به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران بهعنوان یک مرکز علمی در حوزه مطالعات قرآنی، بهمنظور تکمیل تحقیقات خود در استخراج مبانی علمی رسمالمصحف و همچنین تبیین پیشینه تاریخی نگارش مصحف، تحقیق بر روی مصاحف کهن را ضروری دانسته و این کار را با اولویت پژوهش بر روی نسخههای موجود در ایران، در دستور کار قرار داد. بر همین اساس، پس از مشورت با اساتید و صاحبنظران، تصمیم بر آن شد که در گام نخست، یکی از مصاحف قدیمی و حائز اهمیت در ایران که منسوب به امیر المومنین(ع) است و با شماره یک در گنجینه مخلوطات کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری میشود، مورد تحقیق قرار گیرد.
یکی از مهمترین مصاحف خطی و کهنترین منابع تحقیقاتی در حوزه تاریخ قرآن، متعلق به سدههای نخست دوران اسلامی است که در موزهها، کتابخانهها و مراکز مختلف نگهداری میشوند. تحقیق بهروی این مصاحف میتواند ابعاد جدیدی را نسبت به گزارشها و نقلهای قدما درباره مسائل گوناگون تاریخ قرآن از جمله رسمالمصحف و قرائات روشن نماید. بدیهی است هر چه این مصاحف به قرون اولیه اسلام نزدیکتر باشند، اهمیت آنها نیز از حیث رسم کلمات، قرائات و سایر علوم مرتبط با مصحف بیشتر خواهد شد.
این گونه تحقیقات در سالهای اخیر مورد توجه برخی از دانشمندان علوم قرآنی در سراسر جهان قرار گرفته است؛ برخی از مصاحفی که در همین راستا مورد توجه و بررسی قرار گرفتهاند عبارتند از مصحف موزه توپ قاپی سرای در استامبول (1428 ه - 2077 م) مصحف صنعاء (1432 ه - 2011 م) مصحف کتابخانه ملی پاریس (1436 ه - 2015 م) مصحف دانشگاه توبینگن (1436 ه - 2016 م).
مصحف منسوب به امیرالمومنین(ع) در آستان قدس رضوی که این تحقیق در مورد آن انجام شده است. در سال 1009 هجری توسط شاه عباس صفوی وقف حرم مطهر امام رضا(ع) شده است که وقفنامه آن توسط شیخ بهایی تنطیم شده است و به دستخط آن مرحوم در اولین برگه این مصحف قابل مشاهده است. همچنین به منظور عمقبخشی بیشتر به این تحقیق و معرفی بهتر آن به محققان و علاقهمندان در سراسر جهان، از تجربیات و تخصص دکتر "طیار آلتی قولاچ" در زمینه مصاحف کهن که بیشتر به نمونههایی از آن اشاره شد، استفاده گردید و در نهایت با همکاری حمیدرضا مستفید و مرتضی توکلی این پژوهش به سرانجام رسید.
در تحقیق این مصحف موارد زیر انجام گرفته است 1- پیادهسازی متن مصحف با حروف چینی رایانهای 2- بازخوانی تک تک کلمات مصحف و بیان تفاوتهای رسمالمصحف در مقایسه با دو مصحف امیری و مصحف مدینه به همراه بیان آرای علمای رسمالمصحف در این مورد.
*ویژگی ظاهری مصحف
این مصحف به خط کوفی نوشته شده و در ابتدای آن، سوره فاتحه در صفحات (1/ب) و (2/أ) قرار گرفته است. ابعاد مصحف 32*25 ، 20*26 و ضخامت آن 10 سانتیمتر است. جنس برگههای نسخه، بنا بر گفته محمد حسن نوری، مسئول بخش مخلوطات کتابخانه، از پوست گاو است. این مصحف دارای 341 برگه و 680 صفحه است؛ به گونهای که با برگه (1/ب) آغاز و به برگه (341/أ) ختم میشود. جلد به کار رفته در مصحف نیز همراه با سرطبل و دارای تذهیب اولیه است.
این مصحف روز گذشته در مراسم آئین افتتاحیه بیست و ششمین دوره نماییشگاه بینالمللی قرآن کریم با حضور سید عباس صالحی وزیر ارشاد و جمعی از فعالان قرآنی کشور رونمایی و قرار است امروز نشستی با حضور محققان و اساتید مجرب داخلی و خارجی در شورای عالی قرآن درباره این مصحف، برگزار میشود.
انتهای پیام/