برگزاری بیستمین سالگرد تاسیس دی ۸ با حضور عبدالله گل و طاهریان+ تاریخچه سازمان

به گزارش گروه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، بیستمین سالگرد تاسیس دی 8 در استانبول با حضور شخصیت‌های سیاسی، رهبر حزب سعادت، سفرا و دیپلمات‌های خارجی در استانبول برگزار شد.

در این مراسم ابراهیم طاهریان سفیر ایران و موسوی دبیر کل ایرانی این سازمان نیز حضور داشتند. همچنین عبدالله گل رئیس جمهور سابق ترکیه نیز در این نشست حضور داشت.

دی هشت (D8) پانزدهم ژوئن 1997 با صدور بیانیه استانبول اعلام موجودیت کرد.

ایده تشکیل سازمان دی هشت به عنوان یک اتحادیه اقتصادی فرامنطقه‌ای، متشکل از هشت کشور مسلمان در حال توسعه شامل کشورهای جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، پاکستان، بنگلادش، اندونزی، مالـزی، مصر و نیجریه برای اولین بار از سوی نجم الدین اربکان، رهبر حزب اسلام گرای رفاه و نخست وزیر وقت ترکیه، با هدف تقویت همکاری‌های اقتصادی بین کشورهای مزبور در جریان کنفرانسی تحت عنوان «همکاری برای توسعه» (اکتبر 1996 – ترکیه) با حضور وزرای امور خارجه کشورهای فوق الذکر مطرح شد که با استقبال آنان مواجه شد.

این سازمان رسماً در تاریخ 25 خرداد ماه 1376 با برگزاری اولین اجلاس سران در استانبول آغاز به کار کرد.

تقویت و ارتقاء جایگاه کشورهای درحال توسعه در اقتصاد جهانی؛ ایجاد فرصت‌های جدید در روابط تجاری و اقتصادی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی؛ افزایش مشارکت در تصمیم گیری در سطح بین‌المللی و ارتقاء سطح زندگی و رفاه عمومی مردم کشورهای عضو از مهمترین اهداف سازمان است.

زمینه‌های همکاری بین کشورهای این سازمان شامل بخش‌های مختلف اقتصادی نظیر تجارت، صنعت، بانکداری و بیمه(بیمه اسلامی، تکافل)، خصوصی سازی، ارتباطات و اطلاع رسانی، علوم و تکنولوژی، توسعه روستایی و مناطق محروم، انرژی، کشاورزی، گردشگری، بهداشت و سلامت، فرهنگی و ورزشی، دریاها، شیلات و آبزیان، همکاری در زمینه صنعت غذای حلال، حمل و نقل و شرکت‌های هواپیمایی است.

ارگان‌های اصلی دی هشت و نحوه تصمیم گیری:

ارگان‌های اصلی دی هشت عبارتند از: نشست سران، شورای وزیران و کمیسیونرها.

1) اجلاس سران: به عنوان «ارگان عالی» متشکل از رؤسای جمهور و نخست وزیران هشت کشور عضو، هر دو سال یک بار تشکیل جلسه می‌دهد. تاکنون هشت دوره نشست سران برگزار شده که به ترتیب ذیل می‌باشد:

- اولین اجلاس سران سازمان در تاریخ 15 ژوئن 97 (26 خرداد 76 ) در استانبول

- دومین اجلاس در سال 1377 (مارس 1999) در داکا

- سومین اجلاس در اسفندماه 1379 (فوریه 2001) در قاهره

- چهارمین اجلاس در بهمن 1382( فوریه 2004) در تهران

مقرر بود تا چهارمین اجلاس سران در سال 2003 در جاکارتا برگزار شود ولی به واسطه بروز مشکلات اقتصادی اندونزی از جمهوری اسلامی ایران درخواست برگزاری اجلاس سران را کرد.

- پنجمین نشست سران در تاریخ 23 اردیبهشت ماه 85 در جزیره بالی اندونزی

لازم به ذکر است که در نشست پنجم دو موافقتنامه تجارت ترجیحی و همکاری‌های گمرکی به امضاء رسید. همچنین وضعیت دبیرخانه از دفتر اجرایی به دبیرخانه ارتقاء یافت و فردی از سوی جمهوری اسلامی ایران به عنوان مدیر در دبیرخانه مشغول به کار شد.

