پناه به «پزشک خانواده» در بن‌بست طرح تحول
با گذشت ۵ سال از اجرای طرح تحول سلامت و مشخص شدن ضعف‌ها و مشکلات آن، وزارت بهداشت به طرح پزشک خانواده، طرحی که ۳ وزیر قبلی بهداشت آن را پایه‌ریزی کرده بودند، پناه آورده است.
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، در شرایط کنونی با بدهی‌های میلیاردی بر جای مانده از طرح تحول سلامت و به‌رغم از دست رفتن پنج سال برای رفع نواقص و فراهم آوردن زمینه‌های اجرای برنامه پزشک خانواده در اعترافی دیر‌هنگام دکتر سید‌حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت تصریح می‌کند: پزشک خانواده و نظام ارجاع باید در کشور اجرا شود و این برنامه‌ها ابزارهایی برای رسیدن به اهدافی مانند افزایش دسترسی مردم به خدمات، پیشگیری از بیماری‌ها و جلوگیری از تقاضاهای القایی و در نهایت بهبود شاخص‌های سلامت است. این در حالی است که قاضی‌زاده در ابتدای دولت یازدهم بارها تصریح کرده بود: پزشک خانواده را با سبک و سیاقی که بنا بود اجرا شود، قبول ندارد و اجرای طرح تحول اثبات کرد، وی به طور کلی با برنامه پزشک خانواده موافق نیست.
با روی کار آمدن دولت یازدهم برنامه پزشک خانواده عملاً کنار گذاشته شد تا طرح دولت جدید جایگزین آن شود؛ طرح تحول سلامت روی ویرانه‌های پزشک خانواده برپا شد. طرحی که برخلاف پزشک خانواده به دنبال پیشگیری از بیماری و مدیریت منابع سلامت با سطح‌بندی خدمات درمانی و نظام ارجاع نبود، بلکه با بنا گذاشتن نظام پرداخت «فی‌فور‌سرویس» درآمد پزشکان و کادر درمان را با افزایش بیماران بالاتر می‌برد. چیزی شبیه کارگاه‌های سری‌دوزی! همین سازو‌کارها هم بود که طرح تحول سلامت را از همان ابتدا با انتقادهای فراوانی مواجه کرد.
بازگشت پله‌پله
حالا اما طرح تحول سلامت مانده و بدهی‌های میلیاردی که با بدعهدی بیمه‌ها چالش‌های بزرگتری را برای مردم و بیماران ایجاد کرده است و شاهد عقبگرد پله‌پله وزارت بهداشت از این طرح هستیم، حتی اگر آقای وزیر و سایر مسئولان دولتی بر باقی ماندن نام طرح تحول تأکید داشته باشند. بعد از تغییر درصد فرانشیز پرداختی بیماران و افزایش آن به 10درصد و بی‌اعتباری بیمه سلامت ایرانیان در تمامی مراکز درمانی به استثنای مراکز دانشگاهی این‌بار نوبت اعتراف به کارایی طرح پزشک خانواده است. اعترافی که پنج سال به تأخیر افتاد و هزینه‌های زیادی را به نظام سلامت، مردم و بیمه‌ها تحمیل کرد.
طرحی برای ویران کردن طرحی دیگر!
یکی از اصلی‌ترین انتقادها درمان‌محور بودن به‌جای سلامت‌محوری بود که طرح تحول را درست در برابر پزشک خانواده قرار می‌داد. طرح پزشک خانواده با روی کار‌آمدن مرضیه وحید دستجردی به‌طور جدی سرزبان‌ها افتاد. هر چند اصل این طرح از زمان مسعود پزشکیان، وزیر بهداشت دولت اصلاحات کلید خورد، اما با تغییرات مدیریتی به سرانجام نرسید. طرحی که طی آن پزشکان عمومی دوره‌دیده‌ای جمعیتی بالغ بر 2 هزار و 500 نفر را تحت نظر قرار می‌دادند و این جمعیت در صورت بیماری با سطح‌بندی خدمات و طراحی نظام ارجاع به سطوح بعدی درمانی ارجاع داده می‌شد تا هم بیمار سردرگم نشود و هم منابع مالی به شکلی هدفمند و با ضابطه مصرف شود. اصلی‌ترین زیر‌ساخت پزشک خانواده هم پرونده الکترونیک سلامت بود که با راه‌اندازی آن نسخه‌های پزشکان قابل پایش و ارزیابی می‌شد و به این ترتیب می‌شد تا حدود زیادی تقاضاهای القایی خدمات پاراکلینیک و تجویز عکس، آزمایش و...را تحت کنترل در‌آورد، اما از آنجایی که با چنین سیستمی نظارت‌ها بر کار پزشکان بیشتر می‌شد و بخشی مهمی از درآمد آنها از مجرای تقاضاهای القایی کاهش می‌یافت، پرونده الکترونیک سلامت و به موازات آن پزشک خانواده هیچگاه اجرایی نشد و به جای آن طرح تحول سلامت به‌عنوان طرحی پر سر و صدا و با عملیات رسانه‌ای وسیع برای تبلیغ و مثبت جلوه دادن عملکرد آن از سوی دولت یازدهم به اجرا درآمد و به پیشانی خدمات اجتماعی دولت تبدیل شد.
