به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا مسعود پورفرد، عضو هیأتعلمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی در میزگردی با محوریت بازخوانی چرایی وقوع اغتشاشات اخیر در کشور که با «عنوان گسلهای فرهنگی» که با حضور اعضای شورای علمی گروه نظامهای مرکز پژوهشهای جوان برگزار شد، در سه محور شکاف نسلی، محور اقتصادی و محور فضای مجازی به سخنرانی پرداخت که در ادامه مشروح آن را میخوانید.
تاخیر فرهنگی داریم
باید بگویم که در مواجهه با برخی موضوعات اجتماعی و اقتصادی خیلی عقبیم. آنقدری که میتوان گفت تاخیر فرهنگی داریم. در مرکز هم این تأخیر وجود دارد. به نظر در سه محور باید این مباحث مطرح شود. محور اول،شکاف نسلی است. هرکدام از نسلها نسبت به نسل قبل کاملاً متمایز شده است. محوردوم، به محور اقتصادی و محور سوم نیز به فضای مجازی باز میگردد.
درباره محور اول یعنی شکاف نسلی عرض کنم نسلی که در برخی از این اغتششات فعال بود، عمدتاً در سنین 16 تا 29 تخمین زده میشوند. این نسل با ارزشهای دینی مواجهه چندانی ندارد؛ و اصولاً ارزشهای دینی، مسألۀ ذهنی آنها نیست. مسألۀ اصلی ذهنی در این نسل، کارامدی است. اگر به تصور ناکارامدی نظام جمهوری اسلامی برسد، زمینههای حرکت اجتماعی منفی در او شکل میگیرد.
چرا این جوان باید به این نتیجه برسد که جمهوری اسلامی ناکارآمد است. البته ممکن است تلقی او اشتباه باشد، اما مسأله این است که او اجمالاً به این نتیجه رسیده است. و از آنجایی که در مبحث مشروعیت، کارامدی، جای دینی یا غیر دینی بودن نظام را گرفته است، به میدان میآید و شعارهایی میدهد. بنابراین، این نسل جوان با نسلهای قبلی کاملاً متفاوت شده و مقصر هم ماییم. مقصر بخشهای فرهنگی است. حوزههای علمیه و دانشگاهها و نخبگانند. که همه به مساجد و تلویزیون حواله دادند و خود منتظر ماندند. بنابراین این مهم است که درد آنها لمس شود. یعنی شناخت نسل جدید و اینکه چگونه باید با این نسل تا کرد.
نباید فشارهای اقتصادی را نادیده گرفت
درباره محور دوم یعنی محور اقتصادی عرض کنم در اعتراضهایی که دیدیم بیشتر موارد اعتراضی مربوط به امر بیکاری بود و چیزی حدود 50 الی 60 درصد را به خود اختصاص میداد. وزیر کار هم در یک مصاحبهای گفت و سخنگوی دولت هم البته تلاش کرد بر آن پوشش بگذارد. شهرهایی که بالای 50 درصد بیکاری در آن وجود داشت، حضور جدیتری در اعتراضات داشتند. بندر امام که بیکاری در آنجا شاید به صفر برسد، هیچ خبری از اعتراض در آن نبوده است. البته در یزد هم اخیراً به دلیل ورشکستگی کارخانههای سرامیک و به دلیل وارد کردن سرامیک از چین، بیکاری در حال زیاد شدن است که اعتراضاتی را بهدنبال داشته است که ممکن است بعدها منجر به اعتراضات خیابانی شود. این امر هم به ناکارامدی بر میگردد ولو ناکارآمدی ذهنی برای معترضین باشد.
اقدام دولت درباره فضای مجازی بیاعتمادی مردم را در پی دارد
درباره محور سوم که همان فضای مجازی است باید گفت در فضای مجازی باید بحث شود که ما با توجه به وظیفهای که داریم، رابطه ما، دولت و حتیNGO ها، در قبال فضای مجازی چیست؟ اینکه دولت مرتب فضای مجازی را ببندد و دوباره باز کند، بیاعتمادی در این نسل و حتی نسلهای قبل ایجاد میکند. چگونه میشود این بی اعتمادی را رفع کرد؟ یقیناً هم به بحث عمل و کارآمدی بر میگردد. بنابراین درفضای مجازی ما هنوز هیچ کاری نکردیم. در فقه رسانه کاری نکردیم. جزء عبادات است؟ معاملات است؟ اینچنین میشود سایتی به نام آمدنیوز پیدا میشودکه در فضای مجازی شبههافکنی میکند و اگر ما در این فضا قوی بودیم و مهارت لازم را داشتیم، میتوانستیم آن را خنثی کنیم و یا پاتک بزنیم. همانطور که در کشورهای دیگر هم اینگونه است. سایت را فیلتر نمیکنند بلکه سایتی در کنار آن سایت طراحی میکنند و به عنوان پادزهر افکار عمومی عمل میکند.
متأسفانه فضای مجازی در ایران رها شد و از طرف مقابل مدام داریم ضربه میخوریم. هرچند فیلترینگ در دیگر کشورها وجود دارد اما آخرین راهکار در خنثیسازی است. لذا این نکته مهم است که باید عملیاتی کار کرد و بحث تئوریک و نظری به درد نمیخورد. مرکز هم باید در این امر ورود کند. اینکه شکاف نسلهای جوان در ایران به صورت تئوریک تحلیل شود، به درد نمیخورد. باید راه حل داد و عملیاتی کار کرد. مانند محمدیونس که با دادن یک طرح عملیاتی تا حدی توانست مشکل کشور بنگلادش را حل کرد. ولی ما هیچ برنامه عملیاتی نداریم.
انتهایپیام/