- اجلاس ششم در کوالالامپور در سال 1387( 2008)

- اجلاس هفتم در ابوجا 17 تیر ماه 1389(8 جولای 2010)

- اجلاس هشتم در اسلام آباد 1 آذر 1391 (22 نوامبر 2012)

یادآوری می‌شود، جمهوری اسلامی ایران در اولین، پنجمین، ششمین و هشتمین اجلاس در سطح رئیس جمهور، در دومین اجلاس در سطح معاون اول رئیس جمهور و در سومین اجلاس در سطح وزیر شرکت کرده است.

2) شورای وزیران: به عنوان «رکن سیاسی و تصمیم گیری» با حضور وزرای امور خارجه هشت کشور، سالی یک بار تشکیل جلسه می‌دهد. تاکنون پانزده دوره نشست شورای وزیران در کشورهای عضو برگزار شده است.

3) اجلاس کمیسیونرها: به عنوان «رکن اجرایی و نظارتی» با حضور معاونان وزرای خارجه یا سایر مقامات ارشد هشت کشور، سالی دو بار برگزار می‌شود. کمیسیون نیز تعداد سی اجلاس رسمی و دو اجلاس غیررسمی و یک اجلاس ویژه داشته است.

کلیه تصمیمات در ارگان‌های دی هشت براساس اجماع اتخاذ می‌شود و به منظور انجام هماهنگی و حفظ تماس منظم بین کشورهای عضو، میزبان اجلاس، ریاست اجلاس را به عهده خواهد داشت.

دبیرخانه دی هشت: طبق تصمیم اتخاذ شده سران دولت‌ها طی پنجمین اجلاسی که در می 2006 در بالی اندونزی برگزار شد، دبیرخانه سازمان از دبیرکل، مدیر و اقتصاددان تشکیل شده است. در این راستا دبیرکل ضمن انجام مکاتبات و ایجاد ارتباط کارآمد بین کشورهای عضو و تبادل اطلاعات، بر حسن اجرای امور نظارت خواهد کرد.

دبیرخانه سازمان در استانبول ترکیه مستقر می‌باشد که توسط کارمندان محلی اداره می‌شود. در حال حاضر دبیرکلی سازمان بر عهده جمهوری اسلامی ایران است و سید علی محمد موسوی دبیرکل سازمان می‌باشد.

● نقش جمهوری اسلامی ایران در سازمان دی هشت

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از اعضای موسس و محوری سازمان، در کلیه نشست‌ها اعم از کمیسیونرها، وزرای امور خارجه و سران به طور فعال شرکت کرده و نسبت به شناسایی و ارائه اطلاعات مربوط به توانمندی‌های کشورمان به دیگر اعضاء و همچنین استفاده از تجربیات آنها تلاش کرده است. اهداف بلندمدت اولیه‌ای که جمهوری اسلامی ایران از بدو عضویت تعقیب می‌کند، عبارتند از:

1) تقویت هر چه بیشتر نقش اسلام و پیوندهای اسلامی در بین اعضاء سازمان.

2) همکاری اقتصادی با کشورهای عضو و افزایش حجم تجارت درون سازمانی در جهت تحقق اهداف اقتصادی نظام با انعقاد موافقتنامه‌های تجارت ترجیحی، تسهیلات گمرکی و تسهیلات صدور روادید تجار و بازرگانان کشورهای عضو سازمان.

3) تقویت و ارتقاء جایگاه کشورهای عضو سازمان در اقتصاد جهانی با هدف مشارکت کشورهای در حال توسعه به منظور کاهش نابرابری در روند جهانی شدن و اصلاح ساختار بین‌المللی در امور مالی.

4) ایجاد فرصت‌های جدید در روابط تجاری و اقتصادی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی از طریق سرمایه گذاری مستقیم خارجی.

5) همکاری با کشورهای عضو در عرصه‌های گوناگون صنعتی، فناوری، علمی، فرهنگی، کشاورزی، انرژی و انرژی‌های تجدید پذیر، حمل و نقل (زمینی، دریایی و هوایی)، خدمات فنی و مهندسی، پزشکی و دارویی و سایر حوزه‌ها به منظور دسترسی به بازارهای کشورهای عضو و افزایش مشارکت در تصمیم گیری در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی.

6) استفاده از تجربیات کشورهای عضو در جهت رفع تنگناهای اقتصادی و بهره گیری از سازمان به منظور مواجهه و اتخاذ سیاست واحد در برابر چالش‌ها و تهدیدات بین‌المللی.

7) فعال کردن بخش خصوصی در راستای اهداف اقتصادی بین ایران و کشورهای عضو از طریق برگزاری مجمع بازرگانان کشورهای عضو که تاکنون چهار جلسه برگزار شده است.

