به گزارش گروه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، نشست سران گروه 20 که از سال 2008 تحت تاثیر رکود اقتصادی و بحران مالی آمریکا در اواخر دوره ریاست جمهوری بوش قرار گرفت، به دلیل تحولات و چالشهای بینالمللی و اختلافات فاحش کشورهای عضو در خصوص مسائل مربوط به محیط زیست، تجارت آزاد و رشد اقتصادی مبتنی بر 2 درصد افزایش تولید ناخالص داخلی و همچنین کاهش کسر بودجه، نه تنها هنوز نتوانسته به عنوان موتور اقتصاد جهان خود را احیا کند، بلکه بیشتر به ارکستری شباهت پیدا کرده که هر کشور ساز ناهمگون گوش خراش خود را مینوازد و برخلاف دورههای گذشته در میان اعضای گروه 20 دیگر این انتظار وجود ندارد که برگزاری چنین نشستهایی بتواند برای یافتن راه حل مشکلات اقتصادی و بحرانهای جهانی یا تعیین جهت توسعه اقتصادی کشورهای عضو اقدام و راهکاری ارائه کند.
با توجه به ناکامی سیاستهای اقتصادی و مالی نشستهای گذشته، دستور کار نشست هامبورگ تنها به تقویت و توانمندسازی زنان و همکاری بیشتر با کشورهای آفریقایی بسنده کرده و هنوز مشخص نیست موضوعات در ارتباط با مهاجرت، توافق پاریس، تجارت آزاد و تلاش برای اتخاذ مواضع مشترک در خصوص نحوه همکاری کشورهای پیشرفته و در حال توسعه عضو این گروه، تا چه اندازه در نشست هامبورگ جدی گرفته میشوند.
* وضعیت کشورهای شرکت کننده در نشست هامبورگ
ترامپ در اولین حضور خود در نشست گروه 20 با توجه به مخالفتش با توافق پاریس، تجارت آزاد و تاکید بر اقتصاد حمایت گرا، همچنین شعارهای کارزار انتخاباتی خود مبنی بر"اول آمریکا" (First America) بیشتر به عنوان اپوزیسیون در نشست شرکت میکند و به دلیل مواضع سیاسی سست و غیرمتعارف، ناخوشایندترین عضو گروه است؛ به همین دلیل ترامپ را طی این نشست در قد و قواره رهبر یک ابرقدرت به رسمیت نخواهند شناخت. باید منتظر واکنش او و هیات همراهش برای جبران این نقیصه بود.
در اتحادیه اروپا، رئیس کمیساریای اقتصادی این اتحادیه در مخالفت با مواضع ترامپ هشدار لازم را داده و گفته است که ژاپن و اتحادیه اروپا در آستانه برگزاری نشست هامبورگ به توافق برای تجارت آزاد نزدیک شدهاند و قرار است در این نشست موافقتنامه تجارت آزاد میان طرفین را نهایی کنند. او اضافه کرد که تنها چند مسئله کوچک مورد بحث و تبادل نظر برای امضای این توافق وجود دارد.
آلمان به عنوان یک کشور ژئوپولتیک که منافع خود را با صادرات و ارائه خدمات در سراسر جهان تامین میکند. در پی چند جانبه گرایی مبتنی بر مقررات تجاری مشترک قانونمند و مسئولیتهای جهانی میباشد، که به کلی با مواضع ترامپ که تمایل به انزوا و اقتصاد حمایت گرای داخلی دارد، در تناقض است. سیاست "اقتصاد حمایتگرایی" مورد نظر ترامپ در گام نخست مبتنی بر حمایت از اقتصاد داخلی از طریق افزایش مالیات بر واردات است.
انگلیس به عنوان عضو برجسته گروه 20 با مشکل برگزیت، دولت ناپایدار و بی ثبات، همچنین خروج سرمایههای خارجی به یک کشور دست دوم در اروپا سقوط کرده است؛ فرانسه و آلمان نیز بدون حمایت انگلیس و با مشکلات جدی مالی یونان و بانک مرکزی اتحادیه اروپا، در تلاش برای بقای اتحادیه اروپا هستند.
توافق پاریس به عنوان اعتبار سیاسی فرانسه از سوی ترامپ نادیده گرفته شده و ماکرون رئیس جمهوری فرانسه در توئیت خود در مخالفت با ترامپ نوشته: «دوباره زمین مان را به ابهت بازگردانیم»؛ این جمله حاکی از مخالفت او با شعار کارزار انتخاباتی ترامپ است که خواستار بازگشت ابهت به آمریکا بود.
روسیه در کمند تحریمهای آمریکا، اروپا و در بدترین وضعیت رابطه طی چند دهه اخیر با آنها، وارد نشست گروه 20 می شود. لاوروف نیز در مورد توافق آب و هوایی پاریس گفته است که این توافق بدون آمریکا بیاستفاده خواهد بود.
سلمان پادشاه سعودی نیز به دلیل ایجاد تغییرات جدید در حکومت، جرات ترک کشور را پیدا نکرد و از شرکت در نشست امتناع کرد. اما برای نشان دادن حضور عربستان در گروه 20، دستور اجاره کامل یک هتل با 400 اتاق را در هامبورگ صادرکرد.
به طور خلاصه میتوان گفت که در آستانه برگزاری نشست هامبورگ، اختلاف نظر سیاسی و اقتصادی کشورهای عضو در مورد تحولات گروه 20 و بحرانهای جهانی تا آن اندازه شدت گرفته که آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان در آستانه برگزاری آن نگران است که کشورهای عضو بدون دستاورد مشخص و یا حتی اختلاف نظر بیشتر نسبت به قبل، نشست هامبورگ را ترک و اعتبار آلمان را در آستانه برگزاری انتخابات سراسری در این کشور خدشه دار کنند، به تبع آن شانس خانم مرکل را به عنوان کاندیدای پیروز انتخابات کاهش دهند.
