پیام منفی تحریمهای جدید آمریکا برای بازار ارز ایران
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران گفت: با این وضعیت و با خصومتهای دولت آمریکا علیه ایران مطمئناً اعتماد غالب مردم نسبت به اجرایی شدن برجام از بین خواهد رفت و همین امر موجب خواهد شد تا شوک بزرگی به بازارهای مختلف ایران علی‌الخصوص بازار ارز وارد شود.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، محمدرضا سبزعلیپور رئیس مرکز تجارت جهانی ایران و رئیس شورای سیاستگذاری اقتصاد مقاومتی و بخش خصوصی با اشاره به تحریمهای جدید آمریکا موسوم به S.722 که طی روزهای گذشته با رأی بالایی در کنگره و سنای آن کشور به تصویب رسید، گفت: هرچند حدود دو سالی است که اجرای برجام در ایران آغاز شده و غالب مردم و فعالان اقتصادی از این بابت خوشحال و منتظر ظهور و نمایان شدن آثار مثبت آن در زمینه‌ها و ابعاد مختلف کار و زندگی‌شان هستند اما علی‌رغم میل باطنی‌ام باید به این واقعیت مهم اعتراف کنم که متأسفانه اجرای برجام فقط به‌روی کاغذ آغاز شده و هنوز در عمل چندان اتفاق قابل توجهی رخ نداده است!!
وی افزود: غالب تحریمها هنوز پابرجا هستند و تعدادی از تحریمهایی هم که مثلاً رفع شده و از بین رفته‌اند به‌طور موقت تعلیق شده‌اند تا در زمان مقتضی، مجدداً بر سر مردم ایران برقرار و مجدداً نازل شوند!! از طرفی دیگر، هر از چند گاهی تحریمهای جدیدی نیز از جانب ایالات متحدۀ آمریکا علیه کشورمان تصویب می‌شود که خود موانع متعددی را بر سر اجرای برجام به‌وجود آورده و می‌آورد. در این ارتباط به آخرین موردی که می‌توانم اشاره کنم تحریمهای S.722 آمریکا می‌باشد که چند روز پیش با رأی قاطع 419 نمایندۀ کنگره و پشتبند آن با رأی 98 سناتور مجلس سنا علیه ایران تصویب شد!! اگرچه ظاهراً این تحریمهای گسترده که به "مادر تحریمها" و یا "سیاه‌چالۀ تحریمها" معروف می‌باشند به‌بهانه و با تمرکز به‌روی سپاه پاسداران، برنامه موشکی و حقوق بشر ایران به رشتۀ تحریر درآمده اما در واقع برنامه‌های اقتصادی ایران را هدف گرفته و در خصوص انتقال سرمایه و سرمایه گذاریهای خارجی محدودیتهایی را برای کشورمان ایجاد می‌کند که دقیقاً مانع بزرگی در برابر تحقق برجام می‌باشد و از همه مهمتر اینکه اصلاً پیام خوبی برای اقتصاد ایران و همچنین بازار ارز در پی ندارد.
سبزعلیپور گفت: طرحی که به تصویب کنگره و سنا رسیده «قانون مقابله با فعالیتهای بیثباتساز ایران 2017» نامگذاری و با کد S.722 فعلاً کدگذاری شده است، که انواع متعددی از تحریمهای جدیدی را علیه کشورمان وضع می‌کند که می‌توان از آن به «سیاهچاله تحریمها» یاد کرد، یعنی مانند سیاه‌چاله‌ای که همه چیز را با خود به درون می‌کشد، طرح مصوب نیز در صورت امضاء ترامپ، این توانایی را دارد که همه چیز را با خود به سیاه‌چالۀ تحریم بکشاند، اما خاصیت سیاه‌چالگی این قانون به کدام بخش برمی‌گردد؟
به‌گفته وی، طبق پیش‌نویس طرح که در سایت کنگره آمریکا قرار دارد، بخش 5 این قانون به وضع تحریمهای جدید علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مربوط است. در این بخش نمایندگان کنگره از دولت خود خواسته‌اند تا 90 روز پس از تصویب قانون فوق، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را مشمول دستور اجرایی 13224 نماید.
