به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، قره کلیسا در چالدران در شمال آذربایجان غربی یک از دو اثر ثبت جهانی شده این منطقه در فهرست جهانی یونسکو است.
ارامنه ایران و سایر کشورها دنیا در روزهای خاصی از سال برای دعا و راز و نیاز با پروردگار خویش در بنای تاریخی قره کلیسا تجمع میکنند.
تجمع جهانی گردشگران و علمای ارامنه از سرتاسر جهان در این مکان مذهبی تاریخی یکی از قدیمیترین آئینهای مذهبی در جهان به شمار میآید که زمان شروع آن از دوره جان سپردن حواریون حضرت عسی مسیح (ع) شروع شده و تا امروز استمرار یافده است.
این مکان در فصل تابستان یکی از میعادگاههای اصلی گردهمایی مذهبی ارامنه جهان است بطوریکه اخبار آن در سرتاسر دنیا مورد توجه پیروان ادیان آسمانی قرار میگیرد.
اداره کلیسا با شورای راهبردی میراث فرهنگی
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری آذربایجان غربی در گفت وگو با خبرنگار تسنیم در رابطه با بنای تاریخی قره کلیسا اظهار کرد: این مجموعه تاریخی تحت مدیریت پایگاه میراث جهانی کلیساهای ارامنه قرار دارد و دارای شورای راهبردی است.
جلیل جباری تصریح کرد: هر نوع کار مرمت و محافظت از این اثر تاریخی صورت میگیرد، باید در این شورا تصمیمگیری شود.
وی افزود: سال گذشته مطالعات جامع حفاظت از این اثر به اتمام رسید و بر اساس همین مطالعات محافظت از برج ناقوس قره کلیسا در سال 96 شروع میشود و هزینه کرد در این بنا از اعتبارات استانی ممنوع است بلکه از اعتبارات ملی برای نگهداری آن هزینه میشود.
میانه تابستان میعاد گاه ارامنه در قره کلیسا
جباری گفت: هرسال در میانه تابستان ارامنه ایران و سایر کشورها برای برگزاری مراسم مذهبی در این مکان جمع میشوند و با راحتی و آرامش تمام مراسم خود را برگزار میکنند و اداره کل میراث فرهنگی استان نیز در این راستا به آنها کمک میکند.
بر اساس این گزارش قره کلیسا یا کلیسای طاطاؤوس مقدس در شمال شرقی دشت تاریخی چالدران در درهای سرسبز، مجاور دهکده کوچک کلیسا کندی قرار دارد.
آرامگاه طاطاؤوس مقدس
تاریخ دقیق بنای کلیسا مشخص نیست، بـا استناد بـه کتب تاریخی ارامنه قـره کلیسا بر روی آرامگاه طاطاؤوس مقدس که یکی از مبشرین حضرت مسیح (ع) بوده، بنا گشته است و در سال 1319 میلادی زلزلهای مهیب موجب خرابی کامل قره کلیسا گردید.
در این سالها اسقف"زاکاریا"به تعمیرات اساسی و بـازسازی بخشهای ویران شده زلزله همت گمارد و از ایشان کتیبهای به خط ارمنی قدیم بهصورت حکاکی شده بر روی سنگهای آذرین بجا مانده است که این کتیبه در زیر پنجره دیوار داخلی ضلع شمالی و در کنار محراب موجود است.
تعمیر قره کلیسا در دوره قاجار
یکی دیگر از تعمیـرات اساسی و بخش الحاقی جدید کلیسا در دوران سلطنت قاجار و در زمان اسقف"بـزنونی"که قبلا جانشین رسمی اسقف"اچمیازین"بود انجام گرفت و اسقف بزنونی پس از عزیمت از روسیه به کلیسای طاطاؤوس میآید و بهعنوان اسقف قصبه"آرتاز"در تبریز به خدمت عباس میرزا میرسد که در آن موقع ولیعهد ایران و حاکم آذربایجان بود و برای جنگ با قوای روسی آماده میشد.
اسقف بزنونی بعد از این دیدار مهم و مراجعت به کلیسای طاطاووس بلافاصله کارهای ساختمانی کلیسای باشکوه دیگری را در ارتباط و الحاق به کلیسای قدیمیتر آغاز میکند.
