گذری به موزه تاریخ طبیعی چهارمحال و بختیاری/موزه‌ای که هیچکس اطلاعی از آن ندارد
موزه تاریخ طبیعی چهارمحال و بختیاری یکی از مکان‌هایی است که تقریباً هیچکس اطلاعی از وجود این موزه در استان ندارد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، موزه‌ها کتابخانه‌های دیداری از گذشته، فرهنگ و آداب و رسوم و زیبایی‌های طبیعی هستند که همواره مخاطبان خاص خود را در سراسر جهان دارند.
موزه‌های تاریخی طبیعی شامل نمایش گونه‌های جانوری و گیاهی خاص در هر منطقه هستند که استان چهارمحال و بختیاری نیز از این کتابخانه طبیعی بی‌بهره نیست اما در وادی فراموشی و گمنامی.
مکان موزه در جنب پلیس‌راه شهرکرد ـ اصفهان قرار دارد اما اگر مسافر شهرستان بروجن باشی شاید بتوانی ساختمان موزه که پشت ساختمان پلیس‌راه قرار دارد را ببینی.
وارد محوطه که می‌شوی علف‌های هرز تا زانو می‌رسد، نگهبان موزه ما را به داخل هدایت می‌کند. موزه در سکوت محض است، حیوانات ایستاده و با صلابت شاهد حضور ما هستند، با فراقت بال به همه جا سر می‌زنیم. حیوانات از کل و بز گرفته تا مار و عقاب و شاهین و کلاغ همه در کنار هم آرام و بی‌صدا پشت شیشه‌های بلند ایستاده‌اند. هر حیوانی حکایت خودش را داشت یکی بر اثر بیماری، دیگری به دست شکارچیان و یکی نیز در تصادف جاده‌ای رهسپار موزه شده بود.
موزه در عین کوچکی و سادگی هر چند خلاقیتی در چیدمان و زیباسازی آن انجام نشده اما با تصویرگری‌های طبیعت استان و حیواناتی که تاکنون از نزدیک دیده نشده زیبا به نظر می‌رسد.
اما زیبایی حیوانات موزه هم نتوانست توجه‌مان را نسبت به بهم‌ریختگی چیدمان حیوانات، کنار هم قرار گرفتن پرندگان در کنار پستانداران، ریختن موی برخی از حیوانات و حتی نداشتن نام برای برخی از حیوانات پرت کند.
برای بررسی موضوع با ولی‌الله خلجی، فارغ‌التحصیل دانشگاه تهران «گرایش بیوسیستماتیک در مقطع کارشناسی ارشد» و دانشگاه بُن آلمان «دوره دکتری جانورشناسی» با سابقه پژوهش در موزه‌های جانورشناسی و تاریخ طبیعی آمستردام هلند، الکساندر کونیگ بُن، کپنهاک دانمارک، اسمیتسونین واشنگتن، در حال حاضر عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد و از محققان برجسته ایرانی که مطالعات گسترده‌ای در زمینه سخت‌پوستان و به طور تخصصی جورپایان دریایی سواحل خلیج‌فارس و مکران انجام داده و همچنین سابقه همکاری در پروژه مطالعه جانوران سواحل کویت را در کارنامه خود دارد و تاکنون موفق به معرفی حدود 20 گونه جدید از فون جانوری ایران با نام‌های ملی به دنیای علم شده است گفت‌وگویی انجام شد.
جانمایی موزه تاریخ طبیعی استان واقعاً خوب نیست
وی در این باره اظهار داشت: جانمایی موزه تاریخ طبیعی استان واقعاً خوب نیست. مکان موزه باید در جایی قرار داشته باشد که عموم مردم به آن دسترسی داشته و بتوانند از آن بازدید کنند.
این پژوهشگر بیان کرد: موزه تاریخ طبیعی یک میراث ملی است که بیشتر مردم استان مکان آن را نمی‌دانند که به غیر از بازدید مدارس یا دانشگاه‌ها بازدیدیهای کمتری از موزه انجام می‌شود.
دکتر خلجی خاطرنشان کرد: مسئله موزه تاریخی طبیعی تنها بحث نمایشگاهی آن نیست بلکه مسئله اینجاست که این نمونه‌ها ارزشمند هستند به ویژه اگر بومی استان باشد، نمونه‌ها باید کد موزه‌ای داشته و ثبت شده باشند که در غیر اینصورت اعتباری ندارند.
