دالانکوه، میراثی کهن در قلب ایران/  مناطق حفاظت شده استان اصفهان را بیشتر دریابیم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از چادگان، دیروز روز جهانی تنوع زیستی و زیستگاه‌های حیات وحش استان اصفهان بود، روزی که به دلیل اهمیت آن به ویژه در استان ما با تنوع زیستی مناسب، می‌تواند هفته‌ها موضوعی برای وصف زیستگاه‌های طبیعی این منطقه از کشور باشد.

یکی از نگرانی‌های اساسی حاضر در دنیا معضل تخریب طبیعت و آلودگی‌های زیست‌محیطی است که امروز بشر بیش از هر زمان دیگر با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند.

بی‌تردید بشر به عنوان عامل اصلی در تخریب طبیعت و کاهش گونه‌های گیاهی و جانوری، نقشی اساسی و انکار ناپذیر دارد. با این وجود در سال‌های اخیر با توجه به حجم تخریب‌های ناشی از دخالت‌های غیراصولی بشر در طبیت و آثار مثبت حفاظت بر محیط‌های طبیعی و کوچک و تجربه گذشتگان، بار دیگر زمینه مساعدی منطبق بر شرایط زمانی و مکانی با شکلی متفاوت و متکامل‌تر ایجاد شده است.

در این میان بازسازی ، ترمیم طبیعت و حفاظت از آن دست‌کم در گستره‌ای محدود که دارای ویژگی‌های خاص و ارزش‌های چند جانبه باشد، به صورت ایجاد مناطق شکارممنوع ، حفاظت شده ، پناهگاه حیات‌وحش و پارک ملی، مورد توجه قرار گرفته است که هریک ویژگی‌ها و کارکردهای خاصی دارند.

دالانکوه زیستگاهی بکر با قدمتی دیرین و منابعی قیمتی

منطقه حفاظت شده دالانکوه بر اساس منابع محلی مربوط به دوره قاجاریه بوده که این منطقه به مدت تقریبی 30 سال به عنوان قرق و شکارگاه ییلاقی شاهزاده مسعود میرزا ملقب به ظل السلطان پسر بزرگ ناصر الدین شاه و حاکم اصفهان ، مورد استفاده بوده است.

این منطقه در سال 1388 با نام «منطقه شکارممنوع دالانکوه و سد زاینده رود» به طور رسمی مورد حفاظت قرار گرفته و در سال 1389 به «منطقه حفاظت شده دالانکوه» ارتقا یافت .

رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان چادگان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در چادگان گفت: این منطقه حفاظت شده از نظر تقسیمات سیاسی در حوزه استحفاظی سه شهرستان فریدن ، چادگان و تیران‌و‌کرون در استان اصفهان واقع شده است .

مجتبی حاجتی تقسیم‌بندی محدوده منطقه حفاظت شده دالانکوه را دو نوع زیستگاه کلان شامل زیستگاه خشکی یا کوهستانی و برف گیر، و زیستگاه آبی اعلام کرد و ادامه داد: زیستگاه خشکی دالانکوه شامل رشته کوهی به‌طول تقریبی 45 کیلومتر و کوهستانی و برف گیر و مراتع ییلاقی با پوشش گیاهی گونه‌های مختلف گون ، علفزارها و تک درخت‌های مختلف بادام وحشی است.

این منطقه دارای زمستانی بسیار سرد و تابستانی معتدل و با توجه به ارتفاعات و صخره‌های بسیار بلند، زیستگاه مناسبی برای کل و بز است.

با توجه به نزدیکی این منطقه به پارک ملی و پناهگاه حیات‌ وحش قمیشلو و در ضلع شرقی و بروز خشکسالی در آن پناهگاه و پوشش گیاهی مناسب این منطقه در بعضی از سال‌ها گاهی مهاجرت گله‌های کوچکی از قوچ و میش به ارتفاعات کم شیب این منطقه گزارش شده است.

گونه‌های جانوری کل و بز هم در این منطقه از نظر وزن ، شاخ و دیگر موارد رکورد‌دار است.

