به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، "بافت فرسوده" واژه آشنای بسیاری از محلههای قدیمی شهر قم است. هسته مرکزی شهر قم که از گذشته به واسطه حرم مطهر کریمه اهلبیت(س) همواره مورد توجه بوده امروز بهعنوان یکی از مهمترین نقاط بافت فرسوده محسوب میشود. فرسودگی که حالا زنگ خطر آن بارها و بارها بهصدا در آمده تا مردم و مسئولان هر چه سریعتر برای بهبود وضعیت آن وارد عمل شوند. بنا به اعلام کارشناسان یک ششم بافت مسکونی شهر قم فاقد شاخصهای استاندارد شهرسازی، رفاه عمومی و مدیریت بحران است. به گفته مدیرعامل سازمان نوسازی، بهسازی و زیباسازی اطراف حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) 25 درصد منطقه 1، 3درصد منطقه 3، 23 درصد منطقه 6 و 100 درصد منطقه 7 قم در بافت فرسوده قرار دارد.
از اواخر سال گذشته که موضوع گردشگری به عنوان محور توسعه اقتصادی استان مشخص شد با توجه به ظرفیت زیارتی شهر قم موضوع ساماندهی بافت فرسوده هسته مرکزی شهر که بافت اطراف حرم مطهر را شامل میشود در دستور کار قرار گرفت، همین موضوع فرصتی بود تا پای صحبتهای علیرضا خاکی مدیرعامل سازمان نوسازی، بهسازی و زیباسازی اطراف حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) بنشینیم.
ساماندهی اطراف حرم حضرت معصومه(س)، پروژهای ملی
وی ساماندهی اطراف حرم حضرت معصومه(س) را پروژهای ملی دانست و اظهار داشت: اگرچه باید از ظرفیت گردشگری استفاده کنیم اما در عمل این اتفاق نمیافتد همین موضوع سبب شد با توجه به اهمیت مسئله با همکاری سازمانهای ذیربط به شناسایی بافت پیرامون حرم که در مقیاس ملی و فراملی است، بپردازیم.
خاکی به انجام مطالعات کلی درباره سبقه شهر قم اشاره کرد و گفت: ساماندهی پیرامون حرم نقش بسزایی در ارتقای رضایتمندی زائران و مجاوران دارد.
به گفته مدیرعامل سازمان نوسازی، بهسازی و زیباسازی اطراف حرم حضرت معصومه(س)، یکی از دلایل عمدهای که اکثر کلانشهرها را وادار به رسیدگی به اوضاع بافت فرسوده کرده مخاطراتی است که با جان شهروندان مواجه بوده اما در شهر قم به دلیل وجود حرم مطهر در دل بافت فرسوده پویایی و زنده بودن بافت سبب غفلت از این مسئله مهم شده است.
خاکی با تاکید براینکه معضل بافت فرسوده اطراف حرم امروز به معضلی جدی تبدیل شده که نمیتوان نسبت به آن بیتفاوت ماند ادامه داد: بازسازی، نوسازی و بهسازی انواع راهکارهای مداخله برای مواجهه بافت فرسوده به شمار میآید که با توجه به هزینه و زمانبر بودن اولویت با بهسازی است.
مدیرعامل سازمان نوسازی، بهسازی و زیباسازی اطراف حرم حضرت معصومه(س) با اشاره به اینکه تاکنون مطالعات 8 محله واقع در بافت فرسوده اطراف حرم در دستور کار قرار گرفته است افزود: میزان مصوب بافت فرسوده قم 1074 هکتار است اما بر اساس شاخصههای شورای عالی شهرسازی این محدوده 1800 هکتار تشخیص داده شده که هنوز مصوب نشده است.
وی مهمترین ویژگی الگوی بهسازی منطبق با اقتصاد پایدار را مورد توجه قرار داد و اظهار داشت: الگوی زیارت در شهر قم متفاوت با شیراز و مشهد است، چرا که در قم اقامت اتفاق نمیافتد و حداقل ارتباط حسی و اقتصادی با بافت شهری قم وجود دارد.
خاکی با تاکید بر اینکه در طراحی توسعه شهری، رویکردها حفاظتی یا توسعهای است عنوان کرد: در ساماندهی بافت تاریخی قم سعی شده است که توسعه و حفاظت توام باشد، از همین رو ضرورت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بهسازی در هسته مرکزی شهر مورد توجه قرار گرفته است.
