منا، فاجعه‌ای که پرونده آن هنوز بسته نشده است
تاکیدات مکرر امام خامنه‌ای بر پیگیری حادثه عظیم منا توسط مسئولان و راهبردهای ایشان در سال ۹۵ یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه در سال گذشته بود که این مهم در مذاکرات حج تمتع نیز مطرح شد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ یکی از مهمترین موضوعاتی که در سال 95 مورد پیگیری جدی رسانه‌ها و به‌ویژه خبرگزاری تسنیم قرار گرفت بحث فاجعه منا و لزوم توجه به احقاق حق شهدای این فاجعه بود چرا که رهبر معظم انقلاب نیز تاکیدات مکرری بر پیگیری این مسئله مهم از جانب مسئولان داشتند.
اما در سال 95 مسئولان مختلف نظرات متفاوتی را در رابطه با پیگیری فاجعه منا و نحوه برخورد با عربستان سعودی را مطرح کردند.
در 31 خرداد ماه سال گذشته جمعی از خانواده‌های شهدای منا با انتشار نامه‌ای تاکید کردند: علی‌رغم دستور صریح مقام معظم رهبری در خصوص مسئولیت وزارت امور خارجه در رابطه با احقاق حقوق شهدای مظلوم منا، همچنان نشانه‌ای عملی از ورود دستگاه دیپلماسی کشور به این پرونده ملی به چشم نمی‌خورد.
پس از این اظهار نظرها و با توجه به ضرورت توجه جدی به فرمایشات رهبر معظم انقلاب مبنی بر پیگیری مسئله فاجعه منا، نخستین نشست بررسی ابعاد مختلف فاجعه منا و مکه با حضور برادر شهید رکن‌آبادی، همسر دانشمند شهید حاتمی، پدر شهید یونسیان، برادر سید محمد رضا حسینی، پسر شهید شماعیان، دختر شهید اخوان و رسول آذرسرا از شاهدان فاجعه منا در باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا» برگزار شد.
در این نشست ابعاد فاجعه تلخ منا و حادثه جرثقیل مکه توسط مرتضی رکن‌آبادی، فرشته روح‌افزا، هادی یونسیان، سید محمد رضا حسینی، محمد شماعیان، منصوره اخوان و رسول آذرسرا مورد بحث و بررسی قرار گرفت؛ احتمال عمدی بودن فاجعه منا و مکه، تشکیل کمیته حقیقت‌یاب از سوی دولت بدون دعوت از خانواده قربانیان و شاهدان عینی، سکوت قوه مجریه و مسکوت گذاشتن پیگیری ابعاد حقوقی و بین‌المللی پرونده شهدای فاجعه منا و مکه، چرایی سکوت مجامع جهانی در این فاجعه و ... بخشی از محورهای این نشست بود.
برخی از موضوعات این نشست که در مرداد ماه سال 95 برگزار شد اینچنین بود:
ــ تشکیل کمیته حقیقت‌یاب درباره فاجعه مکه و منا یکی از مهمترین خواسته‌های مقام معظم رهبری و ما از دولت و دستگاه دیپلماسی بوده اما امروز و با تأخیر عجیب چندماهه که این کمیته تشکیل شده، از هیچ یک از خانواده‌های شهدای منا و مکه برای حضور، همکاری و ارائه اسناد به این کمیته دعوتی نشده است و هیچ اطلاع‌رسانی از پیگیریهای این کمیته به خانواده این قربانیان و مردم صورت نگرفته است.
ــ دستگاه دیپلماسی هیچ تحرکی برای پیگیری ابعاد حقوقی این فاجعه در محاکم بین المللی نداشته است؛ دولت و وزارت امور خارجه بسیار ساده از حقوق و خون شهدای منا و خانواده قربانیان عبور کرده است.
ــ هیچ کس جز امام خامنه‌ای مرهم دردهای خانواده‌های شهدای منا و مکه نبوده و صرفاً مقام معظم رهبری در دیدارهای مختلف، التیام‌بخش دردهای هرروزه ما در طول یک سال گذشته بوده است.
پس از این اظهار نظرها از سوی خانواده‌های شهدا و گلایه آنها از عملکرد برخی مسئولان داخلی و همچنین رفتار سعودیها، بعضی از مسئولان کشور نیز نسبت به این مسئله واکنش جدی نشان دادند.
حجت‌الاسلام و المسلمین امان نریمان عضو مجلس خبرگان رهبری فاجعه منا را حادثه‌ای اتفاقی و ناگهانی ندانست و گفت: باید فاجعه منا تا انتها و به نتیجه رسیدن پیگیری شود و مسئولان ذیربط در محاکم بین‌المللی تشکیل پرونده دهند و مطالبات قانونی فاجعه‌دیدگان را خواستار شوند؛ حداقلی‌ترین نتیجه برای پیگیری فاجعه منا، دریافت دیه شهدای این فاجعه تلخ است که باید سعودیها آن را پرداخت کنند.
آیت‌الله محمد‌علی تسخیری عضو مجلس خبرگان رهبری، وزارت امور خارجه کشورمان را اصلی‌ترین مرجع پیگیری فاجعه منا دانست و گفت: وزارت خارجه اقداماتی انجام داده اما به‌شکل «منظم و قوی» نبوده است.
وزارت خارجه اصلی‌ترین نهاد پیگیری برای فاجعه منا است و باید صدای مظلومیت شهدای فاجعه منا را به جهانیان و دادگاههای بین‌المللی برساند؛ وزارت امور خارجه اقداماتی انجام داده اما این اقدامها هنوز به‌شکل منظم و قوی نبوده است.
