همه‌پرسی ۱۶ آوریل و شکست‌هایی که در دل یک پیروزی جمع شد
همه‌پرسی ۱۶ آوریل شکست‌هایی را در دل یک پیروزی جمع کرد و تداوم روند کنونی سیاست ورزی آک پارتی، شکست سیاست‌های حزب عدالت و توسعه را آشکار خواهد کرد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، همه پرسی 16 آوریل 2017 دوباره رسانه‌های جهان را متوجه ترکیه ساخت. پیروزی شکننده اردوغان و حزب عدالت و توسعه در این همه پرسی مهمترین محوری بود که رسانه‌ها بر آن تمرکز داشتند. بی‌شک این موضوع می‌تواند پیامدهایی در بر داشته باشد.
گرچه همه‌پرسی اصلاح قانون اساسی ترکیه توانست عنوان پیروزی را به دست آورد؛ اما به دست آوردن 51 درصد آرا برای اصلاح قانون اساسی یک کشور که به عنوان میثاق ملی محسوب می‌شود، پیروزی چندان بزرگی محسوب نمی‌شود. قانون اساسی یک کشور که با نصف آرای رأی‌دهندگان به تصویب می‌رسد، یک پیام روشن و ساده دارد. پیام این نتیجه عبارت بود از اینکه نیمی از رأی‌دهندگان مخالف اصلاح 18 ماده قانون اساسی کشور خود هستند. پس می‌توان ادعا کرد که یک دوقطبی جدی بین موافقان و مخالفان اصلاح قانون اساسی ایجاد شده است. این موضوع در آینده می‌تواند تبعاتی برای اردوغان و آک پارتی داشته باشد.
برخی از تحلیل گران بر این باور هستند که به هرحال اردوغان توانسته از سد همه‌پرسی عبور کند و ایده‌های خود را پیاده خواهد ساخت. آن‌ها معتقدند که به دست آوردن 51 درصد یا بیشتر تفاوت چندانی در نتیجه اقدامات اردوغان و حزب عدالت و توسعه نخواهد داشت. گرچه این ادعا نسبتاً قابل‌پذیرش است؛ اما باید مشاهده کرد که اردوغان این پیروزی شکننده را چگونه به دست آورد؟ آیا تبلیغات گسترده حزب حاکم در این امر تأثیرگذار نبوده است؟
گفته می‌شود که حدود ششصد ساعت برنامه تبلیغاتی از رادیو و تلویزیون ترکیه برای کسب رأی موافق در همه‌پرسی پخش شده است. این در حالی است که مخالفان تغییر قانون اساسی ترکیه حدود یک‌دهم این مقدار برنامه تولید کرده‌اند. حال آرای 2/51 درصدی نتیجه مطلوبی برای چنین تبلیغات سنگینی است؟ در حقیقت این امر یک شکست قابل‌تأمل در ورای یک پیروزی است.
نکته مهم دیگری که به نظر می‌رسد رسانه‌ها چندان به آن تمرکز نداشتند، بحث مطرح‌شدن تقلب در این همه‌پرسی است. حزب عدالت و توسعه که تنها با اختلاف یک میلیون و دویست و پنجاه هزار رأی توانسته پیروزی را به نام خود ثبت کند، تغییر دو و نیم میلیون رأی می‌تواند نتیجه آرا را به طور کلی تغییر دهد. اعتراض کمال کلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوری خواه خلق ترکیه به 2 میلیون و 500 رأی و ابلاغ رسمی آن به شورای عالی انتخابات از این موضوع حکایت دارد.
توجه به اعتراضات احزاب ترکیه از جمله حزب جمهوری‌خواه خلق و حزب دموکراتیک خلق‌ها نشان می‌دهد که علاوه بر شکننده بودن پیروزی آک پارتی در همه‌پرسی، ممکن است اتفاقاتی نیز در این بین انجام شده باشد. گرچه به نظر می‌رسد اردوغان و حزب حاکم ترکیه توجه چندانی به این اعتراضات نداشته باشند؛ اما نکته اصلی در ریزش آرای حزب عدالت و توسعه خصوصاً در شهرهای بزرگ چون استانبول و آنکارا است. اردوغان که تلاش می‌کند تا سال 2029 رئیس‌جمهور ترکیه باقی بماند، لازم است که تغییرات اساسی در روند حکومت‌داری خود داشته باشد.
مسئله سوریه، بحران آوارگان و ارتباط آنکارا با گروه‌های تروریستی از جمله مهمترین مسائل کنونی ترکیه به شمار می‌رود که می‌تواند تأثیرات جبران‌ناپذیری برای آینده سیاسی حزب عدالت و توسعه داشته باشد. تداوم رویکردهای توسعه‌طلبانه ترکیه در منطقه و اشتباهات استراتژیک این کشور به کاهش آرای حزب عدالت و توسعه کمک خواهد کرد. با این حال مشاهده می‌شود که اردوغان همچنان به رویکردهای اشتباه خود در منطقه ادامه می‌دهد. ادعاهای وی مبنی بر اینکه عملیات سپر فرات ترکیه در سوریه تنها عملیات این کشور در منطقه نخواهد بود، می‌تواند اماره‌ای از تداوم افول محبوبیت آک پارتی باشد.
در مجموع می‌توان گفت که همه‌پرسی 16 آوریل شکست‌هایی را در دل یک پیروزی جمع کرد. تداوم روند کنونی سیاست ورزی آک پارتی، شکست سیاست‌های حزب عدالت و توسعه را آشکار خواهد کرد. با این حال تلاش‌های اردوغان برای حفظ قدرت خود تا سال 2029 موجب می‌شود که تغییرات اساسی در تاکتیک‌های حزب عدالت و توسعه ایجاد شود.
یادداشت: رامین ولیزاده میدانی
انتهای پیام/
