بامداد افشار: گفتگو را تماشاچی‌ها رقم می‌زنند

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، موسیقی-پرفورمنس «شهر-بازی» تجربه‌ای از بامداد افشار است که با تلفیق اجرا، ویدئو و موسیقی فضای شهری را ترسیم می‌کند و برخی صداهایی که فقط در شهر شنیده می‌شوند را خوب شنیده و آنها را به کمک ویدئو به گوش مخاطب هم می‌رساند. افشار تا کنون شهر-بازی را چندین به اجرای عمومی گذاشته است و حالا در سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، در بخش جدیدی با عنوان. تمرین-اجرا یا Try Out حضور دارد. این بخش به مدیریت اصغر دشتی با هدف توجه و تأکید بر اهمیت «تمرین» و «پژوهش‌های اجرایی» شکل گرفته است. در این بخش 10 گروه جوان از 28 دی ماه تا 8 بهمن ماه، در سالن آفتاب به اجرا می‌پردازند. بامداد افشار و گروهش نخستین اجرای این بخش را در دو سانس 18 و 20:30 امروز به عهده دارند. در ادامه گفتگوی کوتاهی را با این آهنگساز و کارگردان جوان می‌خوانید:

بخش Try Out برای اولین بار است که به جشنواره اضافه شده است. کار شما که خیلی به موسیقی وابسته است، چه نسبتی با این بخش دارد؟

ترای اوت از نظر من تکه‌ای از تمرین تئاتر است که شش یا هفت ماه گروه را درگیر می‌کند. چیزی که تماشاگر می‌بیند نتیجه آن چندماه است که برای خیلی از ما که کار تئاتر می‌کنیم، پر از لذت است و زندگی در آن جریان دارد که تماشاگر آن را هیچ وقت نمی‌بینند. آقای دشتی تلاشش را کرد تا بتواند این بخش را به عنوان یک اجرا به مخاطبانش نشان دهد تا متوجه شود چگونه این اتفاق شکل می‌گیرد و روی صحنه می‌رود. این نوع اجرا جذابیت‌هایی دارد و درونش بداهه‌پردازی‌هایی دارد که از پیش تعیین نشده است و این خودش می‌تواند جرقه‌ای باشد که تماشاچی برایش جذاب باشد به ویژه برای کسانی که شاید روی فضای اکسپریمنتال و تجربه گرایی بیشتر توجه دارند.

اما درباره اجرای خودم، «شهر-بازی» یک مقدار کار را متفاوت می‌کند و آن هم این است که بیشتر موسیقی-پرفورمنس است؛ یعنی من قبل از اینکه کارگردان یک تئاتر باشم آهنگساز هستم و ایده‌های صوتی بیشتر مد نظرم هست، اما شما اگر نگاه کنید در جشنواره تئاتر فجر ما قسمتی به اسم موسیقی-پرفورمنس نداریم و اگر قرار بود من در جشنواره موسیقی شرکت می‌کردم عملاً باید بخش پرفورمنسم را حذف می‌کردم و در تئاتر هم نمی‌توانم در یک جایگاه مشخصی اجرا داشته باشم. چون خیلی تعداد کمی در چنین فضایی کار می‌کنند، شاید آقای رحمانیان باشند که حالا به شیوه دیگری موسیقی-پرفورمنس یا کنسرت-نمایش را پیش می‌برند. برای همین می‌خواهم اگر بشود این جایگاه را ایجاد کرد هرجایی که بشود این کنسرت-نمایش را به صورت‌های مختلف اجرا می‌کنم زیرا از اجرا نکردنش بهتر است. یعنی حداقل یک تعدای این را می‌بینند و می‌توانند رویش حساب باز کنند، مثل عنوان طراح صدا که تا پارسال اصلاً جزو بخش مسابقه فجر نبود و پارسال برای اولین بار در فجر آمد و این اتفاق بخاطر تلاش بچه‌های صدا و موسیقی بود، شاید این عنوان هم بالاخره یک روز جایش را باز کند و مخاطبان خود را پیدا کند. دلیل حضور من در این بخش عملاً نه بخاطر این بخش که کمترین ارتباط را به این بخش دارد، ولی بخاطر این بود که تنها جایی بود که من می‌توانستم در جشنواره اجرا داشته باشم و آنجا را غنی شمردم تا جایگاه این فضا را بتوانم باز کنم.