وی با بیان اینکه محققان باید به موزه دسترسی داشته باشند، تصریح کرد: چینش موزه نیز دارای مشکل است و این چینش به صورت تخصصی انجام نشده است، به عنوان مثال پرندگان آبزی در کنار پرندگان شکاری قرار گرفته‌اند و یا خزندگان و پستانداران به صورت تفکیک شده و در بخش‌های مستقل قرار داده نشده‌اند.
موزه تاریخ طبیعی در معرض خطر آلودگی
این پژوهشگر با بیان اینکه نگهداری حیوانات نیز مسئله مهمی است، گفت: به نظر می‌رسد آنچنان که باید و شاید به این موضوع توجه نشده و اکثراً تخریب شده‌اند، اگر یکی از این نمونه‌های به نوعی لاروسوسک آلوده شوند سبب می‌شود همه موزه در معرض خطر قرار گیرد.
خلجی ادامه داد: در صورت آلوده شدن، موهای پستانداران و پرهای پرندگان ریخته و در صورتیکه کل موزه آلوده شود پاکسازی آن کار ساده‌ای نیست.
وی بیان کرد: حیواناتی که می‌میرند و یا از شکارچیان ضبط می‌شود که با صرف هزینه زیاد تاکسیدرمی می‌شوند که علاوه‌بر این هزینه معنوی نابودی یک نمونه بیشتر از هزینه مالی آن است.
این پژوهشگر با اشاره به جانمایی موزه تاریخی طبیعی بیان کرد: محل موزه دور از دید است در صورتیکه موزه به داخل شهر منتقل شود زمینه آموزش و فرهنگ‌سازی در راستای حفظ محیط زیست بهترفراهم می‌شود.
خلجی با اشاره به وضعیت موزه‌های تاریخ طبیعی کشور گفت: در ایران ما هنوز موزه تاریخ طبیعی با حداقل‌های ضروری در مقیاس جهانی نداریم، موزه‌های تاریخ طبیعی کشور صرفاً نمایشگاهی هستند و نمی‌توان نام آنها را موزه علمی گذاشت، در کنار نمایش نمونه‌ها باید زمینه کار تحقیقاتی و پژوهشی نیز فراهم شود.
وی خاطرنشان کرد: موزه‌های تاریخ طبیعی در سایر کشورها تحت نظارت دانشگاه‌ها و مراکز علمی فعالیت می کنند که در کنار آن بحث تحقیقات از اهمیت بالایی برخوردار است.
در ادامه موضوع موزه محیط زیست از اداره کل محیط زیست استان پیگیری شد.
موزه محیط زیست شامل گونه‌های شاخص جانوری و گیاهی
شهرام احمدی، مدیرکل محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: در موزه محیط زیست استان گونه‌های شاخص جانوری و گیاهی استان نگهداری می‌شود
وی افزود: نمونه‌هایی تاکسیدرمی شده‌اند که از متخلفان گرفته شده و یا حتی برخی افراد این نمونه‌ها را داوطلبانه برای انجام تحقیقات علمی و آموزشی به موزه اعطا کرده‌اند.
مدیرکل محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری در پاسخ به پرسش مبنی‌بر اینکه وضعیت گونه‌های در شرایط مناسب نیست و در معرض خطر آلودگی هستند، بیان کرد: در چند سال گذشته اقدامات خیلی خوبی در زمینه حفاظت و نگهداری از این گونه‌ها از جمله نصب شیشه‌های سکوریت مخصوص برای جلوگیری از دسترسی به گونه‌ها نصب شده است.
احمدی خاطرنشان کرد: همچنین سالانه روش‌هایی برای جلوگیری از آلوده شدن نمونه‌ها با استفاده از مواد بیولوژیک انجام می‌شود.
وی با اشاره به جانمایی موزه گفت: موزه در ورودی استان و قسمتی از منطقه تنگ صیاد قرار دارد که نیازمند فضاسازی و معرفی بیشتر است.
جانمایی اشتباه موزه یک مسئله و عدم تبلیغ و اطلاع‌رسانی وجود چنین موزه باارزشی موضوع دیگری است که باید در دستور کار مسئولان قرار گیرد. همچنین خطرات احتمالی که از سوی کارشناسان درباره خطر آلودگی موزه نیز مسئله دیگری است که باید بدون توجه به سایر مسائل حاشیه‌ای در اهم برنامه‌ها قرار گیرد.
گزارش از سپیده شفیعی‌نژاد
انتهای پیام/
