نیازمند احداث پژوهشکده مستقل برای تعزیه هستیم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، تعزیه هنری آئینی است که پیوندی عمیق با دین دارد، سال‌هاست مردم ایران در کنار دیگر مراسم‌های عزاداری در ایام محرم و صفر به پای نمایش تعزیه می‌نشینند و برای سید و سالار شهیدان اشک می‌ریزند بی‌آنکه بدانند این هنر، کوچه و بازاری نیست بلکه ریشه‌هایش در باورهای اسطوره‌ای جای گرفته است. 

صادق همایونی از پژوهشگران به نام در این عرصه با استناد به مستندات تاریخی، شیراز را خاستگاه تعزیه به این شیوه می‌داند و به همین سبب نخستین همایش ملی « شیراز خاستگاه تعزیه» به همت کانون تخصصی تعزیه استان و مرکز اسناد و کتابخانه ملی شیراز از 25 تا 27 در محل مرکز اسناد برپاست. 

در نخستین روز از برگزاری همایش که شامگاه سه‌شنبه برگزار شد، اردشیر صالحی‌پور محقق و استاد دانشگاه به بیان ویژگی‌های تعزیه و پیوند و شباهت آن با باورهای اسطوره‌ای سخن گفت. وی تعزیه را گونه نمایشی متعلق به اسلام دانست که از ایران سر برآورده چراکه اثری از این نمایش در دیگر کشورهای اسلامی به ویژه عربی دیده نمی‌شود. 

صالحی‌پور با این استناد تعزیه را هنر ملی ایرانیان مسلمان دانست که تمثیلی از ذهنیت آرمانی ایرانیان است چراکه روح ایرانی همواره به عدل و داد گرایش داشته است. به گفته وی این گرایش به عدل و داد در شاهنامه فردوسی بیش از هر جای دیگری به چشم می‌خورد. 

این متخصص هنر و هنرهای نمایشی تعزیه را متشکل از 2 بخش اولیا و اشقیا اعلام کرد که اولیا نماد عدالت و داد و اشقیا نماد ظلم و تاریکی هستند که از این منظر تعزیه با باورهای اسطوره‌ای ایرانیان همخوانی دارد. 

در هنر زمانی که بی‌نظمی رخ می‌دهد و یک امر حقی مورد ظلم واقع می‌شود، تراژدی شکل می‌گیرد و تعزیه از این حیث که ظلم علیه حق و حقیقت است، هنری تراژیک محسوب می‌شود. تعزیه در ایران پاسداشته می‌شود تا هویت ایرانی زنده و حفظ شود.  

صالحی‌پور در تعبیر دیگری تعزیه را قرائت هنری از  دین بیان کرد و معتقد است زمانی دینی ماندگار می‌شود که با هنر پیوند بخورد و این امر در تعزیه دیده می‌شود. نمادپردازی، استفاده از رنگ، تمثیل و شعر و موسیقی از دیگر ویژگی‌های مشترک تعزیه با اسطوره‌های ایرانی است که این دکترای تخصصی هنر و هنرهای نمایشی به آن اشاره کرد. 

وی با اشاره ثبت جهانی تعزیه این هنر را میراث بشری ذکر کرد که نیاز به حمایت دارد و از اینکه گرایش دانشگاهی به نام تعزیه وجود ندارد یا حتی یک پژوهشکده برای این هنر احداث نشده ابراز تاسف کرد. 

ای دکترای تخصصی هنرهای نمایشی با اشاره به تاریخ تعزیه، دوران صفویه را نقطه شروع رسمی حمایت از این هنر ذکر کرد که پس از آن در دوران کریم خان این حمایت بیشتر شده و تعزیه به این شکل نمایشی در شیراز شکل می‌گیرد. 

وی حمایت دولت‌ها و حکومت‌ها از هنر را امری ضروری دانست و گفت: اینکه امروز تعزیه به حقیقت خود نرسیده است به دلیل کم توجهی و بی‌توجهی متولیان فرهنگی بوده وگرنه هر زمان حکومت با تعزیه همراه شده، تعزیه بالیده و رشد کرده است. 

کوروش کمالی سروستانی، رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان فارس نیز در این مراسم تعزیه را سوگواره نمایشی ایرانی _ شیعه، رسانه شیعه و درام ماندگار برای به تصویر کشیدن حماسه امام حسین دانست که از قرن سوم هجری شروع شده و به تدریج تکامل یافته است.  

به گفته وی با گذر زمان این هنر در کسوت روضه‌خوانی، پرده‌خوانی و مقتل‌خوانیاوج گرفت تا به شبیه‌خوانی رسید و تعزیه تکامل یافته‌ترین هنر برای سوگواری شد. 
کمالی سروستانی افزود: تکمیل شبیه‌خوانی در صفویه و عمومی شدن آن در زمان کریم خان زند صورت گرفت و با وجود اینکه پیرامون تاریخ تعزیه تحقیقات درخوری صورت گرفته اما توجه به خاستگاه آن کمتر مورد توجه بوده است. 

وی تعزیه را درام دانست چرا که شیعه حاکمان  زمان را غاصب می‌دانست با تاریخ زمان درگیر شد، این ناهمخوانی و نا همزمانی، نبرد میان خیر و شر و دیگر مشخصه‌ها درام‌گونه است. کمالی سروستانی تعزیه را فرصتی برای دوباره اندیشیدن به رادمردی اعلام کرد که ریشه در عشقی ماندگار داشت.

به گزارش تسنیم گروه‌های تعزیه از استان‌های اصفهان، قزوین، اراک، یزد و فارس در این همایش به اجرا تعزیه می‌پردازند که در روز نخست گروه اصفهان با تعزیه حربن‌یزید ریاحی به صحنه رفتند. در روز دوم گروه قزوین با تعزیه آب آوردن حضرت عباس و گروه اراک با تعزیه شهادت امام حسین (ع) به اجرای این هنر فاخر می‌پردازند. 

در روز آخر همایش نیز گروه یزد به اجرای تعزیه شهادت حضرت علی اکبر و یکی از گرو‌ه‌های استان فارس به اجرای تعزیه شاهچراغ (ع) و گروه دوم به اجرای تعزیه حضرت عباس می‌پردازند. 

انتهای پیام/