«فرشید باقریان»، کارشناس مسائل بینالملل در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم، در خصوص تردید ناتو درباره شایستگی ترکیه در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، با اشاره به اینکه باقی ماندن ترکیه در ناتو با تردیدهایی همراه شده است، بیان داشت: این موضوع را میتوان از دو جنبه سلبی و ایجابی بررسی کرد. ترکیه به واسطه عضویت در ناتو یکسری از الزامات به همراه دارد که باید آنها را رعایت کند. این الزامات نه تنها برای ترکیه، بلکه برای تمام کشورهای همپیمان ناتو است. ترکیه از زمانی که عضو ناتو شده، این موارد را رعایت کرده است.
وی با بیان اینکه برخی از موارد مذکور به واسطه شرایط اقلیمی، سوق الجیشی و ژئواستراتژیک برای بعضی از کشورها متفاوت است، افزود: با این حال اصول اصلی ناتو برای همه کشورها یکسان است. ترکیه دیگر آن کشور سابق نیست؛ چراکه دست به اقداماتی زده است. ترکها علیرغم عضویت در ناتو مشغول ساخت نرم افزار جنگندههای اف 16، پهپاد، تانک و غیره هستند. این موضوع میتواند یک زنگ خطر برای ناتو باشد. گرچه این امر برای ترکیه یک برگ برنده است؛ اما کشوری که عضو ناتو است، باید در چارچوب صنایع دفاعی آن اقدام کند.
کارشناس مسائل بینالملل با توجه به اینکه مسئله بعدی موضع ناتو در قبال سوریه و موصل است، اشاره داشت: طبق اصل 5 و 6 ناتو اگر حملهای صورت بگیرد، ترکیه به عنوان عضو ناتو دیگران را الزام میکند که به عنوان ضد حمله مشارکت کنند؛ اما اگر بعد از 16 آوریل تغییراتی در قانون اساسی اتفاق بیفتد، اختیارات اردوغان به اندازهای میشود که میتواند فرمان جنگ و صلح صادر کند و این امر ناظر به ناتو نیست؛ یعنی مستقل از ناتو انجام میگیرد. اگر ترکیه مستقل از ناتو اقدامی انجام دهد، نشان دهنده این است که شهامت و جرأتی به این کشور داده شده؛ اما این شهامت ممکن است از طرف ناتو پذیرفته نشود و آنگاه پیمان ناتو نقض میشود.
وی با اشاره به همهپرسی پیش رو در ترکیه تأکید داشت: آنکارا ممکن است در حال حاضر شایستگی لازم در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی داشته باشد؛ اما غربیها نگران بالا رفتن اختیارات رجب طیب اردوغان هستند. رئیس جمهور ترکیه ممکن است دست به اقداماتی بزند که خلاف ناتو باشد.
باقریان موضوع دیگر در این زمینه را دیدگاه اجتماعی به ناتو خواند و اضافه کرد: ناتو یک پیمان جهانشمول است. گرچه این پیمان بسیاری از کشورها را در برنمیگیرد؛ اما بسیاری از مسائل جهان و موضوعاتی را که بر آن تأثیرگذار است، دربر میگیرد. در حال حاضر با توجه به آمار موجود بیش از دو میلیون آواره سوری و عراقی در ترکیه وجود دارد. ترکیه برای آنها هزینه بسیاری کرده و از این موضوع نیز چندان خوشنود نیست. این تعداد آواره میتواند تبعات اجتماعی به وجود آورد. همه نوع فردی از جمله افراد اطلاعاتی، آموزگار و کودک خردسال در بین آنها وجود دارد. با این حال تمام آنها میتوانند در ترکیه قرار بگیرند و بعداً به مواضع ناتو صدمه بزنند.
وی با توجه به مواضع ناتو در ترکیه که در استتار خاصی قرار دارد، تأکید داشت: ناتو از آینده خود در این پایگاهها نگران است. طولانی شدن جنگ سوریه و اعزام نیرو از آمریکا به شمال سوریه و شمال عراق مسیر را برای ناتو تغییر داد. مسئله بعدی نیز اجتماعی است. اگر رجب طیب اردوغان از اتحادیه اروپا به خاطر جنگهای لفظی انتقام بگیرد و درب را برای ورود آوارگان به اتحادیه اروپا باز کند، این اتحادیه دچار مشکل خواهد شد. این امر باعث میشود که یک کشور اروپایی به دنبال ایجاد نیروی امنیتی باشد.
کارشناس مسائل بینالملل با تأکید بر کودتای پانزدهم جولای نیز گفت: یک سری از نظامیان ترکیه به واسطه کودتا از این کشور فرار و به اروپا تقاضای پناهندگی کردند. این تقاضا به خاطر اینکه عضو ناتو هستند، ممکن است پذیرفته شود؛ اما این مسئله نیز بین ناتو و ترکیه موجب ایجاد اختلاف میشود. چون نیروهای نظامی افراد عادی نیستند و اطلاعاتی دارند که برای اتحادیه اروپا مهم است.
وی با بیان اینکه به نظر میرسد ترامپ به دنبال استقلال کردها در سوریه است، مطرح کرد: واشنگتن شروع به ساخت بزرگترین ساختمان کنسولی خود در اربیل عراق کرده است. این موضوع نشان میدهد که آنجا بهجای سفارتخانه، یک پایگاه نظامی خواهد شد. آمریکا طرحها و نقشههایی برای شمال عراق و شمال سوریه دارد. حتی ممکن است آنجا به یک مرکز ساخت سلاح تبدیل شود. اگر آمریکا چنین پایگاهی در شمال عراق داشته باشد، نیازی به اینجرلیک نخواهد داشت. آمریکا ممکن است تمایل نداشته باشد که ترکیه عضو ناتو باقی بماند. آنکارا تنها عضو مسلمان ناتو است؛ لذا طبیعی است جامعه مسیحی اروپا نیز این موضوع را نپسندد.
انتهای پیام/