صله‌رحم بر مدار اخلاق، سادگی و نشاط
به نظر می‌رسد چند سالی است به دلایل مختلف از جمله توسعه استفاده از فضاهای مجازی، صله‌رحم بین افراد جامعه مانند گذشته صورت نمی‌گیرد و ارتباط نزدیک بین خویشان و نزدیکان مانند قبل نیست.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، به نظر می‌رسد چند سالی است به دلایل مختلف از جمله توسعه استفاده از فضاهای مجازی، صله‌رحم بین افراد جامعه مانند گذشته صورت نمی‌گیرد و ارتباط نزدیک بین خویشان و نزدیکان مانند قبل نیست. شکل روابط فامیلی تغییر کرده، ارتباط مجازی جایگزین مهربانی و گذشت همچنین دیدارهای رو در رو در بین افراد شده است. این درحالی است که صله رحم نه تنها در زندگی فردی بلکه در زندگی اجتماعی و سلامت فرد تاثیر زیادی دارد.
موضوعی که موجب شد تا در این زمینه با حجت الاسلام سید حسین خادمیان، استاد و مدرس دانشگاه و حوزه به گفت‌وگو بنشینیم.
صله‌رحم چه تاثیراتی در زندگی شخصی افراد می‌گذارد؟
صله ارحام به معنای ارتباط با خویشاوندان، فامیل و نزدیکان است، جزو ضروریات مکتب اسلام محسوب میشود. سفارشات و روایات بسیاری در این مورد شده است. به طور قطع وقتی دین معنایی را به ما سفارش می‌کند، فواید کاربردی و عملی خواهد داشت و بحث یک توجه، ثواب وعبادت نیست. ما وقتی در ارتباط با خویشاوندان باشیم، می‌توانیم خوبی‌ها و بدی‌ها را به خوبی بشناسیم و با هم رایزنی کنیم. همچنین کاستی‌ها و کمبودها خود را بشناسیم، با یکدیگر همفکری و مشورت داشته باشیم و با هماهنگی و همکاری با یکدیگر آن نقص‌ها را برطرف کرده و از بین ببریم.
پس در بعد رفتار و تکامل فردی این امر اهمیت زیادی دارد؟
در بعد رفتار، اعمال و کردار هرچند انسان رو به تکامل است، اما دارای نقص‌های نسبی و استعدادهای مختلف است. زمانی که ما با خویشاندان خود در ارتباط باشیم، می‌توانیم این نقاط ضعف را با راهنمایی‌های آنها برطرف کنیم و به یک تکامل و بالندگی برسیم. اگر ما نقصی داشته باشیم، قبل از اینکه جامعه و قانون آن را به ما گوشزد کنند، خانواده و بستگان ما به واسطه ارتباط رحمی به ما نزدیکتر هستند، می‌توانند در برطرف کردن این موارد کمک کنند. البته در زمینه مثبت هم می‌توان با الگو قراردادن خویشان و بستگان، خود را به نقطه‌های فضیلتی برسانیم. افراد با انجام صله‌رحم استعدادهای برتر را خویشاندان از هم می‌آموزند و در اختیار هم قرار می‌دهند.
بنابراین به نوعی با استفاده از تجربیات و توصیه‌های خویشاوندان در روند صله رحم می‌توان زندگی موفق‌تری در حوزه فردی داشت. حال این سئوال مطرح می شود که صله رحم در زندگی اجتماعی افراد چه اثراتی دارد؟
اجتماع را تک‌تک افراد تشکیل می‌دهد، کوچکترین آنها خانواده است که از زن و مرد و سپس فرزند ساخته میشود. وقتی ما در ارتباط با خویشان باشیم، ویژگی‌های مثبت ما شناخته میشود و به واسطه همفکری و هم‌عقلی که خویشان ما را از زشتی‌ها و کمبودها جدا می‌کنند. ما روی خانواده و فامیل خود دقت و حساسیت داریم، اگر کسی از نزدیکان ما مشکلی داشته باشد، ناراحت می‌شویم و اگر دارای نقاط برتر باشد، به آنها افتخار می‌کنیم. صله‌رحم باعث میشود همه درگیر این مسئله شوند و از کمبودها به تکامل برسند و از زشتی‌ها رها شوند. در درون خود زیبایی‌ها و خوبی‌ها تقویت کنند. جامعه اینگونه به سمت نورانیت حرکت می‌کند و جامعه‌ای زیبا شکل می‌گیرد و صله‌رحم ارتباط مستقیم با این موضوع دارد. امروزه می‌بینیم مسئله علم‌اندوزی در بین افراد بسیار اهمیت دارد و این نتیجه اهمیت خانواده‌هاست و فرزندان ما در ارتباطات فامیلی و دوستانه با الگو قرار دادن بچه‌های دیگر به این سمت تحصیلات عالیه گرایش پیدا کرده‌اند.
