به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، شاید گزافه نباشد که بگوییم انتشار کتاب در ایران مسیری را میرود که انتهای آن چندان مشخص نیست، اگر روزی شرایط به گونهای بود که خارج از صنف تیشه به ریشه نشر میزد، امروز گویی خود ناشران حلقه را بر حلقوم نشر میفشارند و سعی میکنند از هر فرصتی برای ضربه زدن به نشر بهره ببرند. چرا که هر روز ابعاد تازهای از فساد در نشر نمود پیدا میکند، گویی همه حلقههای این زنجیره به هم پیوسته از مولف گرفته تا توزیع کننده و حتی نهاد متولی درگیر فساد شدهاند.
اگر روزی فروش کاغذ یارانهای در بازار آزاد بزرگترین تخلف ناشران بود و هنوز که هنوز است، برخی از تبعات این اقدامات متضرر هستند، اگر روزی خرید و فروش بن کتاب نهایت تخلف نشر تلقی میشد، امروز شاهد شکلهای دیگری از فسادِ نشر هستیم که اگر گفته نشود همه، اغلب قریب به اتفاق آنها ناشی از مشکلات اقتصادی است. فساد رنگهای متعددی گرفته از قاچاق کتاب تا کتابسازیها گرفته تا مترجمهای دروغینو قیمتگذاریهای غیر واقعی.
نیکنام حسینپور چند وقتی است مدیرعامل خانه کتاب شده است، او که پیش از این نیز در سمت مشاور معاونت فرهنگی مشغول به فعالیت بوده معتقد است،کتابسازیها، قیمتگذاریهای غیرواقعی و گستردگی حوزه صدور پروانه نشر از جمله مفسدههای این سالهاست. گفتوگو با وی به شرح ذیل است:
* تسنیم: صنعت نشر این روزها با مشکلاتی دست و پنجه نرم میکند که بسیاری از آنها ریشه در خود صنف دارد و از غیرحرفهای بودن برخی ناشران نشأت میگیرد، مشکلاتی که میتوان از آنها تعبیر به مفسده کرد، شما چه مفسدههایی برای حوزه نشر میتوانید برشمرید؟
یکی از مفاسد موجود در صنعت نشر، بحث کتابسازی است، معضل امروز ما به صورت جدی کتاب سازی است، مفسده دیگری که در نشر وجود دارد و از جریان کتابسازی تغذیه میشود، این است که با توجه به صدور پروانههای نشر بسیار در سالهای گذشته ما شاهد هستیم در یک خانواده چندین پروانه نشر وجود دارد، بنابراین یک کتاب با پروانه نشری که بنام مادر است، منتشر میشود، بعد عنوان و شناسنامه کتاب تغییر میکند و با پروانه نشری که بنام پدر وجود دارد منتشر می شود، دوباره عنوان و شناسنامه تغییر میکند و این بار با پروانه نشری که به نام فرزند خانواده است، منتشر میشود، در حالیکه محتوا همان است.
* تسنیم: آقای حسینپور سالهاست که از گستردگی حوزه صدور پروانه نشر صحبت میشود، اما هیچ اقدامی برای ساماندهی این حوزه انجام نمیشود، چرا؟
به نظرم در صدور پروانه نشر باید نخست به حرفهای بودن ناشر توجه شود. فردی که بدنبال گرفتن پروانه نشر است، حداقل باید شرایط حرفهای را داشته باشد، اینکه من لیسانسی داشته باشم، متاهل باشم و امتحانی نیز در اتحادیه بدهم، به معنای حرفهای بودن من نیست. ناشران ما مثل کنکور هستند، اگر ابتدا محکم بگیریم و به هر شخصی پروانه نشر ندهیم، این معضلات را نخواهیم داشت. اگر در طول تاریخ نشر ایران را بررسی کنیم، خواهیم دید که از زمانی که نشر تأسیس شد و ناشران تشکیل شدند؛ چند ناشر خانواده به خانواده و نسل به نسل حرفه خود را حفظ کردهاند؟ شاید به تعداد انگشتان یک دست هم نرسد، اما در حرفههای دیگر ما موارد متعددی را شاهد هستیم که نسل به نسل منتقل شده است. این خود یک آسیب است و میتوان آسیبشناسی کرد که چرا حرفه نشر موروثی منتقل نشده است.
* تسنیم: برخی دیگر از فعالان حوزه نشر قیمت گذاریهای غیر معقول را نیز جزو مفسدهها برشمردهاند، نظر شما در این زمینه چیست؟
بله، من با این دوستان موافق هستم، یکی از دلایل آن این است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ناشران کتاب میخرد، بنابراین ناشران قیمت پشت جلد کتاب را بالاتر میزنند تا سود بیشتری از این طریق کسب کنند. این مفسده است باید در این زمینه تخصصی کار کنیم. مسئله دیگر بحث قاچاق کتاب است، کتابهای پرفروش ناشران را قاچاقچیان میدان انقلاب منتشر میکنند که در نهایت به مولف ضربه میزند، خلاقیتی که باید نویسنده و مولف داشته باشد، از بین میرود. ناشر وقتی کتابش فروش نمیرود، حق تالیف کمتری پرداخت میکند و در نهایت به مولف ما آسیب وارد میشود. برای همین است که در یک دورهای شاهد کاهش کتابهای تالیفی و افزایش کتابهای ترجمهای هستیم.
انتهای پیام/