تمدن نوین اسلامی؛ ویژگی ها و کارکردها/ بخش پایانی

خبرگزاری تسنیم- داود عامری

 در قسمت اول و دوم این یادداشت به بخشی از ویژگی های تمدن نوین اسلامی اشاره و به جهت رعایت اختصار، توضیح مجملی در مورد آنها ارایه گردید که ازنظر خوانندگان گرامی گذشت.

در قسمت پایانی این نوشتار تلاش خواهد شد تا به کارکردهای تمدن نوین اسلامی که در واقع نتیجه و اثر طبیعی ویژگی‌های شمرده شده است، بپردازیم.

1- وحدت بخش در جهان اسلام

یکی از چالش های پیش روی جهان اسلام و در نتیجه شکوفایی تمدن نوین اسلامی عدم وجود وحدت درونی در بین کشورهای اسلامی است. این چالش‌ها متاسفانه روز به روز هم به نفع نیروهای فرامنطقه‌ای و غیر اسلامی در حال تشدید شدن است.

می توان مدعی شد که یکی از دلایل اصلی این تفرقه و در مواردی تضاد، ناشی از نگاه رقابتی در منطقه و عدم اندیشیدن به یک وحدت نظری و عملی با حفظ استقلال کامل کشورهای اسلامی است. تمدن نوین اسلامی با جذب ملت‌ها و حفظ منافع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آنها از طریق ایجاد وحدت و همسویی راهبردی می‌تواند جهان اسلام را به وحدت و ایجاد قدرت بزرگ منطقه‌ای سوق دهد.

حرکت در مسیر تمدن نوین اسلامی رقابت های درون منطقه ای را به سبب ایجاد یک فکر و اندیشه برتر به رقابت‌های جهانی سوق می دهد و مسلمانان را به فکر کسب سهم مشروع خود از تجارت، اقتصاد و قدرت تاثیرگذاری سوق می‌دهد و روحیه سرخوردگی و خود کم بینی را به اعتماد به نفس و احساس اقتدار تبدیل می نماید. در واقع تمدن نوین اسلامی تلاشی برای ایجاد همکاری و هماهنگی بین دولت‌ها و ملت‌های اسلامی در راستای تامین منافع امت اسلامی و خروج جهان اسلام از وابستگی به غیر مسلمانان که از آموزه‌های سریع قرآن کریم است.

شاید عده ای تصور درست از ایجاد تمدن نوین اسلامی نداشته و آن را به هژمون سازی تعبیر نمایند، حال آنکه همکاری و همیاری بر اساس منافع کل جهان اسلام می‌تواند یک محور بسیار مهم برای ایجاد و حرکت تمدن نوین اسلامی باشد.

2-امنیت ساز؛

امروز امنیت متغیری وابسته به مجموعه کشورها و ملت‌های یک منطقه است. بنابراین شاهد تلاش کشورها برای ایجاد امنیت شبکه‌ای در مناطق مختلف هستیم. یکی از دلایل عمده که باعث شده است گروه‌های تروریستی به راحتی در درون جهان اسلام با حمایت نظام‌های استکباری امکان فعالیت پیدا کنند، به عدم حمایت و همکاری کشورهای منطقه از همدیگر و حمایت به موقع از ایجاد امنیت شبکه ای بر می گردد.

تردیدی نیست که جهان اسلام در صورت ایجاد یک شبکه امنیتی همیار اجازه نخواهد داد تا دشمنان و تروریست‌هایی چون داعش امکان رخنه و قدرت گیری در منطقه را پیدا کنند، چرا که با کوچکترین تحرکی، در حلقه محاصره و همکاری های امنیتی جمعی به دام خواهند افتاد.

آنچه مسلم است نمونه سوریه و عراق مصداق عینی از نبود یک نیروی توازن ساز و امنیت ساز است.

کشورهای اسلامی از یک اتحادیه درونی در حوزه امنیتی برخوردار نیستند تا بتوانند موضع واحد و امکان عملیات مشترک (در حوزه اطلاعات و امنیت) را برنامه ریزی کنند، بنابراین به راحتی زمینه برای رخنه و فعالیت‌های گروه‌های تروریستی فراهم می‌شود.

یکی از کارکردها و حرکت در مسیر تمدن نوین اسلامی ایجاد امنیت برای ملت‌های جهان اسلام با همکاری خود آنها است، همانطور که پیشتر اشاره شد تمدن نوین اسلامی قرار است تمدن متعادل و وحدت آفرین باشد و تلاش‌ آن برای تمامی جهان مفید و موجب برکات فراوان خواهد بود.

3- قدرت آفرین و اقتدار ساز؛

نگاهی به تقسیم قدرت در لحاظ سخت و نرم، نشان می‌دهد که جهان اسلام در حکم پازلی است که تکه های آن در کنار هم قرار نگرفته‌اند تا چهره واقعی و طبیعی مسلمانان را در خود آشکار سازند. از یک سو مواجه با رقابت های منطقه ای هستیم و از سوی دیگر حمایت از گروه های افراطی و جنایتکار ساخته نظام استکباری توسط بعضی از کشورهای اسلامی باعث شده است تا نه تنها کشورهای اسلامی نیرو و توان همدیگر را تضعیف کنند و پیام روشنی از درون جهان اسلام به جهانیان عرضه نمی گردد و در این بین تلاش های جمهوری اسلامی ایران نیز قبل از آنکه بتواند تاثیرگذاری جهانی داشته باشد، با فعالیت‌های تخریبی منطقه‌ای مواجه می‌گردد.

