به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مستشرقین اندیشمندانی از غرب هستند که درباره آیین و فرهنگ مردم مشرقزمین به مطالعه میپردازند؛ عمده اندیشمندان مستشرق کسانی هستند که مغرضانه و با دست گذاشتن روی شبهات و یا با شبههسازی به مطالعات اسلامی میپردازند، اما بین آنها معدود افرادی هستند که از روی تحقیق و کنجکاوی به این مطالعات روی میآورند و در این راستا به دستاوردهای خوبی میرسند که حتی برای جهان اسلام مفید واقع میشوند.
خانم آنهماری شیمل از جمله مستشرقینی است که با رویکردی محققانه وارد مطالعات اسلامی شد و در این مسیر به دستاوردهای علمی خوبی دست یافت. نکته جالب توجه در زندگی شیمل، ارادت او به خاندان پیامبر(ص) و اهلبیت(ع) است و در این مسیر آثار متعددی را تألیف و یا ترجمه کرد؛ دفاع او از پیامبر گرامی اسلام(ص) در مقابل اتهامات سلمان رشدی در آن زمان زبانزد همگان شد تا جایی که مورد هجمه شدید رسانههای غرب قرار گرفت، بنابراین کسانی که وی را میشناختند به این ارادت شیمل به خاندان وحی واقف بودند تا جایی که پس از مرگ وی، روی سنگ قبرش حدیثی از امیرالمؤمنین(ع) حک شد.
شیمل در ماه آوریل سال 1922 میلادی در شهر ارفورت آلمان بهدنیا آمد و در محیطی مملوّ از ادبیّات و شعر پرورش یافت. در سن پانزدهسالگی زبان عربی را آموخت، در سال 1946 در دانشگاه ماربورگ به درجه استادی رسید، اما بهخاطر اینکه دختری جوان بود نه در ماربورگ بلکه در دانشگاه آنکارا و بهزبان ترکی مشغول تدریس شد. در پاییز 1939، یعنی زمانی که 17 سال داشت، تحصیلات خود را در رشتههای زبان و ادبیات عرب و علوم اسلامی دانشگاه برلین آغاز کرد.
در اکتبر سال 1941، کار نوشتن رسالهٔ دکترای خود را بهروی موضوع «مصر در اواخر دوران قرون وسطی» به انتها رسانید. او با اینکه 19 سال بیشتر نداشت، موفق به اخذ درجه دکترا از دانشگاه برلین شد. آنهماری شیمل دکترای دوم خود را در سال 1951 در حوزهٔ تاریخ ادیان و با رسالهای پیرامون «عشق عرفانی در اسلام» دریافت کرد و در سال 1961 بهعنوان استاد دانشگاه بن منصوب شد. وی در هاروارد، کمبریج و دانشگاههای ترکیه، ایران، پاکستان و افغانستان نیز تدریس داشته است. بینظیر بوتو نخست وزیر مقتول پاکستان یکی از شاگردان وی به شمار میرود.
شیمل جایزههای متعددی را در طول حیات علمی خود دریافت کرد. جایزه سالیانه صلح که هرساله پیش از نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت به اندیشمندان و متفکران آلمانی اهدا میشود در سال 1995 به شیمل اختصاص یافت.
ردّ تفکرات سلمان رشدی
مصاحبهگر تلویزیون پس از دریافت این جایزه بهسراغ شیمل آمد و از او پیرامون سلمان رشدی سؤال کرد. شیمل در پاسخ به این پرسش شجاعانه طرف جهان اسلام ایستاد، با آنکه فضای اروپا بهگونهای دیگر با این مسأله برخورد میکرد. وی کارهای سلمان رشدی را نوشتههایی سطحی که برای خوشآمد غرب نوشته شدهاند تلقی کرد. شیمل اظهار داشت که سلمان رشدی با کتاب زشتش احساس مسلمانان و حتی خود او را آزرده است. پس از این مصاحبه تلویزیونی بود که مدافعان سلمان رشدی یورش خود علیه این بانوی منصف را آغاز کردند.
لودگر لوتکهاوس در تاریخ 11 می 1995 طی مقالهای در روزنامه SUD–DEUTSCHE ZEITUNG سخت بانوی شرقشناس را مورد هجمه قرار داد. پس از او گیرنوت روته استاد دانشگاه هامبورگ طی مقالهای در روزنامه DIE ZEIT به تاریخ دوازده می 1995 خواستار پس گرفتن جایزه صلح از شیمل شد. او طی مصاحبهای با مجله اشپیگل که در 22 می 1995 منتشر شد، اظهار داشت: من با نگارش 80 کتاب تلاش کردم تا تصویری صحیح از اسلام را به خواننده اروپایی منتقل سازم، من این را یک فعالیت سیاسی قلمداد میکردم.
ارادت شیمل به پیامبر گرامی اسلام(ص)
وی آثار بسیاری پیرامون اسلام به نگارش درآورد که یکی از آخرین نوشتههایش در سال 2002 به پیامبر اسلام(ص) اختصاص یافت. شیمل این کتاب را با اقتباس از لفظ شهادت «و أنّ محمداً رسولالله» نام نهاد و در صدر کتاب رباعیای بهزبان اردو از یک شاعر هندو میآورد با این مضمون: «شاید کافر باشم، شاید هم مؤمن که علم این امر تنها نزد خداوند است، اما میخواهم خود را چونان بندهای پاکباز نذر کنم، نذر آقای بزرگ شهر، محمد رسولالله» شیمل بهجهت این اندیشهها بسیار مورد هجوم قرار میگرفت اما در پاسخ میگفت که "من وی را دوست میدارم".
در نهایت آنهماری شیمل در 26 ژانویه سال 2003 درگذشت و روی سنگ قبر وی حدیثی از امیرالمؤمنین(ع) به این ترتیب نوشتند: «النَّاسِ نِیَامٌ فَإِذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا؛ مردم خواب هستند؛ پس هنگامی که میمیرند، هشیار میشوند».
انتهای پیام/*