عیار دانشگاه‌های ایرانی از معجزه تا واقعیت!
مروری بر احوال دانشگاه‌های کشور در سالیان و ماه‌های جاری به خوبی درگیری آنها با مشکلات فراوان مدیریتی، صنفی، سیاسی، مالی و... را به نمایش می‌گذارد و این هشدار را به ذهن هر فردی می‌دهد که این شرایط آینده نظام آموزش عالی کشور را به مخاطره انداخته است.
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، نظام آموزش عالی کشور که این روز‌ها اسیر هزاران مشکل دست‌وپاگیر شده و بخش زیادی از انرژی و توان مدیران و پژوهشگرانش صرف امور حاشیه‌ای می‌شود، همچنان رشد صعودی خود را در میان دانشگاه‌های آسیایی و جهانی ادامه می‌دهد؛ وضعیت قابل تأملی که از سویی نویدبخش یک آینده خوب برای کشور است و از سویی نیز فرصت‌های سوخته گذشته را به رخ می‌کشد.
مروری بر احوال دانشگاه‌های کشور در سالیان و ماه‌های جاری به خوبی درگیری آنها با مشکلات فراوان مدیریتی، صنفی، سیاسی، مالی و... را به نمایش می‌گذارد و این هشدار را به ذهن هر فردی می‌دهد که این شرایط آینده نظام آموزش عالی کشور را به مخاطره انداخته است؛ مشکلاتی که گویا در سال جاری نتوانسته است، مانعی بر سر راه رشد علمی کشور باشد.
این را می‌شود از نتایج رتبه‌بندی دانشگاه‌های برتر دنیا بر اساس نظام رتبه‌بندی لایدن در سال 2018 میلادی برداشت کرد که بر اساساً آن تعداد 23 دانشگاه از ایران در جمع 938 دانشگاه برتر جهان قرار گرفتند. این در حالی است که در سال 2017 این تعداد برابر با 18 دانشگاه بوده است.
نظام رتبه‌بندی لایدن یکی از نظام‌های معتبر ارزیابی دانشگاهی است که هر ساله دانشگاه‌های برتر دنیا را بر اساس شاخص‌های معتبر علم‌سنجی مورد ارزیابی و رتبه‌بندی قرار می‌دهد و در سال 2018 نیز دانشگاه‌های دنیا را در 9 شاخص و در قالب دو معیار کلی مرجعیت علمی و دیپلماسی علمی رتبه‌بندی کرد.
در این رتبه‌بندی منظور از مرجعیت علمی (تاثیر علمی) شاخص‌هایی، چون مقالات یک درصد برتر، مقالات 5 درصد برتر، مقالات 10 درصد برتر و مقالات 50 درصد برتر و منظور از دیپلماسی علمی نیز شاخص‌هایی، چون همکاری علمی، همکاری بین‌المللی، همکاری صنعتی، همکاری علمی با فاصله جغرافیایی کمتر از 100 کیلومتر و همکاری علمی با فاصله جغرافیایی بیشتر از 5000 کیلومتر است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال 2018 دانشگاه‌های تهران، امیرکبیر، پزشکی تهران، صنعتی‌شریف، تربیت مدرس، صنعتی اصفهان، علم و صنعت ایران، فردوسی مشهد، شیراز، تبریز، پزشکی شهید بهشتی، آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران، شهید بهشتی، صنعتی خواجه نصیر، اصفهان، گیلان، کاشان، پزشکی اصفهان، پزشکی شیراز، پزشکی تبریز، پزشکی مشهد، بوعلی سینا و شهید باهنر کرمان موفق شدند در میان 938 دانشگاه برتر جهان جای بگیرند.
این در حالی است که در سال 2017 میلادی، دانشگاه‌های تهران، صنعتی امیرکبیر، علوم پزشکی تهران، صنعتی شریف، تربیت مدرس، صنعتی اصفهان، علم و صنعت ایران، دانشگاه شیراز، فردوسی مشهد، تبریز، علوم پزشکی شهید بهشتی، آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران، شهید بهشتی، خواجه نصیرالدین طوسی، اصفهان، علوم پزشکی اصفهان، گیلان و علوم پزشکی شیراز در لیست برترین دانشگاه‌های جهان قرار داشتند و در سال‌های قبل‌تر تعداد این دانشگاه‌ها کمتر بود.
برای مثال در سال 2012 هیچ دانشگاهی از کشورمان موفق نشد در بین دانشگاه‌های برتر دنیا حضور داشته باشد و در سال 2013 نیز تنها پنج دانشگاه صنعتی امیرکبیر، شریف، تربیت مدرس، تهران و علوم پزشکی تهران در این نظام برای اولین بار قرار گرفتند.
