به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، ایالات متحده آمریکا در یک ساله اخیر با فراز و نشیب های زیادی در عرصه سیاست داخلی و خارجی روبرو بود. مهمترین رویداد این کشور انتخابات ریاست جمهوری بود که در هشتم نوامبر برگزار شد. این تحول مهم بر اتفاقات چند ماه آخر حکومت اوباما تاثیر زیادی داشت و فضای داخلی آمریکا درگیر کارزارهای انتخاباتی و مناظره های نامزدهای ریاست جمهوری بود. در این میان موفقیت ترامپ در کنار زدن رقبایش از حزب جمهوری خواه، بر التهاب سیاسی ایالات متحده افزود.
در این دوران رقابت ترامپ با هیلاری کلینتون همراه با افشاگری های در خصوص تخطی کلینتون در استفاده از ایمیل شخصی برای کارهای دولتی، نقش کاخ سفید در شکل دادن به داعش، کوتاهی واشنگتن در اثربخشی مبارزه با تروریسم خاورمیانه و همچنین رویارویی غیرمستقیم آمریکا و روسیه همراه بود.
در نهایت آنکه پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات، به عنوان تنها رئیس جمهور آمریکا که اولین پست سیاسی خود را در کاخ سفید به دست آورده بود، شوک بزرگی به سراسر دنیا وارد کرد و باعث شد تا شهرهای مهم آمریکا نیز تا چندین هفته صحنه راهپیمایی مخالفان ترامپ و در برخی موارد برخورد نیروهای پلیس با مردم معترض شود. مخالفان نسبت به عدم حاکمیت رای اکثریت و به قدرت رسیدن ترامپ از طریق رای الکترال اعتراض داشتند.
در همین حال ترامپ که با شعارهای پوپولیستی همچون برگرداندن مشاغل به خاک آمریکا و لزوم بازنگری مناسبات واشنگتن و پکن رای مردم را به دست آورده بود، احتمال تغییرات گسترده سیاسی و اقتصادی در جهت گیری های کاخ سفید را افزایش داد. رویکرد او نشان از تمایل به حوزه داخلی و عدم توجه به سیاست خارجی بود. اما نیاز رئیس جمهور جدید به همراهی اعضای حزب جمهوری خواه برای پیشبرد سیاست هایش در داخل و پرکردن پست های کابینه، منجر به اتخاذ تدابیری در راستای جلب نظر این حزب شد.
از همین رو علی رغم عدم وتو نماینده دولت پیشین آمریکا در روزهای پایانی حاکمیت هشت ساله اوباما و تصویب قطعنامه ای برای ممنوعیت شهرک سازی های اسرائیل در شورای امنیت، دولت ترامپ در حمایت از تل آویو از احتمال خروج از شورای حقوق بشر خبر داد.
در همین خصوص ترامپ در مراسم روز تحلیف با استفاده از واژه «تروریسم اسلامی» نوک حمله خود را به متوجه مسلمان کرد. لذا فردای ورود به کاخ سفید، او چند طرح جدید را به امضا رساند که یکی از مهمترین این طرح ها تعلیق ورود پناهجویان به آمریکا به مدت چهار ماه و ممنوعیت موقتی سفر اتباع 6 کشور مسلمان از جمله ایران به مدت 90 روز بود.
این طرح اگرچه با محکومیت آژانس پناهندگان سازمان ملل و نیز سازمان بینالمللی مهاجرت مواجه شد اما تنها حکم قاضی فدرال ایالت سیاتل اجرای آن را متوقف کرد. تا پیش از این حکم تعداد زیادی از فعالان مدنی به نشانه اعتراض در فرودگاه ها و برخی شهرهای آمریکا دست به راهپیمایی و تحصن زدند، از این رو ایستادگی این قاضی، مورد استقبال داخلی ایالات متحده قرار گرفت و به دنبال آن افرادی که به دلیل دستور ترامپ در فرودگاههای آمریکا حبس شده بودند، وارد خاک این کشور شدند.
در ادامه طرح های امضا شده ترامپ در دو روز اول ریاست جمهوری می توان به لغو برنامه درمانی موسوم به اوباماکر اشاره کرد که منجر به خارج شدن چهارده میلیون شهروند آمریکایی از پوشش بیمه درمانی می شد.
همچنین طرح خروج آمریکا از همکاری ترانس-پاسیفیک به امضا رسید که پیش از آن اوباما پس از توافق با یازده کشور اقیانوس آرام، درنظر داشت تحت یک همکاری گسترده به گسترش نفوذ در این منطقه بپردازد. اما از آنجا که این توافق هرگز به تصویب سنا درنیامد، دولت جدید آمریکا نیز آن را ملغی اعلام کرد.
دولت ترامپ یک فرمان اجرایی جنجالی دیگر را نیز به امضا درآورد که طبق آن به وزیر امنیت داخلی دستور داد تا برنامهریزی، طراحی و ساخت یک دیوار در امتداد مرز آمریکا- مکزیک را آغاز کند و با احداث بازداشتگاه هایی در نزدیکی مرز مکزیک، این مراکز در خصوص درخواستهای پناهندگی حکم و داوری کنند. این حکم همچنین به وزیر امنیت داخلی آمریکا تاکید کرد تا پنج هزار مأمور گشتزنی مرزی دیگر را به استخدام دولت درآورد.
