وقتی شبیهخوانی اروپاییها را تحت تاثیر قرار میدهد
پیشکسوت هنر شبیهخوانی کشور گفت: هر چقدر که اصالت شبیهخوانی را حفظ کنیم ماندگاری آن بیشتر میشود، هنر شبیهخوانی هیچوقت از بین نخواهد رفت اما آسیبهای گوناگونی میبیند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، هنر "شبیهخوانی" آئینی نمایشی است که با الهام از واقعه عاشورا و بر اساس ریشههای غنی فرهنگ ایرانی- اسلامی در طی تحولات آئینهای عزاداری امام حسین(ع) پدیدار شد اما رفته رفته در مناسبتهای مختلف جلوهای خود را نمودار کرد.
شبیهخوانی در گذر زمان، از نظر موضوع و مضمون مجالس، دچار تحول و تکامل شد و به سمت تبدیل شدن به یک درام ملی حرکت کرد، اما با ممانعت از اجرای تعزیه در حکومت پهلوی در این روند وقفه پیش آمد.
آنچه از آن روزگار برای ما به یادگار مانده، به زعم پژوهشگران، بیش از 400 عنوان مجلس شبیه خوانی است که قطعاً با احتساب زمینههای مختلف از هر نسخه، بیش از 2000 مجلس شبیه خوانی وجود دارد که متاسفانه تاکنون این نسخ به صورت کامل جمع آوری و منتشر نشده است.
اکنون در دورهای که هنرهای سنتی در میدان رقابت با هنرهای معاصر در تلاش برای ماندگاری است، هنرمندان فعال در هنر شبیهخوانی انگشتشمار هستند که عمر خود را وقف مانایی و انتقال تجربیات خود از این هنر به نسل جوان کردند.
اسماعیل محمدی، استاد و پیشکسوت هنر شبیهخوانی است که 60 سال از عمر خود را صرف این هنر کرده، که در ادامه متن گفتوگوی تسنیم را با این پیشکسوت میخوانید.
تسنیم:از چه سنی شروع به فعالیت در هنر تعزیه و شبیهخوانی کردید؟
محمدی: من از سن طفولیت به صورت بچهخوانی در مراسمهای تعزیه فعالیت میکردم و از سن نوجوانی تا کنون در لباس مقدس شبیهخوانی انجام وظیفه میکنم.
تسنیم: درباره هنر شبیهخوانی و اساتیدی که درطول به مانایی این هنر کمک کردند بگویید؟
محمدی: قطعا هنر شبیهخوانی اصلیترین و ماندگارترین هنر ایرانی است به ویژه از زمان تکیه دولت و ناصرالدینشاه مورد توجه و حمایت قرار گرفت، شکل امروزی تعزیه همان تعزیه و شبیهخوانی اصیلی است که در دوره ناصرالدینشاه برگزار میشود که پر محتواترین و بانظمترین تعزیه تاریخ است.
تسنیم: چه هنرهایی در این هنر به کار گرفته شده است؟
محمدی: زبان فارسی، موسیقی سنتی و ادبیات ایرانی و در راس آن حماسه سیدالشهدا سالار از ویژگیهای اصلی این هنر است و درواقع شبیهخوانی متعلق به ایرانیان است و اساتیدی چون معینالبکاء در زمان تکیه دولت و میرعزا و نویسندگانی چون انجام، معین، مداح و دیگران در تعیین محتوای این هنر نقش بسیارا رزندهای داشتند که شاخصترین آنها میرعزا بود که خدمت بزرگی به هنر تعزیه کرد.
تسنیم: نوحههایی که در مجالی شبیهخوانی خوانده میشود په تفاوتی با هنر تعزیه دارد؟
محمدی: نوحه شبیهخوانی یک تصنیف ایرانی است و قطعا کاری که برای ساخت تدارک دیده میشود، از هر نظر شایسته و بایسته است به همین دلیل شبیهخوانی هنرهای گوناگون بود که نه تنها خواندن بلکه شناخت دقیق از ادبیات ایرانی، هنرشناسی، شخصیتشناسی، زبانشناسی، سوارکاری، جنگ، شبیهسازی را میطلبد.
تسنیم: چه مقدار این هنر با ابتدای خودش تفاوت پیدا کرده و چهقدر حفظ شده است؟
محمدی: هنر شبیهخوانی روز به روز گامی به جلو برمیدارد چون کار تیمی است و اجزای آن کمک میکند برای ماندگار بودن شبیهخوانی و هر چقدر که شبیهخوانی را به صورت سنتی اجرا کنیم قطعا بین مردم ماندگار خواهد شد اگر به تازگی نوآوریهایی انجام میشود مثل اشعار و نوع گفتار اینها آسیبهایی است که به هنرشبیهخوانی میزند.
تسنیم: چقدر میتوان پیشبینی کرد این هنر شبیهخوانی با همین میزان کیفیت و محتوا برای نسل آینده حفظ شود؟
محمدی: کار شبیهخوانی از 180 سال پیش کارگردانی شده است، سکو سامت است اما اگر یک شبیهخوان در کار خود حرفهای باشد لحظه به لحظه ارتباط برقرار میکند و سخن سامت میگوید، هرچقدر که اصالت شبیهخوانی را حفظ کنیم ماندگاری آن بیشتر میشود، هنر شبیهخوانی هیچوقت از بین نخواهد رفت اما آسیبهای گوناگونی میبیند.
باید اول اعتقاد داشته باشیم، کار شبیهخوانی از صافیهای گوناگون گذشته و دست ما رسیده، ما باید سعی کنیم که نیت و قلبمان پاک باشد اگر مردم چیزی از شبیهخوانی دریافت نکنند در ذهن و قلب و روح و اجتماع دیگر وقتی برای تماشا نمیگذارند.
ما در کشورهای اروپایی، لندن، آمریکا، ایتالیا اجرا داشتیم و مردمان آنجا جذب و تحت تاثیر شبیهخوانی قرار گرفتند و به نظر من سیدالشهدا(ع) اهدافش همانند آهن ربایی است که مردم را جذب میکند.
انتهای پیام/