حسرت بازپخش «جهان آرا» بعد از بازشدن درهای آرشیو
اگر استفاده از آرشیوهای تاریخی برای برنامه‌سازهای داخلی ممکن شود، نتایج مثبتی خواهد داشت آن‌هم در زمانه‌ای که رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی برای شبهات تاریخی ایران، ویژه‌برنامه و گفت‌وگوهای مفصلی تدارک دیده‌اند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، چندسالی است شبکه‌های اجتماعی سرعت انتقال را بسیار بالا برده‌اند، یک فایل صوتی یا یک ویدیو در کمتر از یک‌دقیقه چندصدهزار بازدید می‌خورد و خیلی سریع‌تر از آنچه ده سال و پنج سال قبل فکرش را می‌کردیم در دسترس همه قرار می‌گیرد. مویرگهای ارتباطی از نوجوانهای ده دوازده‌ساله تا مادربزرگ و پدربزرگهای شصت هفتادساله را پوشش داده‌اند. وقتی شمول دایره رسانه بالاتر رفت، عملیاتهای رسانه‌ای هم وسعت و اثر بیشتری پیدا می‌کنند، بنابراین در این جنگ رسانه‌ای، اگر کنشی اتفاق می‌افتد، واکنش هم باید در همان سطح باشد، وگرنه عرصه را باخته‌ایم.
در همین بستر بود که هفته قبل، انتشار ویدیوی منتشرنشده از جلسه مجلس خبرگان سال 68 و انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به‌عنوان رهبر، فضای خبری و جو عمومی کشور را تحت تأثیر قرار داد. این ویدئو در کانال تلگرامی خبرنگار افشاکننده‌اش بیش از سه میلیون بازدید داشت و به‌طور گسترده در فضای مجازی منتشر شد.
بخش ناگفته تاریخ انقلاب، باز هم به‌طور سانسورشده و تحریف‌شده و البته غافلگیرانه توسط اپوزیسیون منتشر شد. و درست مثل ماجرای انتشار فایل صوتی اعتراض آیت‌الله منتظری به اعدام‌های 67 که چندسال قبل اتفاق افتاده بود، این بار هم موج تحلیل‌ها و موضع‌گیری‌های مخالف و موافق را در پی داشت.
تجربه نشان داده نمی‌توان با نادیده گرفتن آنچه برای افکار عمومی جامعه، «مسئله»، «ابهام» و «شبهه» شده، ماجرا را ختم به‌خیر کرد. «سکوت»، «فرار» و در یک کلام «انفعال» رسانه، بیش از هر چیز بر آن ابهام و شبهه دامن می‌زند و به‌مدد جوسازی رسانه‌های آن طرف آبی این مطلب در ذهن مخاطبین و مردم جا می‌افتد که اگر جوابی وجود داشت، رسانه‌ها سکوت نمی‌کردند و حتماً به آن می‌پرداختند. از قضا هرچه «حساسیت» امنیتی، تاریخ و سیاسی مسئله بالاتر برود، این سکوت و فرار و انفعال هم اثر بدتری خواهد داشت. به‌جای «ندیده‌گرفتن»، «پاک‌کردن» یا «انکار» صورت مسئله باید «دقیق» و «جسورانه» به مصاف آن رفت.
با همین نگاه بود که «جهان‌آرا» با موضوع «بازخوانی اولین جلسه خبرگان پس از ارتحال امام(ره)» و با حضور آیت‌الله مجتهد شبستری روی آنتن رفت. وقتی یک ویدئوی 19دقیقه‌ای دستمایه روایت ناقص و تحلیل‌های غلط و خلاف واقع می‌شود، بهترین و البته شاید سخت‌ترین راه این است که به‌سراغ فیلم اصلی جلسه رفت و با رعایت دقت تاریخی، گام به گام آنچه را رخ داده تحلیل و بررسی کرد؛ واقعیت‌ها را به‌طور مستند و مستدل بیان و ابهامات و شبهات را به‌جای انکار، تحلیل و ارزیابی کرد. رأی‌گیری برای تصویب کنارگذاشته‌شدن آیت‌الله منتظری از رهبری به‌خاطر رعایت چارچوبهای قانونی، قرائت نامه امام(ره) درباره کنار گذاشتن شرط مرجعیت برای رهبری و اکتفاء به اجتهاد، رأی‌گیری کفایت مذاکرات درباره رهبری شورایی و فردی و نهایتاً مخالفت آیت‌الله خامنه‌ای با رهبری خود از مهمترین بحثهای مطرح‌شده بود که هم فیلم‌هایش پخش شد و هم در گفتگو با آیت‌الله شبستری تحلیل و بررسی شد.
کنش هوشمندانه جریان تحریفگر تاریخ، واکنش هوشمندانه و تاریخی متناسب با خود را می‌طلبد. اگر «جهان‌آرا» به‌جای حضور یکی از اعضای حاضر در آن جلسه و بررسی فیلم مقاطع مهم جلسه با او، همچنان خود را از نمایش فیلمهای تکمیلی محروم کرده و به بیان خاطرات پرداخته بود، باز هم یک گام ــ آن هم گام مهم ــ از طرف مقابل عقب بود. دستِ پر را باید با توپِ پر همراه کرد. اگر اشراف صحیح و کاملی بر موضوع وجود نداشت، ورود جسورانه به این عرصه نه‌تنها چیزی را حل نمی‌کرد، بلکه گرهی بر گره‌ها اضافه می‌کرد.
«جهان‌آرا»ی بررسی جلسه خبرگان توانست دقت تاریخی و محتوایی را با جسارت رسانه‌ای درهم آمیزد و معادله این عملیات رسانه‌ای را تغییر دهد. مهمتر از آن تجربه ورود درست و اصولی برای تبیین شبهات فراگیر بین افکار عمومی را به رسانه ملی چشاند و نشان داد که اگر درب آرشیوهای تاریخی به‌روی برنامه‌سازها باز شود، نتایج مثبتی خواهد داشت. در زمانه‌ای که رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی از کشور برای شبهات تاریخی ایران، ویژه‌برنامه و گفتگوهای تفصیلی تدارک می‌بینند، تا اتفاقی می‌افتد اولین تحلیل و روایت رسانه‌ای را ارائه می‌کنند تا بقیه در واکنش به آن موضع بگیرند؛ اگر می‌خواهیم دست برتر را داشته باشیم، باید از کلیشه پا را فراتر بگذاریم و جسورانه و البته هوشمندانه و حساب‌شده وارد میدان شویم.
ای‌کاش رسانه ملی هم تکرار این قسمت «جهان‌آرا» را در جدول پخش قرار دهد و هم رویکرد حمایتی از تولید برنامه‌های این‌چنینی را افزایش دهد.
*
