به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، آذربایجان شرقی به دلیل داشتن 19 موزه تاریخی، فرهنگی و طبیعی گنجینههای گران بهایی را در خود جای داده است که از این تعداد موزه موجود در این استان، تبریز به تنهایی 12 موزه را در خود جای داده و برخی شهرهای این استان نیز هرکدام یک موزه تخصصی دارند.
این استان به دلیل برخورداری از پیشینه بسیار کهن تاریخی و فرهنگی و شهر تبریز نیز با پنج بار تجربه پایتختی در طول سلسلههای مختلف حکمرانی، دارای آثار و بناهای تاریخی و موزههای غنی فراوانی است که هرکدام گوشهای از تاریخ این بخش از سرزمین ایران را به نمایش گذاشتهاند.
موزه آذربایجان
ای موزه از جمله مهمترین موزههای ایران است که در آن آثار مربوط به هزارههای پیشین تا دوره اسلامی به معرض نمایش در آمده است که اندیشه ایجاد این موزه به سالهای 1306 و 1307 بر میگردد که در این سال نمایشگاهی از سکههای مکشوفه از تبریز در سالن سابق ساختمان کتابخانه تربیت بر پا شد.
این موزه از سه تالار مجزا در سه طبقه تشکیل یافته است. طبقه زیرزمین به نمایشگاه دائمی آثار هنری اختصاص یافته و طبقه همکف، تمدنهای پیش از اسلام از هزاره پنجم قبل از میلاد تا دوران ساسانی را به نمایش گذاشته است. طبقه فوقانی موزه نیز باستانشناسی ایران در دوران اسلامی را تا پایان عصر قاجار در خود جای داده است.
تالار سکه و مهرهای شاهان و فرمانروایان تاریخ ایران نیز در همین طبقه قرار داشته و آثاری از هزاره سوم قبل از میلاد تا دوران قاجاری در آنها به چشم میخورد. از آثار بی نظیر و ارزشمند موجود دراین دوره میتوان به موبندطلایی متعلق به هزاره نخست قبل از میلاد، جام طلای دوره هخامنشی ، بشقابهای زرین و سیمین دوره ساسانی ، قفل رمزی مربوط به اواخر قرن ششم هجری و مجموعهای از چینیهای دوران صفویه، اشاره کرد.
مهدی بزار دستفروش در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در تبریز اظهار داشت:7 اثر تاریخی متعلق به دوره پیش از اسلام برای نخستین بار در موزه آذربایجان رونمایی و به نمایش گذاشته شد که این آثار متعلق به دورههای مفرغ، آهن مانایی و هخامنشی است.
وی با اشاره به تقارن نوروز 97 با رویداد تبریز 2018 به عنوان پایتخت گردشگری جهان اسلام، از برگزاری نمایشگاههای آثار تاریخی و فرهنگی منحصر به فرد در 3 موزه شاخص تبریز خبر داد و افزود: نمایشگاه آثار تاریخی و فرهنگی بی بدیلی همانند پیکرههایی از جنس عاج و برنز با عنوان "جلوههایی از پیکر تراشی شرق و غرب"، بازیافتههایی از شاهکارهای هنر فرش دستباف تبریز به نام "نخستین گام در راه موزه فرش"، تصاویر منتخبی از آثار کمال الملک و نمایش فیلمهای مرتبط با تاریخ مشروطه ایران در موزههای آذربایجان، قاجار و مشروطه برگزار خواهد شد.
رئیس امور موزههای آذربایجان شرقی در ادامه به فعالیت مستمر همه موزهها و اماکن تاریخی استان به خصوص تبریز در ایام نوروز 97 تاکید کرد و گفت: آذربایجان شرقی 19 موزه دارد که 12 موزه در تبریز واقع است و در تعطیلات 13 روزه نوروز از ساعت 9 تا 19 به صورت مستمر، پذیرای میهمانان و گردشگران خواهد بود.
سایت موزه عصر آهن تبریز
موزه عصر آهن یکی از شگفتترین و دیدنیترین موزههای کشور است که میتوان اجسادی به قدمت تمام طول تاریخ را با شگفتی تمامش دید این موزه،در شمال، شمال شرقی و شمال غربی مسجد کبود تبریز واقع شده است و شامل گورستان و آثار سفالی مربوط به عصر آهن است.
در آثار به دست آمده در سال 1376 شامل 38 گور بهصورت جنینی دفن شده یافت شده است. گور نوزادان بهصورت ساده بوده و گور نوجوانان در سازههای مربعی با دو ظرف سفالی همراه است. اکثر اجساد یافت شده در سنین پایین مردهاند.
کودکان با اسباببازیهایشان و زنها با جواهرات و مردها با ابزار جنگیشان دفن شدهاند. در کنار بعضی اجساد ظروف سفالی و اثرات غذا یافت شده که اعتقاد آنان بر آیین مهرپرستی را تائید میکند و کسانی که ظروف بیشتری در کنارشان یافت شده احتمالاً ثروتمندتر بودهاند.