قره کلیسا، معتبرترین و پرنقش و نگارترین کلیساهای ارمنیان
کلیسای جدید با سنگهای سفید تراشخورده و حجاریهای بی نظیری مزین میشود، بهطوری که یکی از معتبرترین و پرنقش و نگارترین کلیساهای ارمنیان در ایران است که شهرت جهانی دارد کلیسای تادئوس مقدس است.
سراسر دیوارهای جنوبی و شمالی بنای اصلی و همچنین برج ناقوس کلیسا دارای حجاریهای منحصربهفرد است که ظرافت، تناسب، زیبایی و نمادهای بهکار برده شده در نقش برجستههای این پلان کلیسا در نوع خود در جهان مسیحیت بینظیر است.
پلان صلیبی شکل قره کلیسا
بنای کلیسا به شکل مستطیل بوده از دو قسمت مشخص تشکیل یافته است.
قسمت شرقی و قدیمی بنا که تماماً با سنگهای سیاهرنگ ساختهشده و قسمت وسط و غربی که جدید است.
این قسمت در زمان عباس میرزا تماماً با سنگهای سفید آهکی ساختهشده است و دارای پلان صلیبیشکل با بالهای مساوی است.
درست کردن ساختمان این قسمت از کلیسا در سال 1810 شروع شد که گنبد بزرگ و دوازده وجهی آن بر روی چهار ستون که مقطع صلیبیشکل دارند و به وسیله اتاقهایی با قوس کامل به یکدیگر متصلند بناشده است.
دیوارهای داخلی بنا ساده ولی دیوارهای خارجی دارای نقوش برجسته بسیاری است.
محراب در قسمت شرقی بنا قرار گرفته که در طرفین آن نیز اتاقهایی قرار دارد و مدخل اصلی بنا در ضلع غربی قرار گرفته و به فاصله کمی از پایههای طرفین سر در دو پایه سنگی ساختهشده که وسط آنها و پایههای سر در طاقهای سنگی زدهاند.
بارو و برجهای نیم دایرهای قره کلیسا
شکل نهایی پلان کلیسا مجتمعی محصور در بارو و برجهای نیم دایرهای و متشکل از دو حیاط شرقی (اصلی) و غربی است که در طی قرون و پس از تغییر شکلهای فراوان بهصورت نهایی امروزی درآمده است.
حجم عظیم و به هم پیوسته کلیسا در محور شرقی غربی قرار گرفته است که دور آن را حصارسنگی با اتاقهایی در چهار جنب صحن که به فضاهای اقامت روحانیون، طلاب، فضلا و نویسندگان مقیم، کتابخانه و خدمه اختصاص دارند در بر گرفته و پیکره بیرونی این فضاها که رو بهسوی صحن اصلی دارند حصاری سنگی و دیوارهایی تدافعی را تشکیل داده است.
در چهار گوشه دور حصار پنج برج نگهبانی به شکل نیم دایره (3 برج در ضلع شرقی و 2 برج در ضلع غربی) قرار دارند که همانند حجرهها از قطعات سنگ لاشه و بدون کمترین تزییناتی ساختهشدهاند.
در بخش شرقی صحن اصلی نیز زیرزمینهای کوچکی در دو طبقه زیرین حجرهها تعبیه شده است.
دروزاههای اصلی و فرعی قره کلیسا
حیاط بزرگی هم در ضلع غربی بنا وجود دارد که در بخش جنوبی آن ویرانههای اتاقهایی باقیمانده است که به تأسیسات خدماتی از قبیل تالار غذاخوری، آشپزخانه، آسیاب، نانوایی، عصار خانه و انبار مواد غذایی اختصاص دارد.
این مجموعه دارای حصار و دیوار خارجی دیگری نیز بوده است که از طرف شرق و شمال و غرب هر دو حیاط قبلی را در بر گرفته است ولی چنانچه از بقایای دیوار ملاحظه میگردد این دیوار جنبه تدافعی ندارد و فقط مجموعه و احتمالاً زمینهای کشاورزی پیرامون را از تعرض حیوانات وحشی محافظت میکرده است.
در سمت جنوب حصارسنگی دروازه اصلی و ورودی مجموعه قرار دارد که زائران پس از گذشتن از آن و عبور از یک دالان کم ارتفاع بهیک باره قدم به عرصه حیاط بزرگ کلیسا می گذارند و در میانه این حیاط اصلی ساختمان باشکوه کلیسای تاتووس مقدس چشم هر بینندهای را خیره میکند.
قره کلیسا به انضمام کلیساهای شمال غرب کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
گزارش از یوسف عباسی
انتهای پیام/