8) برگزاری جلسات روسای بانک مرکزی و وزرای دارایی کشورهای عضو سازمان در جهت ارتقاء سطح روابط بانکی، پولی و تجاری و سرمایه گذاری در بین کشورهای عضو.

● فعالیت ایران در سازمان دی هشت:

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از اعضای محوری سازمان دی هشت از همان ابتدا در کلیه برنامه‌ها و نشست‌های سازمان حضوری فعال داشته و پیشنهادات و برنامه‌های مهمی را جهت تقویت همکاری‌ها ارائه کرده است. از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1) برگزاری چهارمین اجلاس سران و برگزاری هفتمین نشست وزرای امور خارجه.

2) پیشنهاد تاسیس صندوق مشترک سرمایه گذاری Joint Investment Fund و برگزاری اولین نشست کارشناسی تاسیس صندوق مذکور در ژانویه 2013 در تهران

3) راه اندازی پایگاه اطلاعاتی به منظور ساماندهی و تبادل اطلاعات صنعتی، تجاری، بازرگانی، علمی میان کشورهای عضو.

4) تهیه پیش نویس تجارت الکترونیک با همکاری اتحادیه بین‌المللی مخابرات که اکنون از سوی مراجع ذیربط کشورمان در حال بررسی است.

5) تهیه و تصویب موافقتنامه تسهیل تشریفات اعطای روادید به تجار و بازرگانان

6) تهیه پیش نویس موافقتنامه تجارت ترجیحی

7) تهیه پیش نویس موافقتنامه چندجانبه تسهیل در امور اداری مسائل گمرکی.

8) برگزاری اولین نشست وزرای صنایع

9) برگزاری اولین نشست وزرای گردشگری

10) برگزاری اولین نشست سرمایه گذاری در صنعت گردشگری

11) برگزاری اجلاس وزرای صنایع و پنجمین نشست مقامات ارشد همکاری‌های صنعتی و تنظیم نقشه راه برای استراتژی همکاری‌های صنعتی و تکنولوژیکی و تعیین کارسازمان همکاری‌های صنعتی در زمینه‌های یازده گانه صنایع اتومبیل، سیمان، سرامیک، استیل، انرژی، صنایع غذایی، تکنولوژی ارتباطات بین‌المللی، پتروشیمی، صنایع کوچک و متوسط، استاندارد سازی و همکاری‌های تکنولوژیک.

12) برگزاری اجلاس وزرای کشاورزی در قالب کارگروه‌های پنج گانه توسعه بانک بذر، خوراک دام، امور دریانوردی و شیلات، استاندارد و تجارت و کود

13) برگزاری نشست‌های متعددی در سطح معاونان وزرای خارجه و همچنین در زمینه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، محیط زیست، کشاورزی، امنیت غذایی، اتاق‌های بازرگانی، همکاری‌های گمرکی و گردشگری

14) برگزاری اولین نشست تشکیل کنسرسیوم کود

15) برگزاری سومین نشست گروه کاری پتروشیمی

16) برگزاری اولین نشست شورای عالی شبکه انتقال فناوری و تکنولوژی

17) برگزاری کارگاه‌های متعدد در زمینه همکاری‌های هوانوردی مدنی

18) برگزاری اولین نشست کمیته تخصصی تشکیل اساسنامه فدراسیون اتاق‌های بازرگانی و صنایع همراه با برگزاری و میزبانی ادواری روسای اتاق‌های بازرگانی سازمان دی هشت

19) میزبانی برگزاری اولین نشست روسای مناطق آزاد سازمان دی هشت در اسفند 1392

20)میزبانی اولین مجمع اقتصادی با حضور 20 کشور منجمله کشورهای عضو سازمان دی-هشت در بهمن 1392

21) میزبانی اولین نشست مسئولان و مقامات کنسولی کشورهای عضو سازمان در جهت اجرایی کردن موافقت نامه صدور روادید جهت بازرگانان بهمن 1392

● ویژگی‌های سازمان دی هشت

شرایط و مقتضیات جامعه بین‌المللی در عصر حاضر و اهمیت ویژه ایجاد بسترهای جدید همکاری‌های اقتصادی و لزوم گسترش همگرایی و مشارکت منطقه‌ای بین کشورهای در حال توسعه،کشورها را بر آن داشته تا از طریق عضویت در سازمان‌ها و سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به دنبال تحصیل و تأمین حداکثری منافع ملی خود باشند.

