مشهد ـ تراز تجارت| "قوانین دست و پاگیر" دامنگیر صادرات خراسان رضوی شد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، صادرات موتور محرکه تولید است؛ این همان جمله‌ای است که بارها در نشست‌های اقتصادی به گوش هر خبرنگاری رسیده و احتمالاً مردم نیز به کرات آن را شنیده‌اند و البته تا حدود زیادی این مسئله درست هم است.

در سال‌های گذشته در تمام سطح کشور از جمله در استان خراسان رضوی مجوزات واحدهای مختلف تولیدی با تعداد بالایی به قصد اشتغال‌زایی در رسته‌های مختلف صنعتی داده شده که تولیدات آنها بیش از نیاز بازار داخلی است و به همین علت برای فروش آنها باید در جایی خارج از مرزهای جغرافیای ایران جست‌وجو کرد.

آمارها نشان از این دارد که کشورهای هدف صادرات خراسان رضوی نسبتاً کشورهای ثابتی هستند؛ به عنوان مثال افغانستان همواره بخش زیادی از صادرات خراسان رضوی را به خود اختصاص داده و یا برخی از کشورها مانند ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان نیز جزو اهداف صادراتی هستند که عمدتاً جزو مناطق پرریسک صادراتی به حساب می‌آیند و تجارت با آنها ثبات زیادی ندارد.

البته این تنها مسئله و چالش پیش روی صادرات خراسان رضوی نیست؛ به عنوان مثال بخش زیادی از صادرات خراسان رضوی را زعفران تشکیل می‌دهد که خود این محصول نیز اکثراً در بسته‌بندی‌های بالای 30 گرم و به نوعی در حالت عمده‌فروشی به کشورهای دیگر می‌رود و سهم صادرات خدمات فنی و مهندسی و کالاهای دانش‌بنیان از مجموع صادرات استان بسیار ناچیز است؛ به همین علت اصلاً خارج از انتظار نیست که با این بافت کالای صادراتی و بازارهای پرخطر با کوچک‌ترین التهابی حجم صادرات کاهش داشته باشد و یا با کوچکترین باد موافقی شاهد رشد صادرات در خراسان رضوی باشیم.

"تراز تجارت"، عنوان پرونده‌ای است که قرار است در آن به بررسی مهمترین معضلات صادرات در استان خراسان‌رضوی پرداخته شود؛ همچنین با توجه به اینکه در انتهای سال 96 قرار داریم، بررسی این موضوع که چه میزان از اهداف صادراتی استان خراسان‌رضوی در این سال محقق شده، هدف دیگری است که در مصاحبه‌هایی تفصیلی با فعالان اقتصادی استان به بررسی آن می‌پردازیم.

علاوه بر این، مشخص‌شدن نسبت صادرات استان خراسان‌رضوی به واردات آن و همچنین مهمترین موانعی که محصولات صادراتی خراسان رضوی با آن روبه‌رو هستند نیز نیازمند بررسی است.

بازارهایی که بدون تلاش به دست آمده‌اند 

غلامحسین شافعی رئیس اتاق بازرگانی ایران خراسان رضوی اعتقاد دارد که تاکنون کار زیادی برای صادرات انجام نداده‌ایم و بازارهای محصولات صادراتی ما در واقع بازارهایی هستند که به ما داده شده و ما برای به دست آوردن آنها هیچ تلاشی نکرده‌ایم.

وی ادامه می‌دهد: این مسئله در خراسان رضوی و در تمام کشور وجود دارد؛ اگر در مجاورت کشورهایی مانند افغانستان، عراق و یا ترکمنستان نبودیم و یا مزیت منطقه‌ای و مذهبی نداشتیم آیا می‌توانستیم صادراتی داشته باشیم که قابل به اندازه‌گیری باشد؟ کما اینکه همین حالا هم صادرات ما در مقایسه با آن چیزی که در دنیا وجود دارد به هیچ عنوان به حساب نمی‌آید.