زیستگاه‌آبی دالانکوه، بزرگترین منبع آبی استان اصفهان

زیستگاه آبی منطقه حفاظت شده دالانکوه چادگان شامل دریاچه سد زاینده‌رود به‌طول تقریبی 32 کیلومتر در زمان پر آبی، سد تنظیمی زاینده‌رود و قسمتی از روخانه زاینده‌رود در پایین دست دریاچه سد است و با توجه به وجود بزرگترین منبع آبی استان اصفهان در این محدوده و موقعیت خاص جغرافیایی منطقه، زیستگاه بسیار مناسبی برای انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر و بومی و انواع ماهیان سردابی است.

زهرا عرب کارشناس حفاظت محیط زیست به خبرنگار تسنیم گفت: نام این منطقه حفاظت شده برگرفته از نام رشته کوه دالان و طول تقریبی 45 کیلومتری با جهت شمال غربی به جنوب شرقی است که در جهت زاگرس واقع شده است.

به گفته وی چشمه‌ها و منابع آبی منطقه حفاظت شده دالانکوه شامل چندین چشمه از جمله مرغاب ، دراز ، خوانسارک ، گیناب ، دره دبه ، گل بُلاغی ، قوچ بُلاغی و منابع آبی متفرقه مزارع اطراف دالانکوه است.

شکار در دالانکوه ممنوع

شکار در دالانکوه از سال 1389 تاکنون که به جمع مناطق حفاظت شده کشور پیوسته ممنوع است.

حاجتی رییس اداره حفاظت محیط زیست چادگان با اشاره به اینکه منطقه حفاظت شده دالانکوه 33هزار و 731 هکتار است، گفت: به‌طور کلی گونه‌های حیات وحش این منطقه در هر دو زیستگاه خشکی و آبی شامل انواع سگ‌سانان از جمله گرگ ، روباه و شغال و کل و بز ، گراز ، قوچ و میش ، انواع پرنده شکاری و خشکی‌زی ، دم جنبانک ، انواع سُهره ، پرندگان آبزی و کنار آبی، انواع حشره خواران ، جوندگان ، کفتار، انوع خزندگان، دوزیستان و انواع ماهیان سردابی است.

به گفته حاجتی دم جنبانک ، انواع سُهره ، پرندگان آبزی و کنار آبی، انواع حشره خواران ، جوندگان ، کفتار، انوع خزندگان، دوزیستان و انواع ماهیان سردابی هم دیگر جانداران این منطقه بکر هستند.

وی می‌گوید: سازمان حفاظت محیط زیست سکان‌دار و مسئول حفظ حیات در این زیستگاه‌هاست و ضمن بهره‌گیری از توانمندی‌های موجود در منطقه، اجرای برنامه‌های منسجم و قابل توجه با هدف فرهنگ‌سازی مولفه‌های مختلف محیط زیست را هم در برنامه‌های خود دارد.

لزوم فرهنگ‌سازی برای حفظ منابع بکر طبیعی

عرب کارشناس حفاظت محیط زیست با بیان اینکه نهادینه شدن فرهنگ در هر جامعه‌ای زمان‌بر است، به خبرنگار تسنیم در چادگان می‌گوید: فرهنگ‌سازی با تکرار، تذکر و آگاهی به وجود می‌آید و افراد جامعه به مرور زمان به فرهنگ جدید تن خواهند داد، اگر امری عمومیت و موضوعیت پیدا کند، دیگر اقلیتی از آحاد جامعه، موفق به هنجارشکنی نخواهند شد چون مخالفت با عرف اجتماعی و فرهنگی ، عکس العمل عموم افراد جامعه را در پی خواهد داشت.

وی افزود: بهره‌برداری‌های غیراصولی از طبیعت به‌ویژه در دو قرن اخیر پیامدهای زیانبار فراوانی برای ادامه حیات انسان و طبیعت به وجود آورده اما از نظر تاریخی از گذشته‌های دور به موازات استفاده از مواهب طبیعی و گاهی تخریب آن، حفاظت محدوده‌هایی از طبیعت و ذخایر طبیعی هم معمول بوده است.

امروز در حوزه حفاظت زیستگاه‌های حیات وحش باید اقدامات جدی برای فرهنگ‌سازی عمیق و ریشه‌ای در حفاظت محیط زیست انجام شود تا با فکر و ذهن مردم عجین شود و تک تک آحاد جامعه خود حافظانی برای محیط زیست باشند.

گزارش از محمد علیقلیان

انتهای پیام/