به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان؛ زری پارچهای با تار ابریشم و پود طلا هنر ملی سرزمین کهن ایران بوده که از دوران هخامنشیان تا به امروز حیاتی پر فراز و نشیب داشته است.
زری بافی که در نقوش پارچهای گرانبها همراه با نخ گلابتون خودنمایی میکند، حاصل حرکت هزاران باره ماکوی حامل پود گلابتون در بین تارهای ابریشمی است اما این هنر در طول سالهای گذشته منسوج و مجدد احیا شد ولی باز هم نفس زیادی برای حیات ندارد.
در همین رابطه با محمد حسن شبانی استاد زریبافی اصفهانی به گفتوگو نشستیم، استاد از 5 نفر فعال این هنر در ایرن بوده که از تاریخ این هنر ارزشمند و دلایل عدم رونق آن سخن میگوید.
در ادامه متن گفتوگوی تسنیم را با محمدحسن شبانی استاد زریبافی میخوانید.
تسنیم: از تاریخ هنر زریبافی بگویید و اینکه چرا این هنر در حال حاضر رونقی همانند گذشته ندارد.
محمدحسن شبانی: زریبافی یک هنر اصیل ایرانی است که در حدود دو هزار سال در ایران رواج داشته و از همان زمان پارچههای زریبافی شده را تولید و به سایر نقاط اروپا و آسیا صادر میکردند و در زمینه تولید پارچه زریبافی ایران پیشکسوت بوده است.
البته در دوران صفویه هنرمندان زیادی در زمینه پارچه بافی به هنر زریبافی روی میآورند و در این دوره هنر زریبافی از نظر تکنیک و خلاقیت به اوج خود میرسد اما به گذشت زمان و در دوران معاصر متاسفانه این هنر از اوج فاصله میگیرد و از رونق میافتد و حتی در طول سالهای گذشته رو به فراموشی میگذارد.
چند سال پیش به حمایت میراث فرهنگی این هنر مجدد احیا میشود اما در حد انگشتان یک دست اساتید و هنرمندان به احیای این هنر کمک میکنند و این هنر از انحصار میراث فرهنگی خارج شد و اکنون در کل ایران تنها 5 نفر در این هنر مشغول به فعالیت هستند.
تسنیم: گفته میشود که شما توانستهاید مهر استاندارد صنایع دستی را از یونسکو برای هنر زری بافی کسب کنید، در این باره توضیح دهید.
محمدحسن شبانی: پوشاندن سطح الیاف ابریشمی با استفاده از رشتههای نازک فلزات گرانبها، چون طلا و نقره به قطر 3 دهم میلیمتر و تبدیل این الیاف به نخ را گلابتون تابی یا گلابتون سازی میگویند. بنده برای نخستین بار توانستم زریبافی برجسته را انجام دهم و مهر اصالت یونسکو را در زمینه گلابتون کسب کنم که همانطور که میدانید گلابتون یکی از نخهای اصلی هنر زریبافی است که در همین راستا دستگاه گلابتونتابی که از نخهای طلای و نقره استفاده میشود، اختراع کردم که در جشنواره خوازرمی هم رتبه نخست را کسب کرد.
تسنیم: آیا هنر زریبافی ثبت یونسکو شده است؟
محمدحسن شبانی: مهر اصالت یونسکو به شخصی که کار خواصی را ارائه دهد، اعطا میکنند اما خود هنر زریبافی هنور ثبت نشده است.
تسنیم: هنر زریبافی به عنوان یک هنر اصیل ایرانی از آن حدی که نیاز بوده در جامعه شناخته شده نیست، چه اقدامی باید صورت بگیرد که این هنر جایگاه اصلی خود را به دست آورد و مورد توجه هنرمندان نسل امروز قرار گیرد؟
محمدحسن شبانی: زریبافی یک هنر با هزینه بالا است و از طرفی بازیابی بسیار سختی را دارد اما برای احیای آن نیازمند یک عزم دولتی هستیم که بودجهای مناسب را برای احیای آن اختصاص دهند و آموزش آن در همه نقاط کشور ارائه شود.
بنده به عنوان کسی که سالهاست در این هنر مشغول به فعالیت هستم و بارها اعلام کردم که اگر مقدمات کار فراهم شود، آمادهام که این هنر را به صورت حرفهای آموزش دهم.
البته نکتهای که وجود دارد این است که این هنر نیازمند بازار هدف در داخل و خارج است و این بازاریابی نیازمند حمایت دولتی است.
تسنیم: با توجه به اینکه میگویید که هنر زریبافی نیازمند هزینه بالایی است. آیا از طرف دیگر این هنر از نظر اقتصادی بازگشت سرمایه را دارد؟
محمدحسن شبانی: هنر زریبافی در درجه نخست نیازمند علاقه و عشق است، زیرا این هنر یک رشته کمیاب بوده که رواج کمتری نسبت به دیگر هنرها دارد و از طرفی این هنر نیازمند تبلیغ و معرفی است که اکر تبلیغ و حمایت درستی از آن صورت بگیرد، ارزآوری زیادی برای کشور دارد.
به طور مثال هنر زریبافی در برخی از نمایشگاههای داخلی و خارجی نمایش داده شده و با توجه به استقبال هنردوستان خارجی از این هنر چندین برابر مبلغی که صرف تولید این هنر شده به کشور بازگشته است.
به طور میانگین ماهانه در تنها کارگاه زریبافی یک متر مربع پارچه زری در این کارگاه دو یا سه نفره بافته میشود که این میزان با توجه به نوع مواد مصرفی حداقل 15 میلیون تومان ارزش دارد که این هنر در صورت حمایت ارزآوری خوبی را برای کشور به همراه میآورد.
تسنیم: آیا این رشته به عنوان یک گرایش تحصیلی در دانشگاههای تدریس میشود؟
محمدحسن شبانی: نه متاسفانه، در رشته صنایع دستی تنها اشاره کوچکی به هنر زریبافی میشود البته در مورد تدریس تخصصی این هنر در دانشگاهها با دانشگاه علمی کاربردی و دانشکدع میراث فرهنگی صحبتهایی شده اما به دلیل عدم بودج یا عدم استقبال دانشجود هنوز این همکاری در سطح دانشگاهی رخ نداده است.
انتهای پیام/