وابستگی "کاهش فقر" در تاجیکستان به "رشد اقتصادی" روسیه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، تاجیکستان کشوری محصور در خشکی‌‌های منطقه آسیای میانه است که یکی از پایین‌ترین سرانه‌های تولید ناخالص داخلی را در میان کشورهای منطقه دارد.

برنامه‌ها و اصلاحات امامعلی رحمان‌اف، رئیس جمهوری تاجیکستان موجب شده تا این کشور بتواند در دوره‌ای افزایش رشد اقتصادی را تجربه کند، اما این وضعیت پایدار نبوده و درصد تولید ناخالص داخلی تاجیکستان دوباره با روند کاهشی روبرو شد.

یکی از دلایل این نوسانات در رشد اقتصادی تاجیکستان، وابستگی این کشور به کمک‌های مالی فدراسیون روسیه است. نگاهی به تولید ناخالص ملی تاجیکستان نشان می‌دهد که بیش از 60 درصد آن به خدمات اختصاص دارد و سایر شاخص‌ها مانند کشاورزی و صنعت سهم بسیار کمی در این آمار دارند.

گزارش بانک جهانی در ژوئیه سال جاری از کاهش 1.4 درصدی مجموعه محصولات داخلی  تاجیکستان نسبت به سال گذشته و قرار گرفتن در سطح 5.5 درصدی خبر می‌دهد، ارزیابی بانک جهانی نشان می‌دهد که دورنمای رشد اقتصادی در تاجیکستان مطلوب نیست.

شرایط داخلی و فعلی تاجیکستان به گونه‌ای است که بدون کمک مالی کشورهایی مانند روسیه افزون بر پذیرش مهاجران تاجیک، نمی‌تواند رشد اقتصادی بادوامی را داشته باشد و اتخاذ سیاست عدم وابستگی به وابسته شدن بیشتر این کشور منجر خواهد شد.

بر همین اساس کاهش میزان فقر در تاجیکستان به رشد اقتصادی در روسیه بستگی دارد. زیرا بیش از 800 هزار نفر از شهروندان تاجیکستان جهت یافتن شغل به روسیه مهاجرت کرده‌اند و پول‌های انتقالی آنها درآمد اصلی اکثریت خانواده‌ها در تاجیکستان است.

عمده‌ترین منابع طبیعی در تاجیکستان اندکی نفت، اورانیوم، زغال سنگ، نقره و طلاست. البته منابع آبی مهمی در این کشور قرار دارد که بخش قابل توجهی از آنها آب مورد نیاز کشور همسایه خود یعنی ازبکستان را تامین می‌کند.

کشور ازبکستان هم کشوری با اکثریت جمعیت روستایی و اقتصاد کشاورزی است که تامین آب مصرفی آن موجب تنش در روابط دوشنبه و تاشکند شده است، چراکه تاجیکستان برای تولید بیشتر برق اقدام به احداث نیروگاه‌های برق-آبی کرده است. دولت دوشنبه در نظر دارد در قالب طرح‌هایی مانند کاسا-1000 جهت صادرات برق تولیدی به کشورهای افغانستان و پاکستان، ظرفیت تولیدی خود در این زمینه افزایش دهد.

صادرات محصولات کشاورزی نیز درصد قابل توجهی از صادرات و درآمد این کشور را تشکیل نمی‌دهد و همچنان محدودیت‌های زیادی وجود دارد. تامین امنیت در تاجیکستان بیشتر با حضور و کمک‌ نیروهای نظامی روسیه، حمایت‌های مالی کشورهای اروپایی و آمریکا و پشتیبانی مالی و اقدامات چین در این کشور صورت می‌گیرد.

تمام این موارد بیانگر آن است که روند رشد اقتصادی در تاجیکستان با تکیه بر مؤلفه‌های داخلی بسیار دشوار است و این کشور وابستگی زیادی به کمک‌های خارجی دارد که در این میان روسیه بدلیل در اختیار داشتن تعداد بالایی از اتباع تاجیکستان جوینده کار حامی بزرگی محسوب می‌شود. از این رو نتیجه گزارش بانک جهانی بیانگر این است که کاهش فقر در تاجیکستان به رشد اقتصادی روسیه بستگی دارد.

در این شرایط اتخاذ سیاست‌های مختلف از سوی دولت مسکو می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر اقتصاد تاجیکستان داشته باشد، برای مثال هرگونه تغییر در برنامه‌های مهاجرتی و شغلی روسیه نجات و یا تهدید بزرگی برای تاجیکستان محسوب می‌شود که این مورد یک نوع اهرم فشار جهت کنترل سیاست‌های دولت دوشنبه هم می‌باشد. 

انتهای پیام/