از اقدامات دیگر دولت جدید آمریکا صدور حکمی به وزیر دفاع برای بررسی آمادگی ارتش را در یک بازه 30 روزه و ایجاد بودجه برای سال مالی 2018 به منظور تقویت شرایط آمادگی ارتش ایالات متحده بود. ترامپ همچنین به «جیمز متیس» وزیر دفاع خود، دستور تکمیل راهبرد دفاع ملی و بررسی قابلیتهای هستهای و قابیتهای دفاع موشکی آمریکا را داد.
در خصوص رویکرد سیاست خارجی کاخ سفید نیز، ترامپ از وزیر دفاع آمریکا خواست با ایجاد طرحی برای شکست داعش، آن را ظرف مدت 30 روز به رییسجمهور آمریکا ارائه دهد. این طرح میبایست شامل یک راهبرد جامع برای شکست داعش، ایجاد تغییرات در قوانین تعامل، راهبرد مشروعیت زدایی ایدئولوژی افراطی با هدف قطع حمایت مالی از داعش و مشخص کردن شرکای جدید برای مبارزه علیه داعش می بود.
دولت آمریکا در یک سال گذشته با وجود تصمیم هایی اعلانی در جهت از بین بردن تروریسم در جهان و به ویژه منطقه خاورمیانه، در هفت کشور سوریه، عراق، افغانستان، لیبی، یمن، سومالی و پاکستان فعالیت مستقیم نظامی داشت.
از این رو نتیجه عدم جدیت در مواجه با تروریسم باعث شد تا در 12 ژوئن 2016 (اوایل خرداد) عمر متین، یک نگهبان 29 ساله آمریکایی افغانی تبار است با تیراندازی در یک باشگاه شبانه در شهر اورلاندو 49 را کشته و 53 تن را زخمی کند. پس از این حادثه وحشتناک که افکار عمومی داخل ایالات متحده را آزرده ساخت، داعش مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت.
در همین راستا و با استفاده از فضای متاثر از حوادث تروریستی، در ماه مه(اواسط مهر) قانون عدالت علیه حامیان تروریسم موسوم به جاستا به تصویب کنگره رسید. این قانون به خانوادههای قربانیان حملات 11 سپتامبر اجازه میداد از عربستان سعودی به عنوان حامی عاملان حمله به برج های دوقلو و کشته شدن بیش از سه هزار نفر، شکایت و غرامت دریافت کنند. اوباما در تلاش برای جلوگیری از تبدیل شدن این مصوبه به قانون آن را وتو کرد. او بر این باور بود شکایت از عربستان می تواند زمینه ساز شکایت دیگر کشورها از ایالات متحده برای نقش کاخ سفید در حوادث تروریستی شود! با این حال کنگره با اکثریت قاطع، وتو را شکست و مصوبه تبدیل به قانون شد.
در مقابل وزارت خارجه عربستان به سرعت به آن واکنش نشان داد. مقامات سعودی نیز هشدار دادند اجرای قانون جاستا باعث خروج سرمایه های ریاض از ایالات متحده خواهد شد. گفته می شود عربستان حدود هفت تریلیون دلار سهام و قرضه فریز شده در آمریکا دارد که اگر طبق قانون جاستا از این کشور شکایت صورت بگیرد، امکان بلوکه شدن 2 تریلیون دلار آن به نفع خانواده های قربانی وجود دارد. در این بین موفقیت ترامپ در کنار زدن رقبای هم حزبی خود و انتخابش به عنوان یکی از دو نامزد نهایی انتخابات ریاست جمهوری، بر نگرانی سعودی ها افزود. زیرا ترامپ نسبت به اعراب خلیج فارس و به خصوص ریاض مواضع تندی اتخاذ کرد و این مساله امکان اجرایی شدن جاستا را در دولت او افزایش می داد که البته این نگرانی ها بی مورد نبود و در ابتدای سال جدید 800 خانواده از قربانیان حادثه 11 سپتامبر به دلیل نقش آفرینی عربستان در حادثه مزبور، ریاض را تحت تعقیب قضایی قرار دادند.
از دیگر اتفاقات مهم سال گذشته ایالات متحده آمریکا می توان به سفر باراک اوباما به عنوان نخستین رئیس جمهوری آمریکا از سال 1928 به کوبا اشاره کرد. اهمیت این سفر در خاتمه به 53 سال قطع روابط دیپلماتیک دو کشور و همچنین وقوع چنین رویدادی در ماه های پایانی حیات فیدل کاسترو، رهبر انقلاب کوبا، بود.
این در شرایطی بود که مناسبات واشنگتن و مسکو به عنوان مهمترین متحد کوبا، در یک سال اخیر بر سر مسائلی مانند اوکراین، تحریم های غرب علیه روسیه و همچنین بحث مبارزه با تروریسم و حمایت از بشار اسد در سوریه با تنش های روبرو شد. تا جایی که ترامپ از احتمال وقوع جنگ جهانی سوم در صورت تداوم این وضعیت سخن گفت. بر این اساس اظهارات دوستانه رئیس جمهور جدید آمریکا در خصوص روسیه و شخص پوتین، نگرانی هایی در مورد آینده روابط دولت تازه کار ترامپ با مسکو در میان سیاستمداران ایالات متحده به وجود آورد.
این موضوع در نهایت منجر به تغییراتی در کابینه ترامپ شد. در کمتر از دوماه از آغاز به کار دولت جدید، مایکل فلین، مشاور امنیت ملی کابینه ترامپ به دلیل ارتباطات مخفیانه با سفیر روسیه استعفا داد و جف سشنز، وزیر جدید دادگستری آمادگی خودش را برای کنار رفتن از روند تحقیق درباره ادعای دخالت مسکو در انتخابات 2016 ریاست جمهوری ابراز داشت.