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران اضافه کرد: دستور اجرایی 13244 نیز در سال 2001 توسط جرج بوش رئیس جمهور وقت آمریکا صادر شد. در این دستور تحریمهای مهمی علیه سازمانهایی که از نظر آمریکا تروریستی محسوب می‌شوند، وضع شده است، فلذا طبق این دستور اجرایی اگر یک نهاد یا سازمان یا فردی به‌عنوان تروریست و یا حامی تروریستها شناسایی شود، مشمول تحریمهای ثانویه بانکی و غیربانکی آمریکا می‌شود. این مرحله از تحریمها برای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران چیز جدیدی نیست، چرا که در حال حاضر و حتی بعد از برجام که ادعا شده تحریمها برداشته شده است، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست تحریمهای ثانویه بانکی و غیربانکی آمریکا قرار دارد، یعنی هم‌اکنون نیز سپاه در لیست SDN آمریکا می‌باشد. در حال حاضر اگر کسی با سپاه پاسداران همکاری کند مشمول برخی تنبیهات از سوی آمریکا می‌شود که موقتی هستند.
علیپور اظهار داشت: آنچه وضعیت را بسیار متفاوت می‌کند و سبب می‌شود به این قانون لقب «سیاهچاله تحریمها» را بدهیم، این است که طبق دستور اجرایی 13224 هرآن‌کس که به یک سازمانی که در این دستور اجرایی به‌عنوان حامی تروریسم شناسایی شده، خدماتی ارائه دهد (هر نوع خدماتی اعم از خدمات بانکی یا غیربانکی) مشمول تحریمهای ثانویه بانکی آمریکا می‌شود، به‌این‌صورت که آن فرد یا نهاد ارائه‌دهندۀ خدمت، خودش نیز در لیست تحریمی آمریکا یا همان SDN قرار می‌گیرد، یعنی دیگر خبری از یک تنبیه موقتی نیست، بلکه آن شخص یا نهاد به‌طور کامل در لیست تحریمی قرار می‌گیرد.
وی گفت: شفاف و بی‌پرده باید عرض کنم که قانون S.722 صراحتاً این را می‌گوید که هر شخص و یا شرکت و سازمان داخلی و خارجی که با سپاه پاسداران همکاری کرده و خدماتی را به آن نهاد نظامی بدهد، مشمول تحریمهای سختی خواهد شد که در حال حاضر تعداد اشخاص، شرکتها و سازمانهای داخلی و خارجی که با سپاه همکاری و مبادلات مالی و اقتصادی دارند کم نیستند، پس باید منتظر تحریم همه آنها باشیم!!
سبزعلیپور افزود: این قانون وقتی که کنار قانون IFCA-2013 قرار بگیرد شرایط را بسیار سخت‌تر می‌کند، چرا که در قانون IFCA-2013 هر فرد یا نهاد ایرانی یا فرد یا نهادی که به‌واسطه ایران در لیست تحریمی SDN آمریکا قرار بگیرد، مشمول تحریمهای ثانویه بانکی نیز می‌شود، یعنی در نتیجه آن، هیچ‌کسی در دنیا نباید چه مستقیم و چه غیرمستقیم با این فرد و نهاد همکاری کند، که در غیر این‌صورت با فشارها و تنبیهات جدی ایالات متحدۀ آمریکا و همپیمانانش روبه‌رو می‌گردد.
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران خاطرنشان کرد: به‌عبارت ساده‌تر، این قانون دایره لیست تحریمی SDN آمریکا را بسیار بسیار گسترده‌تر از سابق می‌کند، ضمناً تعداد دقیق اشخاص، شرکتها و سازمانهای مشمول تحریمهای این قانون قابل محاسبه نیست، چرا که تمام بخشهای سپاه پاسداران به‌اضافه تمامی نهادهای مرتبط با آن در لیست سازمانهای تروریستی قرار گرفته و قطعاً مشمول دستور اجرایی 13224 خواهند شد، حال هر فرد یا نهادی که با این نهادها همکاری داشته باشد، در صورت شناسایی توسط وزارت امور خارجه آمریکا در لیست تحریمی SDN قرار می‌گیرد. شما تصور کنید تمام بخشهای دولتی و غیردولتی که با سپاه پاسداران همکاری و مبادلات دارند پتانسیل لازم برای قرار گرفتن در لیست تحریمی آمریکا را دارند. این وضعیت حتی از دوران قبل از برجام هم بدتر می‌باشد. تا قبل از برجام حدود 600 فرد و نهاد در این لیست تحریمی قرار داشت و برجام 400 نفر و نهاد را از لیست خارج کرد. اما با تصویب و اجرای این قانون می‌توان پیش‌بینی کرد که هزاران فرد و نهاد در لیست تحریمی SDN قرار خواهند گرفت.