سنگ چینی دور اجساد نمادی از دیوارۀ رحم است و اجساد به حالت جنینی یا چمباتمهای دفن شدهاند که جهت بدن و صورتشان متفاوت است که بازهم تأییدی بر مهرپرست بودن آنهاست.
در این موزه حدود 120 اثر در قالب ظروف نیز که متعلق به آن دوران میباشد نگهداری میشود و زیوار آلات زنان که بیشتر از سنگهای قیمتی بودند در موزه آذربایجان نگهداری میشود و 120 اثر در قالب اشیاء و ظروف در موزه آهن که قدمت تاریخی این آثارنیز به هزاره اول قبل از میلاد یعنی دوره آهن برمی گرددوشاید قدمت این آثار است که این موزه را دارای ارزشی جهانی کرده است.
موزه مشروطه
این موزه یکی از خانههای تاریخی و موزههای شهر تبریز است که در محله راستهکوچه واقع در غرب بازار تبریز قرار گرفتهاست. این بنا به سبک معماری دورهٔ قاجار ساخته شده و ملک شخصی حاج مهدی کوزهکنانی بودهاست. این بنا به شمارهٔ 1171، در سال 1354 خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و در سال 1367 خورشیدی به تملک رسیدهاست.
این خانه بعد از به توپ بسته شدن مجلس در سال 1287 هجری شمسی، مرکز تجمع جمعی از برجستهترین چهرههای مشروطه در آذربایجان بود و در جنگهای یازده ماهه تبریز ستاد فرماندهی و محل تشکیل جلسات مجاهدین مشروطه بوده است.
با توجه به جایگاه و نقش بی بدیل شهر تبریز در انقلاب مشروطه و نقشی که این خانه تاریخی در آن نهضت تاریخی ایفا کرد، از سال 1375 این بنا به موزه مشروطه تبدیل و اسناد و یادگارهای با ارزشی از آن دوران و رهبران این نهضت از جمله ستارخان معروف به سردارملی و باقرخان مشهور به سالارملی در آن به نمایش گذاشته شده است.
مسافران نوروزی که از اقصی نقاط میهن اسلامی به تبریز سفر کردهاند، خانه مشروطه را جزو نخستین مکانهای گردشگری خود انتخاب کرده و به دلیل تنوع محتوایی و وسایل و تجهیزات موجود در این خانه موزه، از این انتخاب خود بسیار خرسند هستند.
مهدی بزاز دستفروش با بیان اینکه گزارشهای دریافتی امسال حاکی از آن است که مراکز موزهای و تاریخی استان با استقبال چشمگیری از سوی گردشگران داخلی و خارجی مواجه شده است، ادامه داد: تعداد قابل توجهی از گردشگران از موزههای شهر تبریز بازدید کردهاند، که در روزهای دوم و پنجم فروردین موزه مشروطه رکورددار میزان بازدید بودهاند.
رئیس امور موزههای آذربایجان شرقی در ادامه گفت: موزه مشروطه در سال 1375 در محل خانه تاریخی کوزه کنانی تشکیل یافت. این خانه که به خانه مشروطه معروف است در دوران مبارزات نهضت مشروطه محل اجتماع رهبران نهضت بوده و هم اینک یادگاران ارزشمندی را از این دوران پر افتخار در خود جای داده است .
وی با اشاره به استقبال بی نظیر گردشگران در پنج روز نخست ایام نوروز از موزه مشروطه، ادامه داد: موزه مشروطه تبریز برای دومین بار در پنج روز نخست نوروز بیشترین تعداد بازدید کننده را در بین موزههای تبریز به خود اختصاص داد، بطوریکه در روز دوم فروردین با 1230نفر و در روز پنجم فروردین ماه با 1757 نفر بازدید کننده، بالاترین میزان بازدید را در میان سایر موزههای تبریز داشته است.
بزار دستفروش در پایان جذابیت موضوعی و وجود تناسب بین محتوای موزه و مکان شکل گیری موزه را از عوامل مؤثر در جذب مخاطبان در موزه مشروطه دانست و گفت: بازدید کنندگان از موزه مشروطه معمولاً با یک پیش آگاهی از نهضت مشروطه ایران و روایت رشادت و فداکاری مجاهدین و رهبران این نهضت مشتاقانه در پی یافتن نام نشانی از این قهرمانان به دنبال بازدید از این موزه هستند و این موضوع یکی آر ظرفیتهای مهم این موزه در جذب مخاطب محسوب میشود.
موزه ادبی استاد شهریار
موزه استاد شهریار، یکی از موزههای شهر تبریز است که در محله مقصودیه، از محلات قدیمی این شهر قرار دارد ساختمان این موزه، قبلاً محل زندگی محمدحسین شهریار، شاعر مشهور ایران بودهاست.
این خانه در سال 1367 و بعد از درگذشت استاد، از سوی شهرداری تبریز خریداری شده و هم اکنون زیر نظر این نهاد اداره میشود که منزل استاد شهریار، در زیربنایی بالغ بر 250 متر و مساحتی حدود 241 متر در 2 طبقه ساخته شدهاست.
بیش از 500 قطعه از آثار و نیز وسایل شخصی شهریار شامل کتاب، دستخط و انواع یادبودها و هدایای داخلی و خارجی به همراه لوازم زندگی این شاعر تبریزی در موزه به نمایش گذاشته شدهاست.
