکی را میآورند، چندان در ایران کارایی نخواهد داشت؛ موضوعی که وجود دارد این است از پنج سال گذشته محصولی را رؤیت نکردهایم که خاصیت آنتیاستاتیکی را بهصورت 100 درصدی داشته باشد.
ایجاد پوشش نانویی برای مقرهها با یکدهم هزینه شستشو
مظلومینیا در پاسخ به این سؤال که "هزینه ایجاد پوشش برای مقرهها چند درصد شستشوی 100 میلیارد تومانی آنهاست و آیا برای ایجاد پوشش نیازمند جداسازی مقرهها از خط برق هستیم؟"، گفت: با توجه به اینکه بیشتر تولیدات در مقیاس آزمایشگاهی بوده و هیچگاه به تولید صنعتی نرسیدهاند، ممکن است برآورد درستی نتوانیم از میزان هزینهها داشته باشیم اما مسلم است که برای ایجاد پوشش مقرههای خوزستان نهایتاً به رقمی در حدود یکدهم شستشو نیازمند خواهیم بود.
وی تصریح کرد: زمانی که مقرهها دارای پوشش نانویی میشوند بهطور طبیعی رقمی بین 7 تا 10 درصد به قیمت نهایی آنها افزوده میشود که با در نظر گرفتن هزینه نیروی انسانی، سربار و در کل هزینههای شرکتی نزدیک 20 درصد میشود.
این فعال حوزه نانومواد افزود: اگر ابتدای نصب مقرهها روی خطوط، این پوشش برای آنها ایجاد شده باشد از بعد نیروی انسانی با صرفهجویی مواجه خواهیم بود و نهایتاً بعد یکی دو سال فقط باید آنها را شست اما اگر قرار باشد روی خطوط با عملیات پاشش، آنها را پوششدهی کنیم قطعاً هزینههای این بخش بالا میرود.
ایجاد پوشش نانو برای مقرههای سوار بر خط
این فناور نانو خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه بخشی از مواد پوششدهنده از سیلیس است لذا زمانی که بههنگام تولید مواد را روی سطوح قرار میدهیم باید به آنها حرارت دهیم تا مقاوم شود اما اگر قرار باشد مقرهها روی خط با عملیات پاشش، پوشش داده شوند هزینه این بخش از کار کسر میشود.
وی درباره اینکه "آیا دولت و مسئولان تاکنون درخواستی برای ایجاد پوششهای نانویی مقرهها از شما داشتهاند؟"، گفت: بخشی از پیشنهاداتمان را از طریق پژوهشکده رنگ و پوشش ارائه کردهایم زیرا پیش از ما با مجموعه دیگری کار میکردند که ظاهراً موفقیت چندانی حاصل نکردهاند.
پایلوت مقرههای نانویی بهصورت محدود در خوزستان
مظلومینیا افزود: پژوهشگاه برق تهران نیز موادمان را گرفته و قرار است پوششدهی را انجام دهد؛ قرار است یکسری از مقرههای با پوشش نانویی بهصورت پایلوت در منطقهای از اهواز توسط این پژوهشگاه نصب شود و فاز اول مربوط به این کار که پوشش مقرهها بوده، انجام شده و تعداد محدودی برای پایلوت در اختیار این پژوهشگاه قرار گرفته است.
وی خاطرنشان کرد: اگر مرحله پایلوت با موفقیت پشت سر گذاشته شود، قرار است وارد تفاهم تولیدات نیمهصنعتی و در نهایت با ارزیابی آن وارد مرحله «صنعتی» شویم.
این فعال حوزه نانومواد با بیان اینکه مسئولان این پژوهشگاه به این مقوله بسیار جدی و امیدوارانه نگاه میکنند، گفت: تاکنون صحبتهایی از تولید نیمهصنعتی هم شده است.
انتهای پیام/*