نگوییم موسیقی سنتی، بگویم موسیقی ایرانی

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، حسین پرنیا آهنگساز و نوازنده سنتور در یادداشتی به بررسیِ واژه‌ی «سنت» در توصیف موسیقی ایرانی پرداخته و شرح داده که چرا این واژه را نباید در کنار موسیقی ایرانی به کار برد. در ادامه متن این یادداشت را می‌خوانید:

نخست باید تعریف سنت را بدانیم و آنگاه ببینیم چه مقدار می‌تواند این نام گذاری بر موسیقی ایران درست و چقدر می‌تواند نادرست باشد!
به طور اجمال آنچه از میراثِ گذشتگانِ هر سرزمین که دارای ویژگی‌های خاص و در جلوه دادن زیبایی هنری و بخش‌های به جا مانده از آداب و رسوم مردمان که می‌تواند تاریخی را با خود حمل کند، همچنین باقی مانده و یا آثار تاریخی و فرهنگی و معماری... که هر یک تجربه‌ای از عمر مردمان هر سرزمین بوده و دارای هویت ملی آنهاست را می‌شود بخش سنت یا سنتی نامید. سنت به آن بخش از هویت هر کشور گفته می‌شود که دیگر نمی‌توان در آن دخل و تصرف نمود و یا شکل آن را تغییر داد، لذا چنانچه این شکل دستمایه تغییر شود و یا از آن به عنوان الگویی مایه جست تا طرحی نو و تازه به وجود آورد،دیگر نام نهادن سنت یا سنتی واژه‌ای نادرست است.

این تعاریف راجع به سازها نیز دلالت دارد. چنانچه بخواهیم قدمت هر ساز را نشان سنتی آن بدانیم، بی شک همه‌ی سازهای جهان سنتی‌اند... لذا این نام نهادن بر موسیقی و سازهای ایرانی کاملاً نادرست و به دور از واقعیتِ آنهاست. همه‌ی سازهای امروز ایران کاملاً تغییر یافته، هم از نظر صدا دهی و هم صنعت ساز.

آنچه از موسیقی ایرانی سنتی‌ست؛ شامل گوشه‌هایی برای آموزش و پژوهش و تحقیق است، آموزش گوشه‌های موسیقی فرم و محتوای موسیقی ایرانی‌ست که برخوردار از بخشی تاریخی (آن دسته از گوشه‌هایی که مناسبات تاریخی را به همراه دارد مانند اتفاق‌هایی که به زبان موسیقی روایت گشته...) بخشی جغرافیا ( شامل لحن و فرم که مربوط به اقوام است، زبان و لهجه و همچنین شرایط اقلیمی بسیار نقش دارد در این گوشه و دست‌گاه‌ها، به طور مثال، دست‌گاهِ ماهور، که هویت اقلیمی لرستان است) بخشی فلسفی و علمی... ( مثال: اعجاز دست‌گاه‌های ایرانی که هر یک برای فلسفه‌ی حیات، نگرش به محیط، ساعات شبانه روز، درمان جسم و روح با نغمه‌پردازی و سماع ریتم،(موسیقی‌های آیینی و مقامی، موسیقی‌های سوگ و شادیانه، موسیقی‌های کشت و کار).

چنانچه در این کوتاه و مختصر آمد، موسیقی امروز ایران سنتی نیست، و حکایت از آن دارد که پا به پای عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی روز، در مسیر خود جلوه‌گری می‌کند، و کاملا پویا و نو در جریان است. پس زین پس نگوییم موسیقی سنتی، بگویم موسیقی ایرانی، نگوییم سازهای سنتی، بگوییم سازهای ایرانی. پس افراد یا رسانه‌هایی که نام موسیقی ایرانی را سنتی به کرار می‌آورند بی شک یا مطلع از موسیقی ایرانی نیستند و نسبت به این موسیقی علمی، فلسفی، هنری و اجتماعی کوچکترین سوادی ندارند یا به طور حتم منظور شومی را در تکرار این واژه نادرست دنبال می‌کنند.

انتهای پیام/