به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، اشرف بروجردی در مراسم نکوداشت ثبت جهانی «جامع التواریخ» در مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان اظهار داشت: امروز در این جا گردآمدهایم تا مقام منزلت یکی از عناصر میراث مستند ایران را که به عنوان میراث فکری بشری شناخته شده است را گرامی بداریم. همگی مستحضرید که در پاییز سال جاری، کتاب «جامعالتواریخ» در فهرست حافظه جهانی قرار گرفت. نسخه ثبت شده متعلق به کاخ گلستان است. جایی که گنجینهای از آثار سترگ و گرانسنگ فرهنگ و ادب و هنر مانند شاهنامه بایسنقری، پنج گنج نظامی، هزار و یک شب و جامعالتواریخ و نمونههای متعدد دیگری در آن نگهداری میشود.
وی ادامه داد: آلبومخانه کاخ گلستان نیز جزو ذخائر منحصر به فرد میراث مستند است که امیدواریم در آینده با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بتوانیم این مجموعه را برای ثبت جهانی پیشنهاد کنیم. بسیاری از آثاری که در گنجینه کاخ گلستان نگاه داشته میشود مصداق تمام عیار میراث مستند جهانی است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی تصریح کرد: کاخ گلستان خود نیز در فهرست میراث جهانی ثبت شده و در یک کلام در حق این مجموعه تاریخی و فرهنگی میتوان گفت: «کاخ گلستان هم گنج است و هم گنجینه».
بروجردی عنوان کرد: درباره جامعالتواریخ و آثار دیگر این مجموعه، دانشمندان و فضلای گرانقدر حاضر در این مراسم سخن خواهند گفت و ما را بهرهمند خواهند کرد. بنده به ذکر چند نکته درباره رویکرد کمیته ملی حافظه جهانی جمهوری اسلامی ایران بستنده خواهم کرد.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با اشاره به اینکه میراث فرهنگی به طور عامل و میراث مستند به طور خاص را شاید بتوان گویاترین و مقبولترین سفیران فرهنگ ایران پنداشت، گفت: یونسکو به مناسبت روز جهانی میراث دیداری و شنیداری به منظور حفظ و معرفی میراث مستند بر سه اصل تاکید ورزید: دسترسی، به اشتراک گذاشتن، به خاطر آوردن.
بروجردی گفت: هدف برنامه حافظه جهانی یونسکو حفاظت میراث فکری بشری است. بدیهی است که میراث مستند سهم بیبدیل و جایگزین ناپذیری در تحول و ترقی فرهنگ و تمدن بشری دارد. میراث مستند پدید آمده است تا نشر شود، در دسترس قرار گیرد. پُر واضح است که محبوس کردن این گنجینههای میراث فکری، خلاف ذات آن است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی افزود: یونسکو برای حفاظت از میراث مستند بشری و دسترسی به این میراث، برنامهای تحت عنوان «برنامه حافظه جهانی» در سال 1992 بنیاد گذاشت. این برنامه هم مانند دیگر برنامهها و کنوانسیونهای یونسکو دفعتاً پدید نیامد. به عبارتی این برنامه در پی وقایع و آسیبهایی که در گذشته میراث مستند بشری را تهدید میکرد، ایجاد شد و پاسخ به نیازهای جامعه جهانی برای پاسداری و دسترس گذاشتن میراث مستند بود. چنانکه عرض کردم اکثر برنامهها و کنوانسیونهای یونسکو در چنین شرایطی پدید آمدهاند.
بروجردی گفت: کارنامه جمهوری اسلامی ایران در معرفی و ثبت میراث مستند قابل قبول است، اما حقیقتاً سهم ایران در ساخت و تحول و ترقی میراث فکری جهانی به مراتب بیش از این اعداد و ارقام است. تاکنون 10 اثر از ایران در فهرست حافظه جهانی، پنج اثر در فهرست منطقهای (آسیا و اقیانوسیه) و بیش از 50 اثر در فهرست ملّی ثبت شده است. همچنین همایشها، نشستها، کارگاههای تخصصی متعددی برای معرفی و حفاظت از میراث مستند برگزار شده و فیلمها و برنامههای تلویزیونی هم با موضوع حفظ میراث مستند ساخته شده و کتابها و مقالاتی هم منتشر شده است.
مشاور رئیس جمهوری و رئیس کمیته ملی حافظه جهانی ادامه داد: در این میان، تاسیس موزه میراث مستند در کتابخانه و مرکز اسناد اقدام بسیار مهم دیگری است که نشان دهنده اهمیت موضوع در ایران است. در حوزه میراث مستند، یعنی آثار منقولی که حاوی نوشتهها، علائم و رموزی باشد و بتوان آن را سند نامید، مانند اسناد و نسخههای خطی، تصاویر، نقشهها و عکسها، صداهای ضبط شده و فیلمها، ارزش و اهمیت این اسناد باید متناسب با فهرستی باشد که پیشنهاد میشود. یعنی وقتی اثری برای ثبت جهانی پیشنهاد میشود باید دارای ارزشهای منحصربفرد جهانی باشد، مثل شاهنامه، کتاب التفهیم و کلیات سعدی و اگر اثری برای فهرست منطقه ای پیشنهاد میشود باید ارزش و اهمیت و تاثیر منطقهای داشته باشد، مثل «وندیداد» و فیلم «جان مرجان» و قص علیهذا.
بروجردی تصریح کرد: انتخاب آثار برای ثبت جهانی، طبیعتاً بر مبنای ضوابط و چهارچوب برنامه حافظه جهانی در یونسکو صورت میپذیرد. اما معیارهای دیگری هستند که دستیار اعضای کمیته در انتخاب و اولویت بندی آثار هستند. مثلاً توجه به میراث مستند همه ادوار تاریخی ایران؛ توجه به میراث مستند در حوزههای علم، صنعت، مهارتهای سنتی، توجه به آثاری که نشان دهنده تنوع فرهنگی و طبیعی ایران باشد، توجه به آثار مربوط به مدیریت منابع طبیعی و آثاری که نشان دهند رفتار خردمندانه ایرانیان با سرزمینشان باشد و شاخصهایی از این دست.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی افزود: ثبت آثار در فهرستهایی که یاد کردیم اقدام مهمی است، اما غایت اهداف برنامه حافظه جهانی حفاظت و دسترسی و به اشتراک گذاشتن میراث مستند و ارزشهای آن است. شعار امسال یونسکو هم در روز جهانی میراث دیداری و شنیداری همین موارد بود. در کل باید عرض کنم که ثبت آثار اقدام بسیار مهمی در آغاز راه حفظ و معرفی میراث مستند است.
بروجردی در پایان خاطرنشان کرد: ثبت میراث مشترک با همکاری سایر کشورها فواید بسیاری دارد و بهانهای برای گفتوگو، خلاقیت، دوستی و صلح در جهان است. ایران با حُسن نیت به ثبت مشترک میراث مستند علاقمند است و تاکنون هم تجارب ذیقیمتی داشته است، مثل ثبت کتاب مسالک و ممالک که مشترکاً با آلمان ثبت شد و یا اسناد کربلا که محصول همکاری ایران و عراق بود.
انتهای پیام/