پس دلیل بروز ناهنجاری و مشکلات اجتماعی می‌تواند بی‌توجهی به این اصل مهم در روابط خانوادگی باشد؟
اگر ناهنجاری و بدی‌هایی در جامعه مشاهده می‌کنیم به دلیل ضعیف شدن ارتباطات افراد و کم شدن صله‌رحم است. به عنوان مثال مسئله طلاق در جامعه اگر به مرز بحران رسیده است، دلیلی آن قطع صلع رحم است، درواقع بسیاری از خانواده‌ها و بزرگترهای فامیل از جدایی و تصمیم زوج‌ها بی‌خبر هستند و زمانی متوجه می‌شوند که کاری از دستشان برنمی‌آید.
حال، تاثیر صله‌رحم بر روی جسم چه چیزهایی می‌تواند باشد؟
انسان از روح و جسم شکل گرفته است، اسلام همانطور که برای روح اهمیت قائل است به جسم نیز اهمیت می‌دهد. صله‌رحم نشاط روحی می‌آورد و روی جسم هم تاثیر دارد. وقتی با ارحام ارتباط داشته باشیم، سعی می‌کنیم جسم سالمی داشته باشیم و به سلامت خود اهمیت بدهیم. اگر آسیبی در جسم ما به وجود بیاید، خویشان و نزدیکان قبل از دیگران در این مورد همفکری و مشورت می‌کنند و قبل از اینکه از جامعه ما را ترد یا تحقیر کند با این مشکل روبرو می‌شویم و برای برطرف کردن آن تلاش می‌کنیم. صله‌رحم باعث میشود که بدانیم سلامت جسممان را چطور حفظ کنیم و بعد ازآن گرفتار مشکل و آسیبی شدیم به کمک ما می‌آید. وقتی با ارحام در ارتباط باشیم، این فضای نشاط آور و شاد برای جسم ما فواید بسیاری دارد و هم اینکه تغذیه‌ای که در کنار هم مصرف می‌کنیم برای بدن بسیار مفید است. خیلی تفاوت دارد در غصه و تنهایی میوه بخورید، با زمانی که در کنار خویشان در آرامش و شادی میوه بخوریم. صله‌رحم به محیط زندگی ما نیز نشاط می‌دهد و وقتی دائم با ارحام در ارتباط باشیم، محیط خانه متفاوت، شاد و تمیز است و برای زندگی بهتر و فضایی زیباتر تلاش می‌کنیم.
سئوال دیگری که در اینجا با توجه به توضیحات شما مطرح میشود، این است که نقش صله‌رحم در سبک زندگی افراد چگونه است؟
اسلام سفارش می‌کند که اگر خویشاوندان ما اهل ایمان و تقوا نیستند، ما حق قطع ارتباط نداریم بلکه باید آنها را باید شبیه خود کنیم و از هیچ تلاشی دریغ نکنیم. بنابراین اگر در سبک و روش زندگی خود دارای قوت‌هایی باشیم دستور اسلام این است که‌در‌ارتباط با خویشان و نزدیکان‌مان این مسائل و نکات را با رفتار و گفتارمان به آنها تعلیم دهیم و بلعکس. ما می‌توانیم بسیاری از مشکلات در سبک زندگی و رفتاری مان را از طریق ارتباط و رفت و آمد با ارحام برطرف کنیم. صله‌رحم اثر مستقیم و مفید با سبک زندگی ما دارد که به واسطه نزدیکی و دیدار با خویشان و ارحام نقاط قوت اخلاقی و رفتاری را در بین آنها ترویج دهیم و ضعفهایمان را نیز از این طریق از بین ببریم.
