به گزارش خبرگزاری تسنیم، همهپرسى استقلال کاتالونیاى اسپانیا و ادعاى نتیجه 90 درصدى آرى، روز یکشنبه نهم مهرماه در حالى برگزار شد که دولت مرکزى به ریاست «ماریانو راخوى» بهشدت با برگزارى آن مخالفت کرده و تمام تلاش خود را براى جلوگیرى از برگزارى آن بهکار برده بود. وضعیت کاتالونیا اکنون به بحث روز اروپا و بلکه جهان تبدیل شده است.
* کاتالونیا کجاست و موقعیت آن کدامست؟
ایالت کاتالونیا، با دارا بودن جاذبههاى فراوان توریستى و کشاورزى مکانیزه و کارخانههاى پررونق، در کنار ایالت باسک، ثروتمندترین منطقه اسپانیا بهشمار مىرود. استانى درآمد زا، داراى زبان رسمى و پرچم مستقل که براى دولت مرکزى از اهمیت ویژهاى برخوردار است. همچنین این استان، مجلس، دولت و پلیس مستقل خود را دارد و در اداره امور مربوط به آموزش، خدمات اجتماعى و بهداشتى نیز وابستگى به دولت مرکزى ندارد.
* چرا تقاضاى استقلال؟
اما به گفته استقلالطلبان، یک رابطه نامساعد در توزیع منابع در کشور وجود دارد که کاتالونیا را در یک وضعیت زیان مالى مداوم قرار مىدهد. در این مورد، ریاضتهاى اقتصادى اعمالشده بر این ایالت از سوى دولت مرکزى بهدلیل بحرانهاى سال 2010 و 2013، توسعه و پیشرفت کاتالونیا را در خطر انداخته است. همچنین در سیاستهاى مالى و دفاعى تابع دولت مرکزى است و اجازه برقرارى روابط بینالمللى با دولتهاى دیگر را ندارد.
* رسمیت قانونى خودمختارى
خودمختارى این منطقه در قانون اساسى سال 1978 اسپانیا به رسمیت شناخته شده و جنبش کاتالانیسم بهعنوان جنبشى فرهنگى، زبانى و حتى سیاسى، یکى از مهمترین روندهاى استقلالطلبانه در اروپا را تشکیل مىدهد. این جنبش به مانند سایر جنبشهاى فرهنگى در اروپا از اوایل قرن هجدهم میلادى شکل گرفت و تفاوت آن با سایر جنبشهاى اروپایى در آن است که کاتالانها مقاومتى کمنظیر در طول این سالها براى کسب استقلال فرهنگى، زبانى و سیاسى از خود نشان دادهاند.
* تبعات استقلال کاتالونیا
منطقه کاتالونیا در شمال شرق اسپانیا حدود 6 درصد از کل مساحت اسپانیا و 15 درصد از کل جمعیت این کشور را شامل مىشود. کاتالونیا بهلحاظ مالى و بانکى و امور بندرى مهمترین بخش اسپانیا بهشمار مىآید و نزدیک به 20 درصد از تولید ناخالص ملى اسپانیا در منطقه کاتالونیا قرار دارد. 27 درصد از صادرات اسپانیا از بنادر کاتالونیا صورت مىگیرد و این منطقه میزبان 25 درصد از گردشگران خارجى اسپانیاست. مردم منطقه کاتالونیا معتقدند که بهرغم سهم بالاى این منطقه در تولید ناخالص داخلى اسپانیا از سهم حاکمیتى لازم براى توسعه زیرساختهاى مناطق خود برخوردار نیستند. منطقه کاتالونیا در حال حاضر با بیش از 40 میلیارد یورو بدهى، بدهکارترین ایالت اسپانیاست و کاتالانها این وضعیت را ناشى از فشار مالیاتى و تبعیض حمایتهاى حاکمیتى از کاتالونیا مىدانند.
بههمیندلیل اقتصاددانان کاتالونیا جدایى این منطقه از اسپانیا را به نفع آن و موجب رونق اقتصادى کاتالونیا مىدانند. این درحالى است که محافل اقتصادى در مادرید، جدایى کاتالونیا را بهمعناى حذف 20 تا 25 درصد از اقتصاد این کشور و باعث تشدید بحرانهاى اقتصادى در اسپانیا مىدانند.
