به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، هرچند ردپای ادبیات دینی کودک و نوجوان در ایران را میتوان از لابهلای کتابهایی که در قالب حکمت و حکایت، در سدههای گذشته نوشته شده، جست، اما ادبیات دینی کودک و نوجوان به شکل نظامیافته از دوره قاجار و کم و بیش از مجلات آغاز شد و تا امروز هم ادامه دارد. ادبیات دینی برای این گروه سنی به دلیل اعتقادات مذهبی مردم ایران و نویسندگان و استفاده از این مفاهیم برای رشد جامعه، یکی از ریشهدارترین گونههای ادبی است که از سابقه درخشانی برخوردار است.
با وجود این سابقه، ادبیات این حوزه برای گروه سنی کودک و نوجوان پس از انقلاب رشد چشمگیر داشته و مسیر جدیدتری را پیمود؛ رشدی که عمدتاً متأثر از فضای دینی حاکم بر جامعه بوده و پیروزی انقلاب و وقوع جنگ تحمیلی نیز بر آن را بیش از پیش کرد. حال بعد از گذشت بیش از سه دهه از انقلاب اسلامی، به نظر میرسد ادبیات دینی کودک و نوجوان امروز از دوران طلایی خود فاصله گرفته است. به زعم بسیاری از کارشناسان این حوزه، هر ساله از شمار آثاری که با در نظر گرفتن نیازهای مخاطب کودک و نوجوان و با خلاقیت در سبک و موضوع به بازار کتاب راه مییابد، کاسته میشود.
بیشتر بخوانید: تجارت با دین در بازار کتاب
در چنین بازاری شناسایی عناوین خوب و قابل توجه برای گروه سنی کودک و نوجوان دشوارتر میشود. بههمین منظور و با توجه به فرارسیدن ایام مبارک میلاد نبی مکرم اسلام(ص)، تعدادی از عناوینی را که درباره زندگی و سیره رسول خدا(ص) نوشته شده، معرفی میشود.
«محمد(ص) مثل گل بود»
اثر حجتالاسلام و المسلمین غلامرضا حیدری ابهری، در هشت جلد از سوی بوستان فدک منتشر شده است. این اثر تلاش دارد تا با نگاهی به سیره پیامبر اکرم(ص)، داستانهایی را برای زندگی امروز کودکان روایت کند. در این کتاب 40 محور از سیره و سبک زندگی پیامبر مکرم اسلام(ص) با زبانی روان و صمیمی بیان شده و خواننده با تمثیلهایی که حیدری ابهری آورده غیر مستقیم وارد زندگی شخصی پیامبر میشود.
از سوی دیگر، کتاب قابلیت کاربرد در مدارس و مهدهای کودک را نیز دارد؛ به این صورت که حتی مربیان مدارس و مهدکودکهای میتوانند هر بخش را که برای مثال با عنوان «چرا نباید عصبانی شویم» یا «چرا باید به پدر و مادر خود نیکی کنیم» آغاز میشود در یک مرتبه برای کودکان و دانشآموزان بخوانند و آنها را با توجه به نحوه نوشتار حیدری ابهری در ادامه دادن موضوع شریک کنند.
ساختار کتاب به گونهای طراحی شده که کودکان حضور پیامبر(ص) را در زندگی عادی خود حس کنند و به راحتی بتوانند از آن حضرت الگو بگیرند. این کتاب علاوه بر آموزش سبک زندگی پیامبر به رشد تفکر کودکان و پرورش هوش اخلاقی آنان نیز کمک میکند. علاوه بر این، مثالهایی که نویسنده در ابتدای هر مورد بیان کرده به کودک کمک میکند که نسبت به اصل قضیه توجه بیشتری کند زیرا مثالها با دقت انتخاب شده و این روش یکی از روشهای آموزشی قرآن کریم محسوب میشود.
انتشار این اثر با استقبال خوبی از سوی مخاطبان همراه بود. حیدری ابهری از جمله نویسندگانی است که به دلیل ارتباط مستقیم با کودکان، آثار خود را براساس نیاز آنها مینویسد.
«پیامبر و قصههایش»
از حیدری ابهری عنوان دیگری نیز درباره سبک زندگی پیامبر اکرم(ص) منتشر شده است. نویسنده در کتاب «پیامبر و قصههایش» علاوه بر انتخاب حکایتهای مفید و متناسب با سن مخاطب، سعی کرده سادگی و صمیمیت را که از مهمترین ویژگیهای زبان کودک و نوجوان است، رعایت کند. حکایتهای کتاب «پیامبر و قصههایش» از اخلاق فردی و اجتماعی رسول خدا(صلیاللهعلیهوآله) و نحوۀ برخورد ایشان با دوستان، دشمنان و حتی طبیعت و حیوانات، تصویری جامع و جذاب از سیرۀ نبوی برای مخاطب کم سن و سال خود به تصویر میکشد، و از این راه کوشیده تا خواننده را به پیامی که در دل هر حکایت وجود دارد توجه دهد.
