به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از یورواکتیو، قزاقستان در محیطی بینالمللی که به طرز فزایندهای در حال پیچیدهتر شدن است، در تقاطع شرق و غرب، و نیز شمال و جنوب قرار دارد. سیاست خارجی چندجانبه این کشور که طی سالهای اخیر موفق نیز بوده است، برای بسیاری از کشورها خطرآفرین است. آستانه در حال طی مسیری در دوران طلایی خود بوده که بهعنوان یک نسخه بیطرف برای تشنجزدایی و حل و فصل مناقشات مختلف در حال ظهور است، و روابط خوبی با قدرتهای جهانی از جمله چین، روسیه، اتحادیه اروپا و ایالات متحده برقرار کرده است.
آستانه نقشی کلیدی در تبدیل این نسخه بیطرف به منافع تجاری و ترانزیتی برای قزاقستان ایفا خواهد کرد. این کشور در حال حاضر با فرصتهای متعددی مواجه است که از جمله مهمترین پلتفرمهای آنها میتوان به اتحادیه اروپا، اتحادیه اقتصادی اوراسیا، و ابتکار کمربند و جاده چین اشاره کرد. هر سه نسخه ذکر شده در تلاشاند تا همکاریهای خود را با قزاقستان افزایش دهند. پروژه «یک کمربند، یک جاده» و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نمونههایی از ظهور ساختارهای منطقهای سیاست جهانی در دنیای امروز هستند، و لذا بسیار مهم است که توسعه مثبتی را در قزاقستان تحقق بخشند.
اگرچه هر سه مورد ذکر شده به لحاظ جغرافیایی همپوشانی دارند، اما اساساً به لحاظ تاریخی، محرکهها و انگیزهها و طراحی متمایز از یکدیگر هستند. اتحادیه اروپا به منشور حکومت خوب، دموکراسی و تعهد قوی به حقوق بشر تاکید دارد، در حالی که اتحادیه اقتصادی اوراسیا بر اقتصاد مدرن، همگرایی در یک بازار مشترک و انتقال آزاد سرمایه، کالا، و کار، و در نهایت یک پایه حقوقی متحد متمرکز است. ابتکار کمربند و جاده نیز که توسط چین هدایت میشود به دنبال صادرات سرریز ظرفیتهای داخلی این کشور و تقویت امنیت منطقهای است. اما با وجود این مسائل اشتراکهایی میان آنها وجود دارد که از جمله آنها میتوان به مواردی چون اهداف امنیتی مشترک، تقویت مرزها، مبارزه با جرائم فراملی و دستیابی به رشد اقتصادی ملی و منطقهای اشاره کرد. اینجا دقیقا همان نقطهای است که قزاقستان بر آن منطبق است، چرا که موافق این سه هدف مشترک است، و مشارکت آن در هر سه پلتفورم مذکور میتواند به مشارکت این کشور در موافقتنامه تجارت آزاد در سازمان تجارت جهانی کمک کند.
در حال حاضر اتحادیه اروپا به صورت تدریجی در حال دست و پنجه نرم کردن با شمار فزایندهای از مسائل سیاسی است، اما تعاملات دوجانبه بین برخی کشورهای عضو این اتحادیه با قزاقستان، به ویژه لندن و آستانه بسیار قوی است. قزاقستان کشوری با منابع و ذخایر معدنی استثنائی است و از این منظر مقصد سرمایهگذاریهای بزرگ برای بزرگترین شرکتها و نهادهای مالی اروپایی و آمریکایی به حساب میآید. این شرکتها سود و منافع خود را طی دو تا سه دهه آینده به قزاقستان گره زدهاند.
پروژه «یک کمربند، یک جاده» چین نیز منافع جدید اروپاییها در منطقه را هدف گرفته، و هم چین و هم اروپا منافع مشترکی در استفاده از این پروژه برای توسعه اقتصادهای داخلی خود دارند. اتحادیه اقتصادی اوراسیا اما در دوره سختی متولد شده است، چرا که روسیه در معرض تحریمها قرار گرفته و قیمت نفت نیز در حال پایین آمدن است. اما قزاقستان به عنوان یکی از قابل اعتمادترین و مهمترین شرکای روسیه، این چالشها را استادانه راهبری کرده است.
