به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، ماخونیک روستایی است که در کوههایی بدون علف در ناحیهای دور از دسترس و جایی که میشود قرنها بدون دیده شدن زندگی کرد و از نظرها ناپدید ماند محصور شده است.
در گذشته این روستا هیچ راه دسترسی نداشت و در سالهای اخیر برای دسترسی به این روستا قسمتی از کوه را شکاف داده تا جادهای برای روستا بسازند.
مهمترین ویژگی روستای ماخونیک بافت قدیم روستا است که در بافت قدیم خانههای محقر خشتی گلی بدون حیاط و ایوان و پنجره و کیپ تا کیپ هم ساخته شدهاند که هنوز بعد از گذشت سالها برخی از اهالی این روستا در این خانهها زندگی میکنند.
یکی از عمده نشانههای فرهنگی روستای ماخونیک مسکن است که در نوع خود جالب و قابل توجه است چرا که بافت مسکونی روستا در دامنه تپه و خانهها بهطور فشرده به هم و در گودی زمین ساخته شدهاند، کف خانه حدود یک متر از سطح زمین پایین تر است و دارای یک درب کوتاه از تنه درختان است باید برای رفتن به داخل خانه دولا شده و به زحمت خود را داخل خانه کرد واغلب یکی دو پله درگاهی را به کف خانه متصل میکنند.
منطقه ماخونیک متشکل از 12 آبادی است که روستای ماخونیک بزرگترین آنها محسوب میشود و این روستا شامل ماخونیک، کفاز، چاپنسر، توتک، سفالبند، سولابست، لجونگ (سفلی و علیا)، کلاته بلوچ، دامدامه و میش نو، خارستو و جلارو است.
ماخونیک سرزمین لی لی پوتهای ایران
ماخونیک به سرزمین لی لی پوتیهای ایران شهرت دارد زیرا در این روستا سبک زندگی مردمش، معماری خانهها، آداب و رسوم و باورهای عجیب و غریب و انزوای چندصد سالهاش آن را به یکی از هفت روستای شگفت انگیز جهان مبدل کرده است.
در روستای ماخونیک مردم تا 30 تا 40 سال پیش به ابتداییترین شکل ممکن و به دور از کوچکترین تکنولوژی و با اعتقادات بسیار عجیب خود زندگی می کردند.
یکی از نقاط دیدنی روستای ماخونیک برج سنگی آن است که این برج در طبقات بالای روستا ساخته شده به طوری که به اطراف روستا اشراف داشته، از این برج جهت دیده بانی استفاده میکردند تا در صورت حمله احتمالی دشمن، به همه اهالی روستا اطلاع دهند.
کوچههای بافت قدیم روستای ماخونیک خیلی باریک است و تنها انسان به تنهایی میتواند از کوچهها عبور کند و تا سالهای قبل تنها منبع غذایی مردم این روستا شلغم و چغندری بوده که در اطراف روستا کاشت میشده و به شکل آب پز طبخ میکردند گاهی هم با آرد مخلوط و چیزی شبیه آش درست میکردند که در اصطلاح محلی به آن پختک میگویند.
بهجز درخت عناب درخت دیگری در ماخونیک کشت نمیشود
در روستای ماخونیک غیر از درخت عناب درختی دیگری کشت نمیشود و در اطراف روستا باغچههای ریز و درشتی در گذشته ایجاد شده که در گذشته در آنها محصولاتی چون گندم و جو، علوفه، و چغندر و شلغم نیز کاشت میکردند وی در حال حاضر بیشتر سیر کاشت میشود.
دست نخورده باقی ماندن اکثر آداب و رسوم مردم ماخونیک
در روستای ماخونیک آداب و رسوم ساکنان روستا از نحوه قضاوت تا شیوه کشاورزی و از چگونگی تقسیم ارث تا بازیها همگی از گذشتههای دور جریان داشته و اغلب آنها دست نخورده باقی مانده است.