وی گفت: کلاً این اتفاق بسیار مهمی است و اثرات بسیار وسیعی در اقتصاد کشور خواهد داشت، زیرا تابه‌حال نهاد رسمی نظامی هیچ‌یک از کشورهای جهان از طرف آمریکا در لیست سازمانهای تروریستی و یا حامیان تروریسم قرار نگرفته است و تحریم سپاه پاسداران، اولین مورد در جهان می‌باشد!!
این صاحب‌نظر تجارت جهانی تصریح نمود: قانون S.722 تعاملات ریالی را هم هدف گرفته و تأثیرات بدی را بر این بخش از مبادلات مالی ایران می‌گذارد، فلذا اتفاق تازۀ دیگری که با تصویب و اجرایی شدن این قانون رخ خواهد داد، تعمیق شکاف ایجادشده میان نهادهای ایرانی است که پس از برجام به‌وجود آمده است. برجام با تقسیم نهادهای ایرانی به تحریمی و خارج‌شده از تحریم، شکافی را ایجاد کرد که در نتیجه این شکاف، برخی رفتارهای «خودتحریمی» نیز در اقتصاد کشور مشاهده گردید، مانند خدمات ندادن برخی از بانکهای داخلی به تعدادی از نهادهای تحریم‌شده که سروصدای بسیاری را نیز در آن زمان برپا کرد. به‌طور مشخص همکاریهایی که لازمه‌اش برقراری روابط بانکی خارجی بود، با محدودیتهای فراوان مواجه شد. اما این شکاف خطرناک با این قانون بسیار تشدید می‌شود، چرا که در برجام و در پی‌نوشت شماره 16 ضمیمه دوم آن، به‌وضوح قید شده است که روابط داخلی نهادهای ایرانی تحت تأثیر تحریمهای ثانویه بانکی آمریکا قرار ندارد، به‌عبارت دیگر روابط ریالی از خطر تحریمها مصون‌سازی شده بود. هرچند در عمل به‌دلیل پیچیدگی روابط بانکی، این بند خیلی راه‌‌گشا نبود اما سبب شده بود که همکاریهای داخلی میان نهادهای تحریمی و غیرتحریمی تا حدودی ترمیم شود و از خطرها مصون بماند و یک آرامش روانی برای همکاری داخلی نهادهای تحریمی و غیرتحریمی ایجاد کرده بود.
وی گفت: اما در قانون جدید دیگر مصونیتی ولو روی کاغذ هم برای روابط داخلی و مبادلات ریالی میان نهادهای ایرانی با یکدیگر در نظر گرفته نشده است و آنها را نیز هدف قرار داده است. این مسئله علاوه بر اینکه نقض صریح برجام است، بلکه سبب افزایش شدید شکاف ایجادشده میان نهادهای تحریمی و نهادهای غیرتحریمی ایرانی نیز خواهد شد. چنانچه ظرف روزهای آینده «قانون مقابله با فعالیتهای بیثباتساز ایران 2017» یا همان قانون S.722 به امضاء دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برسد، واقعاً با یک «سیاهچاله تحریمها» روبه‌رو می‌شویم که افراد و نهادهای ایرانی فراوانی را با خود به درون لیست تحریمهای جدید و قدیم خواهد کشاند.
سبزعلیپور به نحوه تنظیم و تصویب این طرح اعتراض کرد و افزود: در این طرح، تحریمهایی را علیه کشورهای ایران، کره شمالی و روسیه تصویب کرده‌اند که من نمی‌دانم قرار دادن نام جمهوری اسلامی ایران کنار کره شمالی چه معنا و سنخیتی دارد، کشور ایران تابع قوانین جهانی بوده و عضو تمامی سازمانها و اکثر کنوانسیونهای بین المللی می‌باشد و همچنین سالهاست که به کنوانسیون بین‌المللی منع جنگ‌افزارهای شیمیایی و کشتار جمعی پیوسته است. همچنین سالها با شش قدرت جهان مذاکرات فشرده‌ای را درجهت اعتمادسازی و پایبندی به عدم ساخت و توسعه سلاحهای هسته‌ای انجام داد که حاصل آن شد توافقنامه بین المللی برجام، اما کشور کرۀ شمالی پایبند هیچ‌یک از پیمانهای بین المللی نبوده و بدون احترام به قوانین جهانی، فقط در حال ساخت و توسعه سلاحهای کشتار جمعی و هسته‌ای می‌باشد!! حال بین این دو کشور چه سنخیت و وجه اشتراکی وجود دارد که قانونگذاران آمریکا نام ایران اسلامی را کنار آن کشور قرار داده‌اند که این عمل ناشیانه آنها نوعی کج‌سلیقگی و بی‌احترامی به جامعه جهانی و ملت بزرگ ایران می‌باشد.
