موقوفاتی که حضرت زهرا (س) از خود به جای گذاشت

به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا سنت حسنه وقف یکی از مصادیق بارز باقیات‌الصالحات است؛ در قرآن کریم آیه‌ای صریح که بر وقف دلالت کند، وجود ندارد اما دانشمندان مسلمان و مفسران قرآن کریم از کلیات برخی مفاهیم اخلاقی که در قرآن ذکر شده چنین دریافته‌اند که وقف مورد تأیید قرآن کریم است چرا که اعمال خیر و صالح همواره در آیات این کتاب شریف و نورانی ستوده شده و به طور عموم هر آنچه که بر انجام کارهای نیکو و تشویق بدان دلالت داشته باشد، بر وقف نیز دلالت می‌کند؛ به تعبیر دیگر می‌توان گفت که روح وقف مورد تأیید قرآن کریم قرار گرفته است.

پیامبر اکرم (ص) و اهل‌بیت ایشان در زمان حیات گهربار خویش نه تنها در پی احسان و نیکی به مسلمانان بودند بلکه به دلیل آینده‌نگری و تأمین منافع و مصالح مسلمانان بصورت عملی به دیگران سنت حسنه وقف را آموزش می‌دادند و آنها را برای انجام چنین سنت حسنه‌ای تشویق می‌کردند.

همانطور که اشاره شد، گذشته از این که پیامبر اسلام و خاندان آن حضرت، درباره وقف مردم را تشویق می‌کردند، طبق احادیث معتبر و مدارک تاریخی، خود از نخستین کسانی بودند که اقدام به وقف املاک شخصی کرده و آثار خیری به عنوان وقف برای مردم بعد از خود به جای گذاشتند و وقف‌نامه‌هایی تنظیم کردند.

از جمله خاندان اهل‌بیت (ع) که موقوفاتشان ثبت شده حضرت فاطمه (س) است.

این وصیت‌نامه‌ای است که فاطمه (س) دختر محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) در مورد مال خود در صورت درگذشتش نوشته است:

حضرت فاطمه (س) وصیت کرد که از میوه‌های (درختانش) هر سال در ماه رجب پس از کسر هزینه آبیاری و سایر هزینه‌های کشت و بهره‌برداری از طرف او هشتاد اوقیه (هر اوقیه وزنه ای معادل هفت مثقال) صدقه داده شود؛ همچنین فاطمه (س) وصیت کرد که عموم میوه‌های (درختانش) و محصول گندمش در سال آینده هنگام درو در راه خدا انفاق شود.

حضرت فاطمه (س) وصیت کرد که 45 اوقیه به همسران پدرش محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) و 50 اوقیه به فقرای بنی هاشم و بنی عبدالمطلب پرداخت شود.

حضرت فاطمه (س) در مورد اصل مال خود در مدینه نوشت که: چون علی(علیه السلام) از او خواسته است او را متولی اموالش قرار دهد تا اموال او را با اموال رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) یکجا جمع کند تا متفرق نشود، از این رو علی (علیه السلام) را مادامی که زنده است متولی اموالش قرار داد و وصیت کرد که اگر برای او حادثه‌ای پیش آید آن را به دو فرزندش حسن (ع) و حسین (ع) تحویل دهد تا آن دو، متولی آنها باشند.

حضرت فاطمه (س) می‌گوید: من اموالم را به علی بن ابیطالب تحویل دادم و اختیار آن را به او سپردم تا اموال من و پدرم، محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) در اختیار او باشد و از هم جدا نشود.

علی (ع) از طرف من از عواید این اموال، آنچه من گفته‌ام و صدقه قرار داده‌ام می‌پردازد و وقتی که صدقه آنها را در راه خدا پرداخت و آنچه گفته بودم ادا کرد اختیار دست خدای تعالی در دست علی است تا هر چه خواست و در هر جا خواست صدقه و انفاق کند و هیچ باکی بر او نیست؛ اگر برای علی (ع) حادثه‌ای پیش آید همه اموال را چه مال من و چه مال محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) را به دو فرزندم حسن (ع) و حسین (ع) تحویل دهد و آن دو هرگونه خواستند از محل آنها انفاق و صدقه می‌کنند و هیچ باکی بر آنها نیست.

حضرت فاطمه (س) در ادامه وصیتنامه خود اموال و اثاثیه‌ای را برای دختر ابوذر غفاری وقف کرده و آنگاه افزوده است: «اگر یکی از کسانی که برای او چیزی وصیت کردم، پیش از این که به او پرداخت شود بمیرد،سهم او به فقرا و مساکین پرداخت شود.»

در پایان وصیتنامه آمده است که مقداد بن اسود و زبیر بن عوام شاهد آن هستند و آن را علی بن ابیطالب (علیه السلام) نوشته است.

منبع: کتاب وقف و اهمیت آثار معنوی و مادی آن، حجت‌الاسلام محمود اسدپور، ص 163 تا 168

انتهای پیام/