در این میان آستانه با ایفای نقشی میانه بین غرب و روسیه، و معرفی شدن به عنوان یک قطب منطقهای نه تنها در حوزه اقتصاد، بلکه در دیپلماسی، از این مشکلات سود میبرد. به مرور زمان که مسائل پیچیدهتر میشود، این سوال مطرح شده که آستانه در حالی که روابط بسیار خوبی با ایالات متحده دارد، چگونه موافقتنامه ایجاد منطقه آزاد تجاری میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا را مدیریت میکند؟ اهمیت آینده آسیا برای قزاقستان شاید مبتنی بر شیفت قدرت سیاسی و اقتصادی جهان به شرق در قرن بیست و یکم باشد و قزاقستان برای بهرهمندی از این شرایط خیز برداشته است.
طی نوزدهمین کنگره حزب کمونیست چین، شی جینپینگ، رئیسجمهوری این کشور با موفقیت کامل قدرت خود را تثبیت کرد و ابتکار کمربند و جاده را در قانون حزب تقدیس کرد. این امر به این معنا است که هستههای اصلی این پروژه نشانگر برنامه بلندمدت سیاست خارجی چین است و حتی پس از پایان دوره ریاست جمهوری شی جینپینگ نیز ادامه خواهد یافت. قزاقستان کلیدیترین کشور برای مسیر زمینی چین است، و در پروژه جاده ابریشم جدید، با این کمربند دست و پنجه نرم میکند. هم قزاقستان و هم چین هر دو در سطوح بالایی از مشارکت در پروژه «یک کمربند، یک جاده» سود میبرند.
در این میان دیجیتالیسازی که به انقلاب صنعتی چهارم معروف است نیز به نحو قابل توجهی اهمیت یافته است، چرا که مدل کسب و کار سنتی صنعت را تغییر داده و پیشبینی میشود که تا 14 درصد تولید ناخالص داخلی جهانی را تا سال 2030 به خود اختصاص دهد، که امروزه ارزش آن بالغ بر 15 تریلیون دلار است، و در این راستا، قاره آسیا نقطه تمرکز جهان در حوزه دیجیتال است. از این رو، قزاقستان نیز به دنبال دیجیتالیسازی است. در مفهوم قزاقستان دیجیتال در سال 2020، شرکتهای مخابراتی چینی در حوزه تکنولوژیهای هوشمند در شبکه حمل و نقل قزاقستان مشارکت خواهند کرد. برای قزاقستان به منظور رسیدن به کشورهای اروپای غربی، دیجیتالی کردن شبکه حمل و نقل بسیار مهم است و از این رو، تغییرات در این کشور در حال گستردهتر شدن است. اما سوال اصلی در این میان این است که این ارتباطات چندجانبه بینالمللی چگونه بر قزاقستان، به عنوان تاثیرگذارترین کشور اصلاحگر در آسیای مرکزی، تاثیر میگذارد؟ در کنار این موضوع، مساله ظهور ازبکستان برای به چالش کشیدن هژمونی منطقهای قزاقستان در منطقه بسیار جدی است. بازیابی اخیر در قیمت نفت تاثیر مثبتی بر اقتصاد قزاقستان گذارده است، اما این موضوع در عین حال میتواند سرعت تبدیل شدن آن به یک مدل توسعه را تقلیل دهد.
قزاقستان به سرمایهگذاری مستقیم خارجی متمرکز بر صادرات، و بهرهوری فزاینده برای متنوعسازی و انتقال اقتصادی به شدت نیازمند است. این کشور از سرمایهگذاری چین استقبال میکند، اما در همین حال این فرضیه اساسی را نیز به چالش میکشد که سرمایهگذاریهای در مقیاس کلان در حوزههای زیرساختی در قلب پروژه یک کمربند، یک جاده به صورت اتوماتیک توسعه اقتصادی را ارتقاء میبخشد. آینده توسعه آستانه به عنوان یک قطب مبتکر تجاری و مالی، بر پایه اصلاحات نهادی مستحکمی ساخته خواهد شد و قزاقستان را در مذاکره با چین به عنوان یک شریک برابر تقویت خواهد نمود.
انتهای پیام/