همچنین در کنار هر حکایت بخشی با عنوان «بیشتر بخوان، بهتر بدان» قرار داده شده تا مخاطبِ کوچکِ کتابِ «پیامبر و قصههایش» بتواند بیشتر به عمق موضوع وارد شود و با مطالعۀ آن به موضوع اصلی بهتر پی ببرد. تصاویر متنوع و رنگ آمیزیهای جذاب کتاب هم علاوه بر اینکه با متن آن ارتباط خوبی برقرار کرده، سادگی و جذابیت مختص به خود را دارد که توجه هر کودک و نوجوانی را به سوی کتاب جلب میکند.
«30 روز با پیامبر»
این اثر با عنوان «سی روز با پیامبر(ص)» در 12 جلد تدوین شده که در هر جلد آن، 30 داستان از زندگی نبی مکرم اسلام(ص) نقل شده است. حسین فتاحی، نویسنده، برای نگارش این اثر از منابع متعدد بهره برده است. فتاحی در گفتوگو با تسنیم، درباره این اثر گفته است: این مجموعه از تولد ایشان آغاز میشود و در ادامه دوران کودکی پیامبر(ص)، رفتن به خانه ابوطالب، دوره نوجوانی، زمانی که ایشان به نبوت مبعوث شدند و ... در این کتاب مورد توجه قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه تلاش شده تا نگاهی همهجانبه به زندگی پیامبر(ص) داشته باشم، افزود: مجموعه «سی روز با پیامبر(ص)» تلاش دارد تا ایشان را به عنوان الگویی کامل برای گروه سنی کودکان و نوجوانان معرفی کند. مخاطب اصلی این مجموعه کودکان در دوره دبستان هستند، هرچند به نظرم میتواند برای گروههای سنی بالاتر نیز مورد استفاده قرار گیرد و مفید باشد.
بیشتر بخوانید: توبهکار شدهام
این نویسنده ضمن اشاره به استفاده از منابع به کار رفته برای نگارش این مجموعه گفت: سعی کردم تا آنجایی که سوادم اجازه میدهد، مشهورات زندگی ایشان را بیاورم. سبک زندگی و سیره ایشان در خانواده، همسایهها، مردم، مهربانیاش که شامل همه از انسان گرفته تا پرندگان و حیوانات و ... در این اثر مورد توجه قرار گرفته است.
«آخرین فرستاده»
«آخرین فرستاده» اثر محمدرضا سرشار(رهگذر) از جمله دیگر آثاری است که درباره زندگی پیامبر اکرم(ص) نوشته شده و با همت انتشارات مدرسه روانه بازار کتاب شده است. این کتاب در واقع زندگینامه داستانی رسول گرامی اسلام(ص) است.
زندگینامه داستانی،سالشمار زندگی، چهل سخن ا ز پیامبر از جمله بخشهای این اثر را تشکیل میدهد. یکی از ویژگیهای کتاب حاضر فهرست منابع آن است که 33 منبع قدیمی و متاخر درباره زندگی و سیره پیامبر اکرم(ص) را ذکر کرده و از این جهت میتواند راهنمای خوبی برای شناسایی کتابهای خوب در این زمینه باشد.
«پیامبر عزیز ما»
مجموعه 9 جلدی کتابهای «پیامبر عزیز ما» تصویر شاعرانه از اخلاق پیامبر اعظم(ص) است که برای گروههای سنی قبل از دبستان و دوره ابتدایی (الف وب) سروده شدهاند. اشعار این مجموعه با وزن و آهنگی شاد سروده شدهاند و به سادگی در ذهن کودکان باقی میمانند.
«شاپرکها در باغ» با موضوع رفتار پیامبر با کودکان، «بچهها سلام» با موضوع آداب اجتماعی پیامبر(ص)، «دو کبوتر» با موضوع رفتار پیامبر(ص) با حیوانات، «چوپان کوچک» با موضوع اهمیت کار نزد پیامبر(ص)، «داور کشتی» با موضوع بازی پیامبر با کودکان، سوار مهربان با موضوع مردمداری رسول خدا(ص)، از عناوین این مجموعه است که خواندن آن برای کودکان توصیه می شود.
این مجموعه شامل سرودههای سیدمحمد مهاجرانی و ویراسته مصطفی رحماندوست است و سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی آن را منتشر کرده است.
انتهای پیام/