برنامه نظام سلامت 80 کشور دنیا
باقر لاریجانی، معاون آموزشی وزیر‌بهداشت هم سال گذشته در رابطه با ضرورت حرکت در محور پزشک خانواده گفته بود: به موازات ایجاد صدها رشته‌ها تخصصی و فوق‌تخصصی باید تلاش کنیم پزشک خانواده و طب عمومی گسترش یابد؛ چراکه چالش‌های امروز مرهون این بی‌توجهی است. بنا به تأکید وی پزشک خانواده براساس اسناد بالادستی قانون برنامه توسعه و سیاست‌های ابلاغی محور نظام سلامت است و باید خدمات جامع همگانی سلامت را با محوریت نظام ارجاع سازماندهی کنیم. به گفته معاونت آموزش وزارت بهداشت در 80 کشور دنیا پزشک خانواده داریم و باید به موازات تخصص و تکنولوژی این برنامه را گسترش دهیم، زیرا چالش‌های پیش روی امروز مرهون توجه نکردن به آن است و پزشک خانواده در بسیاری از کشورها به‌عنوان دروازه‌بان نظام سلامت مورد‌قبول است.
بنا به تأکید وی برای جلوگیری از افزایش هزینه و خدمات القایی پزشک خانواده لازم است بیمار از سردرگمی رها شود.
مسعود پزشکیان، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی و نخستین طرفدار طرح پزشک خانواده در ایران هم با اشاره به این مطلب که دولت در اجرای طرح تحول نظام سلامت با مشکل مواجه شده، می‌افزاید: از ابتدا اعلام شد که براساس کار کارشناسی و تحقیقی که انجام گرفته است، این طرح با مشکل مواجه می‌شود و امروز این اتفاق افتاده است و مشکلات دولت روز‌به‌روز هم بیشتر خواهد شد.
وی تصریح می‌کند: پزشک خانواده در دنیا وجود دارد و اگر به‌دنبال اجرای صحیح آن بوده و قرار است درست اجرا شود، باید همان راهی را که دنیا رفته است، ادامه داد و از سیستم خوددرآوردی استفاده نکرد.
چالش مدیریت‌های اتوبوسی
پزشک خانواده نسخه‌ای است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا هم پیچیده شده و نتایج خوبی هم داشته است. اینکه چرا این نسخه در ایران به درستی اجرا نمی‌شود، نکته‌ای است که رضا ملک‌زاده، وزیر بهداشت دولت سازندگی و معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت درباره آن اینگونه اظهار‌نظر می‌کند: مشکل اجرا نشدن این طرح در بودجه‌اش نبود، بلکه بدنه خود برنامه با نظام سلامت کشور ما همخوانی ندارد. بنا به تأکید وی این برنامه هیچ وقت درست اجرا نشده است. ملک‌زاده با اشاره به سابقه این برنامه افزود: زمان وزارت دکتر پزشکیان، پزشک خانواده کلید خورد، ولی درست زمانی که می‌خواست به جایی برسد با تغییر مواجه شدیم. یک گروه دیگر آمدند و بعد آن گروه جدید کار را از اول شروع کردند و همینطور گروه‌های دیگر، در نهایت هم که بودجه داده نشد و هنوز هم تکلیف مردم معلوم نیست!
منبع: جوان
انتهای پیام/