در سال‌های بعد از 2013 نیز تا سال میلادی جاری به ترتیب در سال 2014 دوازده دانشگاه، در سال 2015 سیزده دانشگاه، در سال 2016 چهارده دانشگاه و در سال 2017 هیجده دانشگاه ایرانی موفق شده بودند خود را به جمع 938 دانشگاه برتر جهان برسانند.
در رتبه‌بندی سال جاری لایدن، دانشگاه تهران با رتبه 179 در جهان برترین دانشگاه کشور است که به نسبت سال گذشته 16 رتبه صعود کرده است. دانشگاه صنعتی امیرکبیر با رتبه 272 جهان دانشگاه دوم ایران است که نسبت به سال گذشته 20 رتبه صعود داشته است و دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز با رتبه 313 جهانی دانشگاه سوم ایران است که نسبت به سال گذشته 9 رتبه صعود داشته است.
دیگر دانشگاه‌های ایرانی حاضر در لیست برترین دانشگاه‌های کشور نیز به جز دانشگاه‌های علوم پزشکی اصفهان و شیراز در این رتبه‌بندی نسبت به سال گذشته رشد صعودی داشته‌اند.
با این حال شرایط برای دانشگاه‌هایی مثل کاشان، علوم پزشکی تبریز، علوم پزشکی مشهد، بوعلی سینا و شهید باهنرکرمان که تا پیش از این در لیست دانشگاه‌های برتر جهان جایگاهی نداشتند، اما اکنون جزو 938 دانشگاه برتر هستند به مراتب بهتر است.
این رشد و صعود تحسین‌برانگیز دانشگاه‌های بزرگ ایرانی در سطح آسیا و جهان در حالی است که دانشگاه‌های ایرانی در مقایسه با بسیاری از دانشگاه‌های جهانی شرایط مدیریتی و رفاهی مطلوبی ندارند و شرایط مناسبی برای پژوهش در اختیار آنها قرار نمی‌گیرد.
به نقل از تابناک؛ مشکلات حاشیه‌ای و زمین‌گیر‌کننده آنقدر در دانشگاه‌های کشور زیاد شده است که اشاره به یک یا دو مورد از آن کافی نیست و در این رابطه می‌توان مجموعه از مشکلات را لیست کرد؛ مشکلاتی که با استناد به آنها می‌شود ثابت کرد که رشد صعودی دانشگاه‌های ایرانی در نظام‌های رتبه‌بندی جهانی بیشتر شبیه یک معجزه است تا واقعیت!
به‌عنوان مثال در سال تحصیلی جاری تعداد زیادی از دانشگاه‌های سراسری کشور بار‌ها میدان اعتراض‌های سیاسی، اجتماعی، آموزشی و صنفی دانشجویان بود که در برخی موارد با برخورد‌های شدید رو به رو شد و کار به بازداشت دانشجویان رسید.
دانشجویان دکتری دانشگاه‌های بزرگ کشور در سال تحصیلی جاری بار‌ها برای رفع دغدغه‌های معیشتی و اقتصادی خود در برابر ساختمان وزارت علوم و مجلس تجمع کردند و با مدیران و مسئولان کشور جلسه برگزار کردند، اما عملاً اتفاق مثبت و قابل ذکری برای آنها رخ نداد.
برای نمونه در حالی که وزارت علوم متعهد شده بود وام ویژه دکتری را به صورت ماهانه در اختیار دانشجویان دکتری قرار دهد، اما این وام برای فصل زمستان به حساب بسیاری از دانشجویان واریز نشد و در فصل بهار نیز هنوز صندوق رفاه دانشجویان بضاعت مالی کافی برای پرداخت این وام را به‌دست نیاورده است.
اساتید دانشگاه‌های بزرگ نیز در سال تحصیلی جاری بار‌ها به میزان حقوق و مزایای خود اعتراض کردند و در نامه‌های رسمی خود خطاب به مسئولان ادامه فعالیت پژوهشی با این روند را غیرممکن توصیف کردند.
مدیران وزارت علوم و دانشگاه‌های کشور نیز در بسیاری از موارد اسیر تصمیم‌گیری‌های لحظه‌ای و جابه‌جایی‌های ناگهانی شدند که فرصت یک حرکت پایدار و با شتاب علمی را از نظام آموزش عالی گرفته است.
پژوهشگران کشور اکنون هیچ سازوکار منظم و قانونمندی برای فعالیت بدون دغدغه در اختیار ندارند و بیکاری و افسردگی‌گریبان بسیاری از آنها را گرفته است و تعداد زیادی از دانش‌آموختگان از چرخه فعالیت علمی و اقتصادی کشور کنار گذاشته شده‌اند.
با این شرایط به جرأت می‌توان گفت که رشد صعودی دانشگاه‌های ایرانی در سطح جهان حتی اگر معجزه نباشد، یک حباب بیش نیست که نباید به آن مغرور شد و قطعاً در سال‌های آینده با این شرایط تکرار نخواهد شد.
منبع: کیهان
انتهای پیام/