چرا در زندگی امروزه، صله‌رحم بین خانواده‌ها فامیل و دوستان مانند سابق نیست؟
گاهی یک مسئله سخت شده است و بعضی اوقات به دلیل غفلت ما، فکر می‌کنم سخت شده است. افراد برای بعضی مسائل ساعت‌ها وقت می‌گذارند و برای برخی مسائل مهمتر نه. ما افراد جامعه را به‌یکسری انجام فریضات عبادی محدود کردیم و توجه نداریم که صله‌رحم یک عبادت مهم است. امام صادق(ع) از پیامبراکرم(ص) نقل می‌کند:«از حضرت می‌پرسند بزرگترین گناه چیست، می‌فرمایند شرک و می‌گویند بعد از آن چیست، پیامبر پاسخ می‌دهند گناهی سنگین‌تر از قطع‌رحم نمی‌شناسم.» از طرف دیگر ثواب‌هایی که در مورد صله‌رحم در نظر می‌گیرند قابل توجه است. پیامبر اکرم(ص) در این مورد می فرمایند:« اگر یکی از شما برای دیدن ارحام خود قدم بردارد، ثواب صد شهید را به شما می‌دهند، به تعداد هر قدم چهل هزار گناه بخشیده میشود و ثواب چهل هزار حسنه برایت نوشته میشود و برای هر قدم صد سال عبادت سخت درنظر گرفته می شود.» در قران به این مسئله تاکید کرده است و در‌روز قیامت در این مورد سوال میشود و می‌گویند بترسید از روزی که در مورد صله‌رحم از شما سئوال میشود. یکی از علت‌های سخت شدن و سردشدن روابط خانواده‌ها این است که به سمت فخرفروشی و چشم‌هم‌چشمی رفته است. در زمان‌های گذشته ارتباطات بر محور سادگی و خلوص بود اما هم‌اکنون می‌بینیم که برای فخرفروختن با هم مسابقه می‌گذارند و این روابط بین ارحام را سخت کرده است. وقتی صله‌رحم به سمت تجسس و دخالت کردن پیش رود، سردی می‌آورد.
دلیل این دوری‌ها چیست؟
مردم ما اگر بدانند این کار یک فریضه واجب است و تاکید زیاد به این مسئله شده است، بیشتر به آن اهمیت می‌دهند. درواقع در مساجد، مدارس، رسانه‌ها به این مسئله مهم پرداخته نمی‌شود. بسیاری از خلاها و مشکلات ما به این دلیل است که با دیگران ارتباط نداریم درحالی که قدیم با وجود همه سختی‌ها خانواده‌ها به هم سر می‌زدند و بزرگترها و کودکان با هم ارتباط و تعامل داشتند اما در حال حاضر تعاملات کم شده است و سبب شده ما گرفتار بسیاری از ناهنجاری‌ها شویم. علت ضعیف شدن صله‌رحم این است که ما آن را واجب دینی و ضرورت عقلی نمی‌دانیم و متولیان فرهنگی ما در این زمینه بسیار کم‌رنگ ظاهر شده‌اند و مسئولان آموزشی و رسانه‌های ما به این مسئله توجه نمی‌کنند.
با این اوصاف، نقش صله‌رحم در پیوندهای خانوادگی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
اگر ما صله‌رحم و ارتباط با خویشاوندان را براساس دستورات اخلاقی انجام دهیم، تقویت میشود، اما اگر براساس دستورات ضداخلاقی عمل کنیم، کمتر میشود. اگر ما به این نیت به خانه ارحام برویم که فخرفروشی کنیم یا فامیل و خویشان ما فخرفروشی کنند، جدایی و سردی می‌آورد. پیامبر اکرم(ص) توصیه می‌کنند صله‌رحم کنید با یک لیوان آب، مهمانی بدهید با یک نیم خرما. یعنی ارتباط ساده باشد و براساس خلوص و خبری از فخرفروشی نباشد. باید روابط ما بر مدار اخلاقیات باشد و از ارتباط با هم نشاط داشته باشیم و لذت ببریم.
منبع: حمایت
انتهای پیام/