در این میان، سازمان دی هشت که از کشورهای مهم و تاثیرگذار اسلامی از مناطق مختلف جغرافیایی (شرق دور، خاورمیانه و آفریقا) با جمعیتی حدود یک میلیارد نفر را گرد هم جمع کرده است، درصدد بالفعل کردن پتانسیل‌های فراوان موجود به منظور پیشبرد اهداف کلان در عرصه‌های منطقه‌ای و جهانی است.

از لحاظ موقعیت جغرافیای سیاسی تقریباً تمام کشور های عضو از موقعیت ممتازی برخوردارند به طوری که 5 منطقه استراتژیک دنیا شامل تنگه‌های «بسفر» و «داردانل» در ترکیه، کانال «سوئز» در مصر، تنگه «هرمز» در ایران و تنگه «مالاکا» در اندونزی در کنترل اعضای سازمان دی هشت قرار دارد.

از لحاظ وضعیت اقتصادی، طبق تقسیم بندی بانک جهانی در گزارش توسعه جهانی، می‌توان این کشورها را بر اساس شاخص‌های عمده اقتصادی در سه سازمان جای داد:

1) کشورهای صادر کننده نفت شامل سه کشور ایران، اندونزی و نیجریه

2) کشورهایی با درآمد متوسط، شامل چهار کشور پاکستان، ‌ترکیه، مالزی و مصر

3) کشورهای کمتر توسعه یافته که در میان این هشت کشور تنها بنگلادش در این سازمان قرار می‌گیرد.

در صورت تحقق برنامه نقشه راه، این مجموعه از ظرفیت‌های بالا جهت تقویت عرصه همکاری‌های جمعی- سازمانی و گسترش و تعمیم آن به دیگر مجموعه کشورهای اسلامی برخوردار خواهد بود. این سازمان می‌تواند هسته اولیه و مرکزی یک بازار مشترک اسلامی را که مورد خواست بسیاری از کشورهای مسلمان و سازمان کنفرانس اسلامی است، تشکیل دهد.

اعضای سازمان علاوه بر برخورداری از نیروی کار 400 میلیون نفری، از منابع طبیعی قابل توجهی نیز برخوردارند که برخی از آنها در حال حاضر در دست بهره برداری می‌باشد، ولی بسیاری بصورت بالقوه و دست نخورده باقی مانده‌اند. اعضای دی هشت در مجموع 12 درصد کل ذخائر جهان و 21 درصد ذخایر ثبت شده گاز طبیعی را دارا می‌باشند. از این رو، ظرفیت همکاری بین اعضاء در زمینه‌های مختلف، بسیار بالاست.

همچنین نظر به ظرفیت‌های گسترده‌ تجاری میان اعضاء سازمان، موافقتنامه تجارت ترجیحی (PTA) منعقد شده، از سال 1390 بین کشورهای عضو لازم الاجراء شده و مراحل عملیاتی کردن آن در دست اقدام است. هدف رساندن سهم تجارت درون گروهی کشورهای عضو به 15 تا 20 درصد تجارت جهانی تا سال 2018 می‌باشد.

پایه‌گذار گروه D8 نجم‌الدین اربکان نخست وزیر اسبق و اسلام‌گرای ترکیه بود که با سفر به 8 کشور عضو در تیرماه سال 1375 زمینه تأسیس این گروه را فراهم کرد.

اعلام رسمی موجودیت این گروه در 15ژوئن 1997 از طریق بیانیه استانبول صورت گرفت.

اجلاس‌های دی8

نخستین اجلاس سران D8 با حضور سه رئیس جمهور از جمله آقای هاشمی رفسنجانی و چهار نخست‌وزیر و یک وزیر خارجه در خرداد 1376 در شهر استانبول ترکیه برگزار شد.

دومین اجلاس آن در بنگلادش (1999) و سومین اجلاس در مصر (2001) برگزار شد.

چهارمین اجلاس سران D8 در 28 و 29 بهمن هشتاد و دو 17 و 18 فوریه 2004 در تهران برگزار شد.

پنجمین اجلاس در اندونزی (2006) بود و ششمین نشست هم در تیرماه 1386 با عنوان مواجهه با چالش‌ها از طریق همکاری‌های خلاقانه در کوالالامپور پایتخت مالزی برگزار شد.

بر اساس تصمیم پنجمین اجلاس سران در اندونزی (2006) ساختار دبیرخانه نیز شامل دبیرکل، رئیس دبیرخانه و اقتصاددان است که در حال حاضر به ترتیب در اختیار اندونزی، ایران و ترکیه است.

مقر دبیرخانه گروه D8 در استانبول است.

انتهای پیام/