به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، سید حسین موسویان، دیپلمات و مذاکره کننده سابق هستهای ایران در یادداشتی که در رویترز منتشر شده است، تأکید کرد که طبق پیمان منع اشاعه هستهای، غنیسازی اورانیوم برای مصارف صلحجویانه حق مسلم ایران و شروط تعیین شده از سوی رئیس جمهوری آمریکا برای ایران ناقض مفاد این پیمان است.
موسویان در این یادداشت نوشت: دونالد ترامپ، پس از ماهها تهدید به لغو برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، باردیگر با تمدید تعلیق تحریمهای هستهای ایران، به تمدید برجام رأی داد و گفت، این آخرین فرصت برای اصلاح نقایص فاجعه بار آن است و در غیراین صورت، آمریکا از آن خارج میشود.
ترامپ برای توافقنامه مکمل برجام، چهار شرط تعیین کرد و از کنگره خواست تا آنها را در قانون بگنجاند.
رئیس جمهوری آمریکا خاطر نشان کرد که در صورت شکست کنگره یا متحدان آمریکا در حمایت از توافقنامه مکمل، بطور یکجانبه به برجام پایان میدهد.
این اظهارات برای اعضای اتحادیه اروپا و سایر کشورها تکاندهنده است. واقعیت آن است که برجام حاوی بالاترین استانداردها در زمینه شفافیت هستهای و بازرسیهایی است که تاکنون مورد مذاکره قرار گرفته است و ضمانتهای قابل راستیآزمایی را فراهم میکند که به واسطه آن برنامه هستهای ایران نمیتواند به برنامه تولید تسلیحات هستهای تبدیل شود. این تدابیر تأمینکننده دو شرط اول ترامپ یا همان اجازه دسترسی فوری به سایتهای مورد نظر بازرسان بین المللی و نزدیک نشدن ایران به مالکیت سلاح هستهای و فراتر از آنچه است که از سوی یک عضو پیمان منع اشاعه هستهای (انپیتی) توافق شده است.
علاوه بر این، درست است که محدودیتهای اعمال شده بر برنامه هستهای ایران موقت هستند و بین 8 تا 25 سال پایان مییابد اما، پس از آن، طبق پروتکل الحاقی آژانس بینالمللی انرژی اتمی، برنامه هستهای ایران تحت نظارت آژانس قرار میگیرد. همانطور که 90 دانشمند هستهای در نامهای در حمایت از برجام اعلام کردند، موارد تعیین شده در مورد ایران، شدیدترین پادمانهای قابل اجرا از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی است.
با وجود مخالفت سایر قدرتهای بزرگ با مذاکره با برجام و تخلف شروط ترامپ از انپیتی، به نظر میرسد این شروط درصدد دائمی کردن محدودیتهای اعمال شده بر برنامه هستهای و ارتباط دادن برنامه هستهای ایران با برنامه موشکیاش است.
درواقع، طبق انپیتی که تبعیضی بین امضاءکنندگان این پیمان در زمینه استفاده از فناوریهای هستهای صلح آمیز و محدویتی برای توانمندی کشورها در زمینه تولید تسلیحات متعارف قایل نیست، غنیسازی اورانیوم برای مصارف صلحجویانه، حق مسلم ایران است. افزون بر این، داشتن موشک برای دفاع از خود، حق مسلم ایران است. هیچ یک از معاهدات بینالمللی تولید موشکهای متعارف را ممنوع نکرده است.
تصمیم ترامپ به پایبندی به ضرب الاجل خود و خروج از برجام، پیامدهای بلندمدتی نه تنها برای آمریکا بلکه برای تلاشهای جهانی در زمینه کنترل اشاعه هستهای دارد:
- اولین پیامد آن این است که همه نهادهای سیاسی آمریکا، از کنگره گرفته تا شورای امنیت ملی، پنتاگون، وزارت خارجه و وزارت انرژی با خروج یکجانبه آمریکا مخالفت میکنند زیرا آنها معتقدند، برجام از تولید تسلیحات هستهای در ایران جلوگیری میکند و خروج از آن باعث انزوای آمریکا در عرصه بینالمللی میشود.
- دومین پیامد این است که با خروج از برجام، بیاعتمادی جامعه جهانی به آمریکا بیشتر میشود و مشوقی را که برای آوردن کره شمالی به پای میز مذاکره و امضای قراردادی برای مهار برنامه هستهای این کشور لازم است، از بین میبرد. علاوه بر این، کار واشنگتن برای جلب حمایت از کمپین نظامی احتمالی علیه کره شمالی سختتر میشود.
- سوم آنکه، برجام از سوی شورای امنیت سازمان ملل تایید و تصویب شده است. طبق منشور سازمان ملل، همه اعضاء ملزم به اجرای مصوبات شورای امنیت هستند. تخطی آمریکا از قطعنامه 2231 به اعتبار سایر مصوبات این شورا لطمه خواهد زد و سایر اعضاء این اقدام را به عنوان لطمه به شیوه اتفاق آرای این شورا محسوب میکنند.
- چهارم، آمریکا چندین بار پایبندی ایران به برجام را تایید و تاکید کرد که خروج آمریکا از آن به بحران توانایی آژانس بینالمللی انرژی اتمی در انجام بازرسیها دامن میزند. برجام به عنوان جامعترین توافقنامه منع اشاعه هستهای، دستاوردی بزرگ برای آژانس بینالمللی انرژی اتمی است. برجام در حکم استانداردی جدید برای حل بحرانهای هستهای است و پایبندی به آن میتواند مانع تولید تسلیحات هستهای از سوی کشورهایی مانند کره شمالی شود.
- پیامد آخر آنکه، بیشتر متحدان واشنگتن، از جمله اتحادیه اروپا، ژاپن، استرالیا، کانادا و کره جنوبی به شدت با خروج آمریکا از برجام مخالفند. خروج آمریکا از برجام موجب ایجاد گسستی قابل توجه در سیستم ائتلاف آمریکا میشود و ممکن است بر همکاری آینده در زمینه مسایلی مانند ضمیمه شدن کریمه به روسیه تاثیر بگذارد.
تصور می شود که این پیامدها و مؤلفهها باعث شد تا ترامپ دوباره به تمدید تعلیق تحریمهای هستهای ایران رأی دهد. البته، این مؤلفهها تا پایان فرصت سه ماهه ترامپ به قوت خود باقیست.
اگرشعار «اول آمریکا» که ترامپ سر داده است به معنای تضعیف مقررات بینالمللی و اراده جامعه بینالمللی باشد، لحاظ منافع آمریکا در تصمیمگیریهای نهادهای جهانی در رده آخر قرار میگیرد.
انتهای پیام/