این موزه در قسمت زیرزمین، دربرگیرنده عکسها و تصاویری از استاد شهریار، بخش سمعی-بصری و قسمتی مخصوص استراحت میهمانان و بازدیدکنندگان از موزهاست.
در بخش فوقانی نیز که در واقع بخش اصلی و قدیمیتر موزه ادبی استاد شهریار به شمار میرود، بخشهایی چون بخش اسناد قدیمی، عکسها، دستنوشتهها، وسایل شخصی شامل لباسها، کتابها، لوازمالتحریر، رختخواب و بستر استراحت استاد، تالار پذیرایی منزل استاد، هدایا، لوحهای تقدیر و تندیسهای این شاعر بزرگ قرار گرفتهاست.
در موزه ادبی استاد شهریار همچنین سه تار معروف این شاعر بزرگ و آثار خط نستعلیق وی در معرض دید عموم قرار گرفتهاست.
موزه ایلخانی مراغه
این موزه در خیابان دانشسرا در جنب مقبره زیبای اوحدی مراغهای قرارگرفته و آثار ارزشمندی از انواع سفال و کاشیهای مختلف از همه تکنیکهای رایج سفالگری این دوره شامل لعاب شفاف، زرینفام، مینایی، لعاب لاجورد، و مجموعه کاملی از سکههای ایلخانان ایران و انواع اشیاء شیشهای، فلزی و تعدادی نسخ خطی را در خود جایداده است.
موزه مراغه از تنوع تمدنی دورههای تاریخی و پیشازتاریخ تا دورههای اسلامی را در خود جایداده که گردشگران و میهمانان نوروزی را بهمرور تاریخ از هزاره سوم قبل از میلاد تا دوران معاصر فرامیخواند.
اشیاء موجود در این موزه از شهرهای مراغه، بناب، عجبشیر و ملکان که از یادگاریهای دوران ایلخانی است گردآوری و در این موزه جمعآوریشده است.
این موزه دارای مجموعهای غنی از سفالینهها و سکههای ارزشمند از دوران کهن بوده و از اهمیت ویژهای برای علاقهمندان به فرهنگ و تمدن گذشتگان و محققان تاریخی و باستانی برخوردار است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مراغه در گفتوگو با خبرنگار تسنیم، اظهار داشت: بخش آثار مکشوفه از منطقه این موزه، شامل آثار کشفشده از جنوب سهند تا شرق دریاچه ارومیه بوده که مربوط به دورههای تاریخی با عنوانهای "ماداوا"جایگاه ماداوا"مهرغه و یا مرغه، دوازدهمین شهری که زرتشت آن را بنانهاده و به معنای جایگاه زرتشت یاد میشده است.
وی افزود: در موزه تخصصی ایلخانی مراغه، آثاری ازجمله سر پیکان، پیهسوز مفرغی، سفالینههای مختلف معروف به سفالینههای خاکستری و ظروف سفالی و فلزی دوره اسلامی تا دوره قاجار گردآوریشده و هماکنون در معرض بازدید مسافران قرارگرفته است.
وی ادامه داد: همچنین در بخش دوم این موزه نیز آثار دوره ایلخانی شامل سفالینههای ایلخانی، سکهها، آثار فلزی، شیشهای، کاشیها و بخش کتابت فرهنگ و هنر در معرض دید علاقهمندان قرارگرفته است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مراغه، با اشاره به ویژگیهای این موزه تاریخی، گفت: از ویژگیهای بارز سفالهای آن دوران را تنوع ساخت سفال با تکنیکهای مختلف سفالگری و تزئینات سفالینههاست که موزه مراغه، از انواع تکنیکهای رایج و تزئینات متفاوت سفالگری این دوره نمونههای ارزشمند و منحصربهفردی دارد عنوان کرد.
وی افزود: در این موز سفالهای نفیسی به شکل گلادان، مجسمه گاو، طرح سیمرغ و اژدها و مجسمه بودا که برگرفته از فرهنگ چین در دوره ایلخانی است بر روی وسایل مورداستفاده قرارگرفته است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مراغه، گفت: در زمان ایلخانان، پول رایج در معاملات روزمره سکههای نقرهای بوده و سکههای مسی نیز دراینبین بهعنوان پشتوانه مالی در معاملات خرد نقش ایفا میکرد اما سکههای طلا در مناسبتهای مختلف ازجمله ایام عید و جشنها ضرب میشد.
وی خاطرنشان کرد: این تنوع نقوش ازجمله خصایص مهم مسکوکات ایلخانی بوده که محدود به سکهها نبوده بلکه این نقوش در ظروف فلزی مانند کاسه، بشقاب، آتشدان، ابزار جنگی و شمشیر مرصع و طلاکوب ایلخانی استفادهشده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مراغه، با اشاره به کاشیهای این موزه، گفت: بخش دیگر موزه مراغه را کاشیهای ایلخانی تشکیل میدهد که از چندین دوره مختلف شیوه معماری آن عصر جمعآوریشده است.
انتهای پیام/م