اشتباه راهبردی مسئولان و تصمیم گیران اندازه گیری با خط کش توسعه غربی است

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، محمد خوش چهره، استاد دانشگاه تهران در هفتمین دوره کوتاه مدت علمی با عنوان « اسلام و مسائل معاصر» که در جامعةالمصطفی‌العالمیه شعبه تهران در حال برگزاری است درباره موضوع «اسلام و توسعه» اظهار داشت: درک بنده از محیط داخلی این است که مسئله‌ای برای مدیران و تصمیم گیران نهادینه شده است و آن این است که دنیای غرب را وضع مطلوب می‌دانند و مسائل جهان اسلام را با خط‌کش توسعه که یک اصطلاح غربی است بررسی می‌کنند.

وی با بیان اینکه  منکر استفاده از تجربه‌های  غرب نیستیم اما این رنج‌آور است که آن را معیار ارزیابی قرار دهیم در حالی که هر چقدر جلو می‌رویم مشکلات و تناقضات آنها آشکارتر می‌شود. خود اندیشکده‌ها و سیاستمداران  غربی نیز به آن اشاره می‌کنند؛ مثلا در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در تبلیغات انتخاباتی بارها به آن اشاره شد.به همین دلیل اشتباه است ما آن را خوب مطلق بدانیم و بعد خود را با آن مقایسه کنیم.

خوش‌چهره با بیان اینکه بیش از 25 سال است درس اقتصاد توسعه، فوق‌لیسانس و 15 سال در دوره دکتری این درس را تدریس می‌کنم، گفت:  اگر نقدی بر معنای توسعه مصطلح دارم صرف باورهای اعتقادی اسلامی بنده نیست بلکه مزید حضور در سمینارها و اندیشکده‌ها در جاهای مختلف دنیا از اروپا تا مالزی است و در گفت و‌گوهایی که  در رابطه با پیشرفت و ترقی با اساتید این کشورها داشتم، اکنون آن را  انتقال می‌دهم.

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه از تجربیات مفید آنها می‌توانیم استفاده کنیم، گفت: اما باوری که ما آن را مورد انتقاد قرار می‌دهم این است  که توسعه غربی را تنها نسخه شفابخش جامعه اسلامی بدانیم.

خوش‌چهره با بیان اینکه نارسایی توسعه غربی نتیجه‌ای بود که سال‌ها به آن رسیده بودم اما اثبات آن یافته‌ علمی برای دانشجویان و همکارانم سخت بود، گفت:  اما در 15 سال اخیر گروه‌های مختلفی در خود غرب همچون مورالیست‌ها که دغدغه فقر و اخلاق دارند و جنبش والت‌استریت، اوج نابرابری را در غرب مطرح کرده‌اند و این نشان‌دهنده راهی است که غرب در مسیر توسعه طی کرده است.

وی در توضیح نارسایی های توسعه ی غربی با اشاره به اینکه توسعه به معنای غربی آن فقط به فکر آبادانی دنیای بشر است گفت: اما آرامش بشر فقط در صورت پرداختن به معنویت به دست می آید

استاد اقتصاد دانشگاه تهران در بیان ناقص بودن مفهوم توسعه غربی با اشاره به اینکه اگر چه در نیمی از مسیر توسعه مادی غرب موفق بوده است اما به جهت غفلت از بعد معنوی انسان توسعه غربی به اعتراف خود کارشناسان غربی به بن بست رسیده است.

وی در توضیح آن با اشاره به اینکه وقتی توسعه مساوی با رفاه حد اکثری معنا شد، نهایت التذاذ هدف توسعه خواهد بود گفت: التذاذ حد اکثری جوامع غربی را با مشکلات جدی روبه رو کرده است به عنوان نمونه وقتی هدف از غذا خوردن صرف لذت بیشتر باشد غذاهای فست فود به وجود می آید که باعث بروز مشکلات چاقی و قلبی، عروقی خواهد شد یا وقتی در مسائل جنسی، هدف نهایت به دست آوردن لذت  شد، پارتی ها و روابط نا مشروع جایگزین ازدواج خواهد شد که اکنون جامعه غربی به جهت آن با مشکلات فروان اجتماعی و کمبود جمعیت رو به رو است.

وی با اشاره به اینکه در بررسی موانع پیشرفت جامعه بیشتر به عوارض همچون تورم بالا، شکاف طبقاتی، تولید کم رونق پرداخته می‌شود، گفت:‌ اما این صحیح نیست چرا که این مشکلات، ظاهری است و وجاهت علمی ندارد. 

نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با اشاره به این که مشکلات ظاهری جامعه همچون  رنگ پریدگی و  چشمان متورم بیمار است که با توجه به آن بخواهیم به نوع بیماری آن پی ببریم و برای آن نسخه بنویسیم گفت: اینکه بر اساس عوارض، نسخه‌نویسی کنیم  عمل مردم عادی  است و علمی نیست؛ چرا که این علائم می‌تواند علل مختلفی داشته باشد مثلا متورم شدن چشم از سرماخوردگی نباشد و آلرژی محیطی باشد.

وی با اشاره به اینکه روش صحیح، شناخت ریشه‌ها و عوامل ایجادی آن  است، گفت: اگر آن را خوب بتوانیم تشخیص دهیم، شناخت عوامل و عوارض آسانتر است و نسخه نویسی احتیاج به یک پیش‌شرط علمی دارد اما صرف اینکه بیمار را خوب کرده باشد قابل استناد نیست همانگونه که در پزشکی سن بیمار، جنسیت و وضعیت عمومی در تجویز یک دارو نقش دارد ممکن است در توسعه نیز متغیرهای محیطی شرایط متفاوتی را ایجاد کند.

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه یک اشتباه واضح  در محیط آکادمیک و اجرایی کشور این است که با دیدن عوارضی همچون عقب‌افتادگی، نابرابری درآمدی و مسائل مدیریتی نسخه‌های غربی را نجات‌بخش برای جامعه اسلامی بدانیم. چون بلافاصله و بدون پرداختن به ریشه‌ها به درمان روی آوردیم که این امر هم وجاهت علمی ندارد؛ چراکه  عوارض را دیدیم و شناخت ریشه‌ای نسبت به مشکلات نداریم.

خوش‌چهره با بیان اینکه  اسلام یکی از ریشه‌‌‌های اساسی مشکلات پیشرفت جامعه را بیان کرده و عدم عمل به آن یکی از چالشهای جدی امروز جامعه است. امروزه یکی از مهمترین مسائل که در علم مدیریت استراتژیک به آن پرداخته می‌شود و جزء آخرین یافته‌های این علم محسوب می‌شود؛ موضوع  «توانایی مدیریت همراه با سلامت نفس» است و این موضوعی است که اسلام به آن اشاره کرده است. چراکه از ویژگیهای کارگزاران را قران کریم  قوی بودن امین بودن دانسته است.انه قوی امین (قصص،آیه26) و به عبارت دیگر اگر کسی از این دو ویژگی را نداشته باشد و مسئولیت قبول کند نافرمانی خدا کرده است و به همین جهت می‌توان گفت  اساس  توسعه نیافتگی از این نافرمانی خدا به وجود می‌آید.

انتهای پیام/