شافعی تأکید می‌کند: به نظر من اگر قرار است که در صادرات ما تغییری ایجاد شود، باید هم در نوع کالاهای صادراتی و هم در بازارها به صورت توام تغییر ایجاد شود؛ در غیر این صورت تا چند سال آینده حتی همین مقاصد صادراتی کنونی نیز نیازی به کالاهای ما ندارند.

قوانینی که دست و پاگیر صادرات هستند

فیروز ابراهیمی؛ دبیر خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در این زمینه می‌گوید: یکی از مشکلاتی که در حوزه صادرات وجود دارد قوانین دست و پاگیری است که برای فعالان در این حوزه مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: به عنوان مثال، مالیات بر ارزش افزوده را در نظر بگیرید که در ابتدا آن را از صادرکننده دریافت می‌کنند و بعد از اینکه تشریفات صادرات به اتمام رسید آن را دوباره به وی پس می‌دهند و برای همین فرآیند وقت زیادی از صادرکننده گرفته می‌شود که به نوعی عاملی است که از تسریع امور پیشگیری می‌کند.

تلاش برای یافتن بازارهای جدید صادراتی

علی رسولیان؛ مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بین‌الملل استانداری خراسان رضوی نیز در این زمینه می‌گوید: با توجه به نوع محصولات صادراتی یکی از مهم‌ترین سیاست‌هایی که در استانداری خراسان رضوی در دست انجام است متنوع‌سازی بازارهای صادراتی تولیدات استان است.

وی بیان می‌کند:  هم اکنون به علت وابسته بودن صادرات استان به چند کشور محدود بسیار آسیب‌پذیر است و سعی بر این است که تعداد کشورهای شریک تجاری استان افزایش یابد.

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بین‌الملل استانداری خراسان رضوی تأکید کرد: برای این متنوع‌سازی، اقداماتی از جمله برگزاری نمایشگاه‌ها و میزهای مشترک، اعزام و پذیرش هیئت و رایزنی از طرف مسئولان دولتی بوده که این مسائل به نوعی خود را در آمارها نشان می‌دهد.

رسولیان ادامه می‌دهد: به عنوان مثال، امسال رایزنی‌هایی با جمهوری تاتارستان انجام شد که پس از آن برای تعاملات اقتصادی بین استان خراسان رضوی و تجار این کشور برنامه‌ریزی شده و حتی نمایشگاه کالاهای خراسان رضوی نیز در این کشور برگزار شد.

وی بیان می‌کند: همچنین استفاده از مزایای برخی از کشورها مانند عمان برای صادرات مجدد کالاهای خراسان رضوی نیز در دستور کار قرار گرفته که اقدامات مربوط به آن هم اکنون در حال انجام هستند.

تحلیل‌هایی در مورد وضعیت صادرات در خراسان رضوی وجود دارد و آن هم اینکه رسیدن به هدف برنامه یعنی سرانه 500 دلاری تا حدودی غیر قابل دسترسی است و باید اهداف را با توجه به وضعیت جدید موجود ترسیم کرد و البته صادرکنندگان با توجه به مشکلات و موانعی که بر سر راه آنان است تا کنون خوب عمل کرده‌اند.

البته این مسئله که قوانین مخل کسب و کار و بالا بودن قیمت تمام شده روی مقوله صادرات در خراسان رضوی تأثیر گذاشته درست است اما موضوعی که باید به آن اهمیت بسیاری داد نوع تولیدات است که برخی از آنها تا چند سال دیگر از رده مصرف بازار جهانی خارج می‌شوند.

باید بتوان به نوعی تولیدات را به‌روزرسانی و به صرفه کرد تا جایگاه محکم‌تری را در بازارهای جهانی به دست آورده و مهم‌تر  از همه اینکه بتوان حضور را در این بازارها تثبیت کرد.

گزارش از شهرزاد حسینی قهستانی

انتهای پیام/ش