حجتالاسلاموالمسلمین عباسعلی سلیمانی عضو مجلس خبرگان رهبری نیز درباره فاجعه منا و عملکرد مسئولان گفت: مسئولان باید نسبت به احقاق حق خانواده شهدای فاجعه منا با نگاهی طلبکارانه ورود پیدا کنند و در این زمینه دولت و وزارت امور خاجه باید به این موضوع ورود پیدا کنند.
اما در این میان برخی گلایه‌ها نیز همچنان باقی بود و افرادی همچون حجتالاسلاموالمسلمین محمد‌تقی پورمحمدی عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه فاجعه منا نباید در اذهان عمومی فراموش شود، اظهار کرد: نتیجه پیگیریهای مسئولان کشورمان درباره فاجعه منا تا به امروز محسوس نبوده است؛ وزارت خارجه باید پیگیریها برای استیفای حقوق زائران ایرانی را انجام دهد.
مجتبی رحماندوست عضو فراکسیون حج در مجلس نهم با انتقاد از عملکرد وزارت امور خارجه و مسئولان ذیربط در موضوع حج و فراموشی فاجعه منا گفت: از زبان مسئولان وزارت خارجه در مورد چند مسئله خارجی مطلب شنیده‌اید، آیا غیر از برجام موضوع دیگری وجود داشته است؟!
در موضوع حج و مسائل پیش آمده با مسامحه و تخفیف نسبت به عربستان برخورد شود و باید موضوع شهدای منا به طور جد مورد توجه قرار گیرد.
اما فرشته روح افزا همسر شهید حاتمی نیز عنوان کرد: متأسفانه وزارت امور خارجه دغدغه‌ای برای پیگیری نهایی این فجایع نداشته است و ما هیچ‌گونه احوالپرسی و دلجویی از سوی دولت ندیده‌ایم.
پس از این اظهار نظر مسئولان و با توجه به پیگیریهای قوای سه‌گانه بررسی‌هایی از سوی متولیان امر انجام گرفت؛ البته موضوع فاجعه منا به عنوان یکی از اصول و شروط مذاکراتی در حج تمتع 96 مورد لحاظ واقع شد.
در آخرین روزهای سال 95 و زمانی که هیئت مذاکره کننده حج و زیارت کشورمان به عربستان سعودی سفر کرده بود و درباره پرونده حج تمتع 96 گفت‌وگو می‌کرد یکی از شروط خود را مسئله فاجعه منا و تعیین تکلیف آن قرار داد.
اما در میان این مذاکرات اخیر که منجر به بازگشایی حج تمتع 96 شده سعودیها برخی قولها دررابطه با پیگیری فاجعه منا را ارائه کرده‌اند چرا که حجت الاسلام والمسلمین قاضی عسکر در آخرین روز سال 95 و درباره تبیین این دوره از مذاکرات و دیه شهدای منا و مسجد الحرام اظهار کرد: « در مورد شهدای مسجد الحرام با توجه به قول پادشاه عربستان به‌زودی هدیه‌ای از طرف سعودیها پرداخت خواهد شد و یک دیه‌ای هم از طرف شرکت بن لادن به حادثه‌دیدگان مسجد الحرام داده می‌شود.
در مورد شهدای منا هم به دلیل قطع روابط پیگیریهای لازم امکان پذیر نبوده و اگر هم می‌خواستیم پیگیری کنیم پروسه‌ها بسیار طولانی می‌شد اما در هر حال وزارت امور خارجه و دادستانی به همراه سازمان حج کارهای گسترده‌ای را انجام داده‌اند و در دو ماه گذشته نیز با وکیلی سعودی قرارداد امضا شده تا کارهای را پیگیری کند.
ما نیز تمامی اسناد و مدارک اعم از مصاحبه با شاهدان فاجعه منا را جمع‌آوری کرده و در اختیار کمیته حقیقت یاب ارائه می‌کنیم تا پیگیریها بیشتر و زودتر حاصل شود.
اما از طرفی طبق نظریه فقهی این زائران قتیل الزحام محسوب می‌شوند و طبق دین اسلام و نظر فقها باید دیه این افراد در صورت نیافتن مقصر توسط بیت المال پرداخت شود.
در این زمینه باید تاکید کرد که مدارک مربوط به شهدای منا و گزارشات شاهدان بعد از تعطیلات ارسال می‌شود؛ البته امسال با تلاش تیم مذاکره کننده سازمان حج و زیارت از هر خانواده شهدای مسجد الحرام و شهدای منا دو نفر به حج تمتع مشرف می‌شوند و آنجا به اعمال فریضه حج می‌پردازند.»
اما ظواهر نشان می‌دهد با وجود قولهایی که عربستان سعودی ارائه کرده و توافقات دو طرف، این پرونده هنوز بسته نشده است و باید تا پایان تعیین تکلیف حقوقی و قانونی شهدای فاجعه تلخ منا صبر کرد.
پرونده شهدای فاجعه منا قرار است با تفاهم انجام شده و ارائه گزارشات لازم از سوی ایران بررسی بیشتری شود؛ مسئله‌ای که قدم نخست آن بعد از دو سال انجام گرفته است و امید می‌رود با شتاب و جدیت بیشتری از سوی دستگاههای ذیربط و به‌ویژه وزارت امور خارجه پیگیری شود.
انتهای پیام/