زیارت، تنها الگوی سفر مسافران به قم
مدیرعامل سازمان نوسازی، بهسازی و زیباسازی اطراف حرم حضرت معصومه(س) با اشاره به اینکه افزایش شدید سکونت مهاجران سبب شده برخی محلات از حالت بومی خارج شود تصریح کرد: با توجه به قدمت شهر قم و نیز بافت مذهبی آن در طول تاریخ همواره اصلاح ساختاری با محوریت حرم مطهر بوده است.
وی با بیان اینکه الگوی سفر زائران به قم تنها زیارت است از همین رو برای معرفی جاذبههای اطراف حرم نمیتوان بدون برنامه عمل کرد گفت: تلاش شده با بهسازی اولیه به این دغدغه توجه و برای معرفی فرصتها از وجوه فرهنگی و مذهبی در کنار وجوه تاریخی و اقتصادی استفاده شود.
شناسایی گذرها و محورهای ارزشمند مذهبی، تاریخی و سیاسی روی نقشه موضوع دیگری بود که خاکی به آن اشاره کرد و ادامه داد: بعد از حرم مطهر و مسجد مقدس جمکران، بیت امام (ره) سومین مکانی بوده که زائران و گردشگران از آن استقبال کردهاند، از همینرو عناصر مذهبی، انقلابی، سیاسی و تاریخی در این بافت شناسایی و مشخص و محوری در این مطالعات شناسایی شد که این مسیر 400 متر پیادهروی دارد.
مدیرعامل سازمان نوسازی، بهسازی و زیباسازی اطراف حرم حضرت معصومه(س) با تاکید براینکه چهل اختران مهمترین پایگاه مذهبی قم بعد از حرم مطهر و مسجد مقدس جمکران است تصریح کرد: بیتالنور یکی دیگر از نقاطی است که عمدتا زائران غیر ایرانی از آن بازدید میکنند اما زائران و مسافران ایرانی کمتر این نقاط را میشناسند از همین رو کمتر مراجعه میشود.
به گفته وی، در قدم اول این مسیر شناسایی و در حال مناسبسازی است تا بستر سازیها انجام شود چرا که فرصتهای اقتصادی در این بافت وجود دارد که اگر تسهیلگری انجام شود مردم برای احیای بافت ورود خواهند کرد.
تغییر الگوی سفر به قم با راهاندازی قطار سریعالسیر
خاکی عدالت اجتماعی را مسئله مهمی برای ساماندهی و رسیدگی به بافت فرسوده اطراف حرم دانست و خاطرنشان کرد: فاصله کیفی بین بافت فرسوده و نوساز در حال افزایش است که سبب زیر سئوال رفتن عدالت اجتماعی میشود، در این راستا برای تسریع کار میتوان از ظرفیتها و مشارکتهای مردمی استفاده کرد چرا که تجربه نشان داده با این رویکرد بهسازی به سرعت و با کیفیت بیشتری انجام میشود.
مدیرعامل سازمان نوسازی، بهسازی و زیباسازی اطراف حرم حضرت معصومه(س) کمبود خدمات در بافتهای فرسوده و تاریخی را جدی دانست و یادآور شد: فضاهای رها شدهای مثل آبانبارها ظرفیتهای خوبی برای تبدیل شدن به اماکن خدماتی، فرهنگی و ورزشی هستند یکی از پیشنهادات این است ادارات به جای هزینه در ساخت با مرمت از این فضاها استفاده کنند.
وی به تعریف 10 پروژه شاخص اطراف حرم اشاره کرد و گفت: برای ساماندهی پیرامون میتوان از دو ظرفیت اراضی 48 هکتاری و 32 هکتاری و نیز قطار سریعالسیر استفاده کرد.
به اعتقاد خاکی، باید الگوی سفر در قم تغییر پیدا کند چراکه با روال کنونی اگر 50 هزار پارکینگ هم اطراف حرم ساخته شود در مناسبتها پاسخگو نیست از همین رو برای ساماندهی پیرامون حرم استفاده از فرصتهای داخل شهر، تخصیص اعتبارات در کوتاه مدت و نیز استقرار ایستگاه سریعالسیر در مرکز شهر در میان مدت میتواند در آیندهای نزدیک راهگشا باشد.
انتهای پیام/