به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، اقدام اخیر وبسایت انگلیسی «بی بی سی» در تغییر نام «بیبی سی افغانستان» به «بی بی سی دری» در فیسبوک واکنشهای مختلفی را در میان فارسیزبانان و کاربران فضای مجازی داشته است، تاجاییکه کمپین «آنلایک» علیه این رسانه توسط کاربران افغان فعال شده است.
محمدکاظم کاظمی، شاعر و پژوهشگر افغانستانی که روز گذشته با انتشار یادداشتی این اقدام را یکی از ترفندهای فارسیستیزان برای جدا ساختن فارسی زبانان دانست. وی در گفتوگویی با رادیو برونمرزی ایران، «فارسی» و «دری» را معادل هم دانسته و به سابقه کاربرد «دری» در افغانستان اشاره میکند. وی اشاره دارد که اینکه برخی به اشتباه میگویند فارسی متعلق به ایران است و دری متعلق به افغانستان از کجا آمده است.
کاظمی میگوید: در تمام دوره های تاریخی زبان فارسی دو نام «دری» و «فارسی» موازی و معادل هم درمتون ادب ما به کار رفته است، ما وقتی به نمونههای شعر و نثر قدیم خود نگاه میکنیم، میبنیم در تمام این متون، فارسی و دری معادل هم و بدون اینکه مربوط به منطقهای خاص باشد، به کار رفته است. بسیاری به اشتباه تصور میکنند، «دری» و «فارسی» دو زبان هستند، این کاملاً اشتباه است، چون روشن است که اگر دو زبان باشد، باید ترجمه شود. برای نمونه صحبتهای یک فارسی زبان برای یک ترک زبان باید ترجمه شود، اما هماینک بسیاری از محصولات صدا و سیمای ایران در افغانستان بدون ترجمه پخش میشود و یا کتابهایی از ایران در افغانستان چاپ و مطالعه میشود.
این شاعر ادامه میدهد: بنابراین فارسی و دری عملا یک زبان است، البته یک اختلافات اندکی در واژگان وجود دارد که آن هم طبیعی است، چرا که ممکن است مردم افغانستان هم وقتی یک نفر کابلی غلیط حرف بزند، متوجه برخی واژگان نشوند، یا مردم تهران یک نفر اصفهانی غلیط حرف بزند متوجه نشوند. این طبیعی است که لهجهها تفاوت دارند.
وی با اشاره به متون کهن فارسی و اینکه اختصاص دادن دری به افغانستان و فارسی به ایران در حالیکه این دو معادل هم و اسامی یک زبان هستند، اشتباه است اضافه میکند: ناصر خسرو از حوزه بلخ و بخارا که در افغانستان و ماوراءالنهر کنونی است، در سفرنامه خویش مینویسد، در تبریز قطران نام شاعری دیدم که فارسی نیکو نمیدانست. یا خاقانی که در آنسوی ایران است، میگوید:«در دو دیوانم به تازی و دری یک هجای فحش هرگز کس نیافت». ناصر خسرو از ریشه افغانستان امروز از معادل «فارسی» استفاده کرده است و خاقانی از ریشه ایران معادل «دری» استفاده است. همچنین مولانا، حافظ و ... نیز همینطور.
کاظمی به کاربرد «دری» به جای «فارسی» در افغانستان اشاره کرده و میگوید: در افغانستان این زبان را دری نامیدند از زمانی که میخواستند بین فارسی زبانان ایران و افغانستان فاصله باشد، گرایش های ملیگرایانه در زمان پادشاهی محمدظاهر شاه و صدراعظمی داوود خان در سال 1342 یعنی 50 سال پیش موجب شد که معادل «دری» استفاده شود.
جالب اینجاست که حتی در سال 1318 پادشاه افغانستان محمدظاهر شاه در فرمانی که در آن صحبت از زبان افغانستان میکند، از معادل «فارسی » استفاده کرده است. آنجا هم حتی «دری» نمیگوید، علاوه بر این بسیاری از کتابهایی که تا قبل از سال 40 در افغانستان منتشر شده است، حتی کتابهای درسی از معادل «فارسی» استفاده شده است.
واقعیت این است که در افغانستان و در ایران در چند قرن اخیر نام «دری» منسوخ شده بود و رایج اسم این زبان «فارسی» بود، در متون کهن و در شعر وقتی قافیه جور بود، دری را بکار می بردند. گاهی جای قافیه لازم بود «دری» را بکار برد. اما در بین عموم مردم این زبان در افغانستان و ایران فارسی نامیده میشده است.
بیشتر بخوانید: بازی جدید «بیبیسی» با فارسیزبانان و زبان فارسی
بیشتر بخوانید: «لهجه بیگانه»برای افغانها؛ فارسی یا انگلیسی؟
انتهای پیام/