مردم کاتالونیا بحران مالى و اقتصادى اخیر در اسپانیا را محصول ناکارآمدى دولت مرکزى دانسته و با توجه به ظرفیتهاى اقتصادى قوى کاتالونیا مطالبات استقلالطلبانه خود را تشدید کردهاند.
* روند راىگیرى براى استقلال
راىگیرى استقلال کاتالونیا که ازسوى جدایىطلبان فراخوان شده بود، با شرکت 2 میلیون و 260 هزار تن از 5 میلیون جمعیت این استان، در میان درگیرىها و زد و خورد با پلیس ضد شورش برگزار شد. پلیس ملى و نیروهاى ژاندارمرى اعزامى به کاتالونیا، به دستور دیوان عالى این کشور، اکثر شعبههاى اخذ راى را پلمپ و صندوقهاى راى را ضبط کرد.
در همین راستا، روزنامه رسمى «ال پاییس» در گزارشى نوشت: نتیجه همهپرسى استقلال کاتالونیا، راى 90درصدى «آرى» به استقلال و 87. 7درصدى «نه» به آن بود. همهپرسىای که نزدیک به 42 درصد جمعیت این استان در سایه جدالهاى خیابانى میان مردم و نظامیان و زخمى شدن 844 نفر، در آن شرکت کردند.
بر اساس قانون همهپرسى، 48 ساعت پس از راىگیرى بهطور یکجانبه استقلال این منطقه اعلام مىشود اما مشخص نشده که حداقل تعداد شرکتکنندگان در همهپرسى باید چه تعداد باشد تا نتیجه همهپرسى معتبر تلقى شود.
* استقلال در بوته ابهام
کارلوس پوگدمون، رئیس دولت محلى کاتالونیا از نتایج همهپرسى استقبال کرد، اما ماریانو راخوى، نخستوزیر اسپانیا گفت: شاهد رفراندوم خودمختارى در کاتالونیا نبودیم، آنچه رخ داد، تلاش براى بر هم زدن نظم و آرامش کشور بود.
پارلمان کاتالان اعلام کرد که استقلال یکجانبه این منطقه را تصویب و اعلام خواهد کرد، اما وزیر دادگسترى اسپانیا هشدار داد، با استفاده از اختیارات قانون اساسى، استقلال کاتالان و حکم پارلمان این منطقه را تعلیق خواهد کرد.
مطابق بند 155 قانون اساسى اسپانیا، دولت مرکزى این کشور مىتواند اختیارات خودمختارى منطقه کاتالونیا را به حالت تعلیق درآورد.
* واکنشها
سازمان ملل اعلام کرد، آنتونیو گوترش، دبیرکل این سازمان باور دارد که موسسات دموکراتیک اسپانیا راهحلى براى بحران بهوجودآمده میان جدایىطلبان کاتالونیا و دولت ملى اسپانیا پیدا خواهند کرد.
رهبر منطقه خودمختار کاتالونیا مىگوید همهپرسى روز یکشنبه براى استقلال از اسپانیا، الزامآور است و آنها باید این رأى را اعمال کنند.
به گزارش یورونیوز، وى بلافاصله اضافه کرد که او بهدنبال یک انشقاق و جدایى آسیبزا از اسپانیا نیست بلکه خواستار تفاهمى جدید با مادرید است.
در همین حال؛ «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه، در خصوص اوضاع اسپانیا و رفراندوم کاتالونیا ابراز نگرانى کرد. پوتین گفت: روسیه در خصوص وضعیت رفراندوم در کاتالونیا نگران اسپانیا است، اما امیدواریم که این کشور بتواند بر این بحران غلبه کند. اکنون همه در حال بحث در مورد وضعیت رفراندوم استقلال کاتالونیا هستند. من باید اعتراف کنم که در مورد اسپانیا بسیار نگران هستیم.
دولت اسپانیا اعلام کرد شمارى از رهبران اروپایى در تماس تلفنى با نخست وزیر این کشور از موضع مادرید در قبال کاتالونیا حمایت کردهاند.
انتهای پیام/