به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ کتاب «تحفه خانى» تنها کتاب شناختهشده محمدبن محمد عبداللهبن عبیداللهبن محمود است؛ متن این کتاب، گویا، روان و قابل استفاده برای عموم است.
کتاب تحفه خانی بر چهار باب و یک فصل بهعنوان خاتمه است و هر باب نیز خود مشتمل بر چندین مقاله است؛ عناوین آن بدین شرح است:
1. در بیان قسم علمى و عملى از این فن.
2. در بیان امراض مختصه به اعضاى انسان.
3. در بیان امراض مختصه به مردان و زنان.
4. در بیان امراض عامه که اختصاص به مرد و زن ندارد.
در خاتمه نیز در بیان پارهاى از ادویه مفرده و مرکبه و خواص بعضى حیوانات و مضرات و درمان آن است.
مؤلف در مقدمه میگوید که بر اثر بیماری به این نتیجه رسیده که باید این فن (طب سنتی) را بیاموزد پس از هند به شیراز عزیمت کرده و مدت 30 سال در این شهر به آموختن طب مشغول شده و اکثر این اوقات شاگرد علامه جلالالدین محمد الصدیقی الدوانی بوده که غیر از طب علامه بوده و حدیث و کلام و... هم میدانسته است.
وی بهسبب آشنایی و تدبر طولانی در طب سینوی بهویژه کتاب قانون ابنسینا و نیز شرح موجز مولانا نفیس و کتاب المحجه العلاج اثر طاهر محمد سنجری، کوشیده که در کتاب خود، تجربیات طبی ابنسینا و اطبای پیشین را گرد آورد؛ از این رو برای کسانی که عربی نمیدانستند و مطالعه قانون برای آنها دشوار بود، این کتاب میتوانسته مورد توجه باشد.
مؤلف کتاب تحفه خانی، متشرع است و از نسخههای منافی اسلام مانند شراب (خمر) و گوشت خوک احتراز میکند. (تحفه خانى، ص42) از این رو کتاب او نسبت به برخی از بزرگان طب سنتی ممتاز است.
حجم اندک، متن روان و اندک بودن واژگان مغلق اسفاده از این کتاب را برای آموزش آسان کرده است؛ بهعلاوه با اینکه مؤلف سالهای طولانی مانند حکیم ارزانی شیرازی مؤلف طب اکبری یا ضیاء نخشبی مؤلف 40ناموس در هند زندگی کرده است، از آن جهت که دانشآموخته مکتب طبی شیراز است، بیشتر نسخهها و داروهایی میدهد که در ایران قابل دسترس است.
تحفه خانى با تصحیح حکیم میرطفیل احمد و بهخط محمد یعقوب در سال 1959م در مدرس هندوستان منتشر شده است؛ میرطفیل احمد علاوه بر تصحیح این اثر در پاورقى تعدادی از واژهها را شرح داده است؛ نسخه چاپشده در موارد متعددى افتادگى دارد که به نظر مىرسد این افتادگىها که بهوسیله نقطهچین مشخص شده بهخاطر خط بر نسخه اصلى باشد.
افست این اثر را مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکى، طب اسلامى و مکمل دانشگاه علوم پزشکى ایران در تیر ماه سال 1383ش با مقدمهاى کوتاه بهقلم آقاى دکتر محمدمهدى اصفهانى پیرامون مؤلف و کتاب منتشر کرده است.
متن PDF تحفه خانی از طریق لینک زیر قابل دانلود و استفاده مخاطبان تسنیم است.
انتهای پیام/*