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در پایان اظهار داشت: همچنان که پیشتر و به‌کرّات تأکید نموده‌ام، مجدداً عرض می‌کنم که عملکرد خصمانه مقامات هر دو حزب سرشناس آمریکایی با جمهوری اسلامی ایران طی سالهای پس از پیروزی انقلاب تا به امروز به اثبات رسیده است، ضمناً تاریخ این واقعیت را نیز ثابت کرده است که رفتار و عملکرد جمهوری‌خواهان نسبت به دموکراتها علیه ایران تندتر و خصمانه‌تر بوده است، فلذا از این تاریخ به بعد نیز فشارهای کلی آمریکا علیه ما همانند سالیان گذشته برقرار خواهد بود اما به‌دلیل حکمرانی جمهوری‌خواهان علی‌الخصوص حضور شخص ترامپ در رأس قوۀ مجریۀ آمریکا، برخی از فشارهای سلیقه‌ای علیه ایران تا حدود زیادی نسبت به سالهای گذشته بیشتر و پررنگ‌تر خواهد شد؛ فشارهایی همانند سختگیری در صدور ویزا، اعمال تحریمهای جدید و پی‌درپی، جلوگیری از نزدیکی شرکتهای آمریکایی و شرکتهای بزرگ بین المللی به بازار ایران، ایجاد محدودیتهای پولی و بانکی و... دهها مورد دیگر. اما باتوجه به اینکه دولت روحانی اکثر تخم‌مرغ‌های عملکرد خود را طی چهار سال گذشته در سبد برجام و نزدیکی به آمریکا گذاشته است، متأسفانه با بر سر کار آمدن ترامپ، موانع بیشتری بر سر اجرای برجام پیش خواهد آمد و باتوجه به اینکه جمهوری‌خواهان کنگره و قوه مجریه را همزمان در اختیار دارند در نتیجه اعمال تحریمها و محدودیتهای متفاوت جدید علیه ایران دور از انتظار نخواهد بود و در کوتاه‌مدت دست دولت روحانی بسته‌تر خواهد شد و از نظر روحی و روانی تأثیرات منفی بر روحیه فعالان اقتصادی ایران و حتی خارجیان مشتاق به همکاری با ایران خواهد گذاشت. همچنین تصویب قانون S.722 تأثیری بد بر بازار ارز ایران دارد و اجرای این قانون، نرخ ارز را در بازار آزاد تا حدودی بالاتر خواهد برد. از طرفی دیگر افزایش نرخ ارز بر واردات کالاهای مصرفی تأثیر منفی خواهد گذاشت و قیمت کالاهای وارداتی نیز گرانتر تمام خواهد شد که خود بر مصرف‌کننده فشار خواهد آورد و نرخ تورم را نیز افزایش خواهد داد. همچنین با این وضعیت و با خصومتهای دولت آمریکا علیه ایران مطمئناً اعتماد غالب مردم نسبت به اجرایی شدن برجام از بین خواهد رفت و همین امر موجب خواهد شد تا شوک بزرگی به بازارهای مختلف ایران علی‌الخصوص بازار ارز وارد شود. ولیکن با رشد نرخ ارز، به‌عکس ارزش سهام بورس کاهش خواهد یافت. همچنین نظربه‌اینکه شاخص قیمت سایر کالاها نیز بر مبنای دلار تعیین می‌شود پس افزایش نرخ ارز موجب افزایش قیمت سایر کالاهای مصرفی خواهد شد که همین امر تورم جدیدی را نیز بر دوش مردم شریف ایران تحمیل خواهد کرد.
در خاتمه مجدداً تأکید اینجانب بر این است که افزایش نرخ ارز به‌دلیل شکننده بودن توافقنامۀ برجام، و اعمال تحریمهای پی‌درپی محتمل و در راه می‌باشد.
انتهای پیام/*