پس این اجرا بیشتر شبیه اجرای قبلی‌تان در سالن آفتاب است تا سالن پالیز!

بله. یک‌سری تفاوت‌ها هم ایجاد کرده‌ام که بتوانم بیشتر به فضای Try Out نزدیکش کنم و یک مترجم انگلیسی هست عنوان می‌کند که این ترک‌ها چگونه شکل گرفتند و کمی خودمانی‌تر این اجرا انجام می‌شود. حتی یک زمان طولانی ما با هم تمرین نداشتیم و من دیگر وقتی برای تمرین نگذاشتم تا تمرین همان اجرایی شود که روی صحنه می‌بینیم که ممکن است یک خطاهایی داشته باشد که می‌توانیم اجرا را قطع کنیم و درواقع دوباره اجرا را انجام دهیم.

اما چگونگی اجرا را من برای اولین بار عنوان می‌کنم و هم اینکه موسیقی کار را که به صورت مجازی منتشر کردم می‌توانم درباره قطعه‌هایش راحت‌تر صحبت کنم و یک مقدار گفت و گو در آن بیشتر هست. این تفاوتی است که با اجراهای پیشین خواهد داشت..

شعار جشنواره امسال، "جشن گفتگوی تئاتر" است. به نظرت در اجرای تو که در بخش متفاوتی از جشنواره است، امکان این گفتگو چقدر است؟

بستگی دارد چه تماشاگری وارد کار من شود و بر اساس آن گفتگو شکل می‌گیرد. یعنی اگر کسانی باشند که اهل تجربه کردن‌ هستند و برایشان ساخت کار یا شهری به اسم تهران و اینکه یک ایده اجرایی چگونه درباره تهران صحبت می‌کند، خب خیلی متفاوت خواهد بود. مخصوصاً اگر تخصصی‌تر پیش برود؛ مثلاً بچه‌های طراحی صدا، موزیسین‌ها یا کسانی که پرفرمنس کار می‌کنند خیلی سؤالات درباره تکنولوژی این اجرا برایشان پیش می‌آید. اما اگر مخاطب عادی‌تر باشد ممکن است حالا بیشتر درباره تهران از من سؤال کند که مثلاً تو تهران را چجوری دیدی. گفتگو را خود تماشاچی‌ها باید رقم بزنند.

اگر ما بتوانیم در طول سال نیز چنین اجراهایی داشته باشیم و تماشای تئاتر به صورت کلاسیک نباشد، می‌تواند تاثیری در تئاتر داشته باشد و اصلاً پیشنهادت برای این کار چیست؟

خیلی اتفاق خوبی می‌تواند باشد؛ ولی یک مقدار به خود آن گروهی که تمرین می‌کند بستگی دارد. می‌توان یک روز از روزهای قبل از اجرا را، مثلاً یک ماه به اجرا مانده، در همان سالنی که بچه‌ها تمرین می‌کنند یکسری تماشاچی دعوت کرد تا تمرین‌ها را ببینند یا حالت مسترکلاس برایش اتفاق بیفتد. تماشاخانه ایرانشهر سالن‌هایش را صبح‌ها در اختیار گروه می‌گذارد و در انجا می‌شود کلی تماشاچی آورد اما برای سالن‌های خصوصی این کار را نمی‌کنند.

ولی فکر می‌کنم اتفاق مفیدی است به خصوص برای دانشجوهای تئاتر که می‌خواهند وارد عرصه تئاتر شوند بیشتر از همه این کنجکاوی وجود دارد که بیایند و تمرین‌ها را ببینند. من فکر می‌کنم این اتفاق درباره گروه آقای رفیعی وجود دارد که از زمان تمرین‌هایشان یک کارگاه برگزار می‌کنند.

یعنی فقط برای دانشجوها مفید است؟

من حدس می‌زنم که بیشترین مخاطب‌ها، کسانی باشند که می‌خواهند کار تئاتر بکنند و می‌خواهند ببینند این روند چطور پیش می‌رود و بعد هم برای مخاطب‌هایی که تئاتر را به صورت جدی‌تر نگاه می‌کنند، هم جالب است اما به غیر از این دو دسته فکر نمی‌کنم دسته سومی وجود داشته باشد. اگر این نوع اجرا در طول سال هم اتفاق بیفتد اوضاع تئاتری ما هم بهتر خواهد شد و شاید یک درصدی پیشرفت کند.

انتهای پیام/