بنابراین اولین کارکرد تمدن نوین اسلامی همسو کردن توان و قدرت کشورهای اسلامی در جهت منافع اسلامی به نفع جوامع مسلمان است این اقدام در مسیر خود موجب افزایش قدرت اقتصادی، سیاسی، نظامی و ... مسلمانان شده و در نهایت قدرت چانه زنی و تاثیرگذاری در معادلات بین المللی را برای جهان اسلام افزایش خواهد داد و اقتدار واقعی را به امت واحده آخرین رسول گرامی اسلام بازخواهد گرداند و امت اسلام با اقتدار به حیات مادی و معنوی خود در جهان آینده به هیات مقتدرانه خود ادامه خواهد داد.

4- جهانی سازی ارزش های اسلامی و ایجاد هنجارهای جهانی؛

واقعیت این است که پیشرفت مادی در جهان غرب، مسلمانان را در موضع انفعالی قرار داده و غرب به واسطه تسلط بر حوزه های ابزاری و مادی، تمدن و فرهنگ خود را در قالب های رسانه ای و تکنیک های مادی به جهانیان تحمیل می کنند.

طبیعتا با ایجاد تمدن نوین اسلامی معادله قدرت در جهان در حوزه های مادی و معنوی به توازن طبیعی و صحیح خود خواهد رسید و در نتیجه در یک رابطه غیر استعماری و برابر، تهاجم فرهنگی و عملیات روانی دشمنان به سمت تعامل و ارتباط برابر خواهد رسید. در چنین شرایطی فرهنگ و تمدن اسلامی به واسطه اتصال به منابع وحیانی و برخورداری از آموزه های اصیل اسلامی که غایت مآل آن سعادت بشریت با هر رنگ و قومی در اقصی نقاط جهان است، در ایجاد هنجارهای جدید جهانی دست برتر را خواهد داشت و با ارائه ارزش های اسلامی، قواعد هنجارسازی در جهان را تغییر داده و متناسب با آموزه‌های اسلامی، هنجارهای ارزشی جدیدی در جهان ایجاد خواهد کرد.

5- سعادت بخشی برای همه جهانیان؛

هدف همه ادیان الهی، هدایت انسانها به سوی سعادت در زندگی اجتماعی و اندوختن توشه راه آخرت با عمل صالح است. بنابراین دین مبین اسلام که آخرین برنامه های وحیانی را برای هدایت بشر در مسیر سعادت عرضه کرده است، با توجه به ویژگی بارز خود که هدایت جامعه بر اساس قوانین دینی بدون توجه به نژاد، زبان، ملیت و قومیت است، سعادت دنیا و آخرت را برای همه انسانها می‌خواهد.

بنابراین یکی از کارکردهای مهم تمدن نوین اسلامی، سعادت بخشی برای همه جهانیان بدون توجه به ویژگی های جغرافیایی، نژادی، جنسیتی و ... است.

تمدن نوین اسلامی اگرچه برای جوامع اسلامی تولید قدرت می کنند اما این قدرت مهمترین وظیفه خود را تامین امنیت و صلح، گسترش عدالت و در نهایت رسیدن به جامعه‌ای با شاخصه های اصیل اسلامی در حوزه عدالت اجتماعی است که در آن سعادت انسانها تامین خواهد شد.

6- رفع محرومیت در ابعاد مختلف؛

بسیاری از آسیب های اجتماعی در جوامع به خاطر وجود محرومیت هایی است که انسانها به اشکال مختلف آن را در زندگی خود تجربه کرده‌اند. تمدن نوین اسلامی زمینه را برای رفع محرومیت در جوامع اسلامی و غیر اسلامی در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی فراهم ساخته تلاش می‌کند از این طریق زمینه را برای رشد فکری، فرهنگی و اقتصادی انسان های ساکن در حوزه تمدنی خود فراهم سازد و با رفع محرومیت ها از طریق هم افزا کردن توان اقتصادی و فکری جهان اسلام، جامعه ای متناسب با شأن مسلمانان فراهم سازد.

پایان سخن اینکه اگرچه می‌تواند کارکرد های زیادی برای تمدن نوین اسلامی برشمرد که به تعدادی از آنها اشاره شود تصریح بر این موضوع اهمیت بسزایی دارد که در واقع تمدن نوین اسلامی در پی ایجاد یک جامعه مختلف با حضور همه مسلمین جهان در سرزمین های اسلامی برای ایجاد یک محیط آرام در سایه صلح عادلانه و توجه به استحقاق ها است تا بدین وسیله امت اسلامی با اقتدار در مسیر سعادت و بهروزی به سوی آینده روشن حرکت کنند. انشاء الله