مردم ماخونیک تا 50 سال پیش، چای نمینوشیدند، شکار نمیکردند و اصلاً گوشت هم نمیخوردند و هنوز سیگار نمیکشند مردم ماخونیک این قبیل کارها را گناه میدانستند، ورود تلویزیون به این روستا به معنای ورود شیطان بود و اهالی تا چند سال پیش به تلویزیون میگفتند شیطان، آنها هرگز اجازه نمیدادند کودکان پای صفحه تلویزیون بنشینند و جادو شوند.
چیزی که در نگاه اول در روستای ماخونیک خراسان جنوبی توجه گردشگران را به خود جلب و بیشتر از هرچیزی آنها را شگفت زده میکند سبک معماری خانههای این روستا است چرا که خانههای ماخونیک بسیار کوچک و هرکدام حاوی یک اتاق 10 یا 12 متری هستند که با سنگ و خاک ساخته شده و سقف آن با شاخ و برگ درختان پوشیده شده و این خانهها اغلب به جز یک در ورودی کوتاه هیچ منفذی رو به بیرون ندارند.
فاصله خانهها در روستای ماخونیک از هم بسیار کم و بعضی به شکل طبقاتی و پلکانی ساخته شدهاند که به نظر میرسد برای حفظ امنیت مردم منطقه اینگونه معماری رواج بوده است.
همچنین به نظر میرسد علت این سبک معماری، نبود امکانات و مصالح ساختمانی بوده و اینکه با این شیوه علاوه بر ایجاد امنیت، از ائتلاف گرما و سرما در زمستان و تابستان جلوگیری شده است.
قدمت 300 ساله روستای ماخونیک
اسناد تاریخی این منطقه نشان میدهد که روستای ماخونیک بیش از 300 سال قدمت دارد و آنچه اهالی این روستا بر سر زبان دارند در خاطرات خود از شاهان دوران صفوی نیز یاد میکنند.
نخستین مدرسه ابتدایی در روستای ماخونیک از سال 1366 تاسیس شده است و تا آن زمان هیچ یک از ماخونیکیها برای درس خواندن به سایر روستاها نرفته و بیشتر در مکتب سواد میآموختند و تا سال 1379 هیچ یک از دانش آموزان برای گذراندن دورههای تحصیلی بالاتر از ماخونیک خارج نشدهاند تا اینکه در سال 1379 دوره راهنمایی در یکی از کلاسهای ابتدایی برگزار شده است.
در روستای ماخونیک اقتصاد، مسائل مذهبی و شرایط اقلیمی شکل دهنده ظاهر روستا است و مسکن روستا از خوراک، پوشاک و حتی بسیاری از نشانههای دیگر روستاها جالبتر است و احتیاج به پژوهش بیشتری دارد.
طراحی لباس مردمان ماخونیکی متفاوت بوده است
طراحی لباسهای زنان و مردان ماخونیکی در گذشته خیلی متفاوت بوده که امروز نیز برخی اهالی روستا نوع لباس خاص خودشان را میپوشند اما نسل جدید در زمینه پوشیدن لباس تغییر فرهنگ دادهاند.
جنس لباس اهالی روستای ماخونیک در گذشته از کرباس بوده است و از حدود 20 سال قبل دیگر کرباس در این روستا بافت نمیشود و برای تهیه لباس به شهر مراجعه میکنند و هنوز عدهای از اهالی لباسهایی از جنس کرباس دارند که میپوشند.
ماخونیک در 30 سال گذشته هیچ راه ارتباطی نداشته است، گفت: مردمان این روستا در گذشته با دنیای بیرون خود کمتر تعامل داشتهاند.
متدوالترین غذاهای اهالی روستا کشک، قلور، کورگی و کاچی است که در این میان کاچی از مهمترین و متداولترین غذاهای این منطقه است که بیشتر از شغلم درست میشود.
گزارش از فاطمه واعظی نسب
انتهای پیام/