روشن است که مرکل به عنوان میزبان عهده دار وظایف دیگری هم میباشد. وظیفه اصلی او بهره گیری از این نشست برای پویایی اقتصاد آلمان، احیای یادداشت پاریس، حمایت بیشتر کشورهای عضو برای تجارت آزاد و در نهایت وظیقه مهمتر او مهار ترامپ غیر قابل پیش بینی است. از این رو مرکل برای توجیه ترامپ و ممانعت از صحبت و موضعگیریهای نسنجیده رئیس جمهور آمریکا، در یک اقدام پیشدستانه، آقای رولر ارشدترین مشاور سیاسی و اقتصادی خود را به عنوان نماینده ویژه عازم واشنگتن کرده تا در ملاقاتهای خود زمینه را برای رفع سوء برداشتها و اختلافات، به ویژه در ارتباط با مشاجرات مربوط به توافق پاریس و تجارت آزاد هموار کند.
دغدغه دیگر خانم مرکل از این نشست ارائه چهره مثبت تر از خود در انتخابات سراسری پیش رو در آلمان است، زیرا احزاب رقیب او در انتخابات آلمان به شدت در مقابل ترامپ موضعگیری دارند. به طوری که شولتس، کاندیدای صدر اعظمی حزب سوسیال دموکرات آلمان، از موضع مرکل در قبال ترامپ انتقاد و اضافه کرد که مرکل میبایست جرات مواجه با ترامپ را پیدا کند. شولتس در ادامه اظهارات خود تاکید کرده که ضرورتی برای دیدار با رئیس جمهور آمریکا احساس نمیشود.
*دیدار ترامپ با پوتین مهمترین موضوع نشست هامبورگ
یکی از اهداف ترامپ برای شرکت در نشست گروه 20 این خواهد بود که یک شروع مشترکی را حداقل جهت معاشرت با مسکو پیدا کند. زیرا تا بهبود و احیای روابط فی مابین فاصله زیادی وجود دارد. ترامپ قصد دارد برای حفظ هژمون آمریکا و نشان دادن خود به عنوان رهبر جهان در این نشست، برای بهبود روابط سایرکشورهای غربی با روسیه نیز تلاش و زمینه را برای همراهی همه کشورهای غربی جهت ایجاد یک روابط سازنده با روسیه فراهم کند. اما مشاورانش هشدار دادهاند که ابتدا میبایست اقدامات ضروریای بکار گرفت تا مانع رفتار بیثبات کننده روسیه در اوکراین و سوریه شود.
وزیر خارجه روسیه هم احتمال دیدار رهبران دو کشور را منتفی نمیداند و اذعان دارد که طبیعی نیست که پوتین و ترامپ دیداری با یکدیگر در هامبورگ نداشته باشند. لذا لاوروف تاکید کرده که در اولویت نخست روسیه، گفتوگوهای عادیسازی میان مسکو و واشنگتن وجود خواهد داشت. به هر تقدیر قرائن نشان میدهد که هامبورگ محل اولین دیدار رؤسای جمهور روسیه و آمریکا خواهد بود.
اما اگر ترامپ سیاست و هدف مشخصی در نشست هامبورگ برای بهبود روابط با روسیه داشته باشد، باید اروپا را راضی کند؛ زیرا در غیر این صورت اتحادیه اروپا به دلیل عدم یافتن راه حل سیاسی برای تجاوز روسیه به کریمه و تمدید تحریمهای این کشور، عملاً در مقابل آمریکا قرار خواهد گرفت.
ترامپ که فضای نشست هامبورگ را سنگین و به نفع خود نمیدانست روز گذشته در تماس تلفنی با سران کشورهای آلمان، فرانسه و ایتالیا با تاکید بر شروط خود، حضور خویش در نشست هامبورگ را اعلام کرد.
در یک جمع بندی میتوان گفت که نشست گروه 20 در هامبورگ بیشتر به همایش تقویت اختلاف نظرات شبیه است تا تقویت دیدگاههای مشترک.
* هامبورگ کمپینی برای مخالفتهای سیاسی و مردمی علیه ترامپ
بسیاری از ساکنین هامبورگ مخالفت خود را با برگزاری نشست و حضور ترامپ در شهر خود اعلام کردهاند. پلیس نیز به بهانه تامین امنیت و ترس از اقدامات تروریستی علیه تظاهرکنندگان با هرگونه اقدامات تحریک آمیز آنها برخورد کرده و از دو روز قبل دو هزار پلیس نسبت به تامین امنیت و جمع آوری چادرهایی که مردم تحت عنوان کمپینی برای اعتراض آنها را ایجاد کردند، اقدام کرده است.
با توجه به افزایش فشار پلیس، ساکنین هامبورگ با ابتکار "کمپین رستورانها" به مخالفت با حضور ترامپ و ساخت دیوار مکزیک پرداختهاند و تاکنون بیش از 200 رستوران در سراسر آلمان آمادگی خود را برای پیوستن به تظاهرات و جمع آوری پول، همچنین در اختیار گذاشتن منافع رستوران جهت حمایت از این کمپین را اعلام کردند تا یک تظاهرات گسترده علیه حضور ترامپ صورت بگیرد.
یادداشت: مرتضی خوانساری، تحلیلگر مسائل بینالمللی
انتهای پیام/