به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه «دیپلمات»، کاسوم ژومارت توکایف، رئیس مجلس سنای قزاقستان اخیراً مواضعی در خصوص رئیسجمهوری این کشور گرفته که میتواند مفاهیم و پیامدهای قابل توجهی داشته باشد.
او در مصاحبهای با برنامه هاردتاک بیبیسی گفته که شخصاً بر این باور است که نورسلطان نظربایف پس از پایان دوره فعلی ریاستجمهوریاش، در سال 2020 برای دور بعد نامزد نخواهد شد.
یکی از مهمترین بخشهای این مصاحبه، بحث درباره جایگزینی نظربایف بود که برای بیش از دو دهه یک موضوع جذاب در قزاقستان بوده است. سوالی که به نظر میرسید یک سوال کلی و مبهم باشد، با پاسخی شفاف مواجه شد.
توکایف در این باره گفته است: اگر صریح بگویم، من بر این باور نیستم که رئیسجمهور نظربایف در انتخابات 2020 شرکت میکند. چرا که او مردی عاقل و بسیار منطقی است. فکر میکنم در سال 2020 ما انتخابات ریاست جمهوری را با نامزدهایی غیر از نورسلطان نظربایف خواهیم داشت.
توکایف اگرچه تاکید کرده که «تصمیم نهایی به خود رئیسجمهور بستگی دارد» و این که حتی اگر نظربایف رئیسجمهور هم نباشد، «نفوذ فوقالعادهای را در سیاست قزاقستان داشت»، اما رئیس مجلس سنای قزاقستان برای نخستین بار تایید کرد که سال 2020 میتواند پایان کار نظربایف پس از 3 دهه ریاستجمهوری باشد. این در حالی است که نورسلطان نظربایف 6 جولای تولد 78 سالگیاش را جشن میگیرد.
اظهارات توکایف، اما به زودی توسط دارن آبایف، وزیر اطلاعات و ارتباطات قزاقستان، که به رسانهها گفته بود برای اتخاذ این تصمیم هنوز راه زیادی وجود دارد، با تردید مواجه شد. آبایف گفته بود: هنوز زمان زیادی تا 2020 باقی مانده است. به عنوان کسی که از نزدیک با رئیسجمهور کار کردهام (به عنوان معاون مطبوعاتی رئیسجمهور)، مطمئنم که قزاقستان دوباره در انتخابات 2020 شرکت کند با شرکت وی در انتخابات، از حضورش منتفع خواهد شد.
پس از آن که این مصاحبه منتشر شد، توکایف کمی از اظهارات پیشین خود عقبنشینی کرد.
وی به رسانهها گفته است: نیازی نیست از آنچه گفتم یک درام ساخته شود (که بسیار فراتر از یک گزیده صرف بود). مصاحبههای هاردتاک معمولاً سخت هستند، اما فکر میکنم ضروری است برای آنها تشریح کنیم که در کشورمان در حال چه کاری هستیم.
نظربایف پیش از حضورش در انتخابات 2015 گفته بود که برنامههای متفاوتی برای آیندهاش دارد، اما تصمیم دارد دور دیگر ریاست جمهوری را نیز به عنوان آخرین دوره سپری کند. از سال 2015 او تلاشهای زیادی برای اعطای قدرت بیشتر به پارلمان صورت داده است. واگذاری بالقوه قدرت و مسئولیتهای دولت میتواند صحنه سیاسی قزاقستان را برای رقابتها و آلترناتیوهایی آماده کند.
با انتصاب اخیر نظربایف بهعنوان ریاست مادامالعمر شورای امنیت قزاقستان، نخستین و تنها رئیسجمهور این کشور، میتواند به سوی نقشی نظارتی در فضای سیاسی داخلی این کشور برود. با پارلمانی قویتر، قزاقستان میتواند با حضور نظربایف به عنوان یک پادشاه دانا که صلاح کشور خود را به خوبی میبیند، میتواند به مدلهای پادشاهی نظیر بریتانیا و یا اسپانیا نزدیکتر شود.
البته هنوز به نظر میرسد راه زیادی تا جایگزینی نظربایف در آینده وجود دارد. همانطور که پیش از این لوکا آنسشی و بروس پانیر اشاره کرده بودند، نظربایف حتی در صورت ترک سِمَت ریاستجمهوری، باز هم قدرت زیادی در قزاقستان خواهد داشت. بهویژه پس از آن که در سال 2010 نقش و جایگاه «رهبر ملت» به وی اعطا شد، قانون فعلی حامی او و خانوادهاش خواهد بود (مصونیت قضایی دارند).
نظربایف حتی پس از بازنشستگی نیز کشور را رهبری خواهد کرد. در حقیقت حضور نظربایف و خانوادهاش در عرصه قدرت در قزاقستان ادامه خواهد یافت و خواه نا خواه وی سال 2020 نیز به عنوان رئیسجمهور به کار خود ادامه خواهد داد. این البته تا زمانی صدق میکند که چهرههای روی کار آمده پس از وی تغییر چشمگیری در قوانین بازی ایجاد نکنند و نظامی که نظربایف طی سه دهه به دقت طراحی کرده است را کنار نگذارند.
به هر حال معروفترین گروههای اپوزوسیون هم نشان دادهاند تا حدود زیادی محبوبیت ندارند. مادامی که آنها به دنبال پیشنهادهای سیاسی جایگزینی نباشند، کشمکشهای شخصی علیه رئیسجمهور تنها حمایتهای کوتاهمدت آنها را تقلیل خواهد داد.
هر دو اظهار نظر توکایف میتواند صحیح باشد: در نهایت این نظربایف است که انتخاب میکند برای یک دوره دیگر رئیسجمهور باشد یا نه و ممکن است در 2020 پاسخی منفی به این امر بدهد، اما واقعیت این است که او مجبور است اظهاراتش را پس از پخش مصاحبه روشن سازد، چرا که اشاره کرده بود که قالبهایی همچون هاردتاک عرصههای سختی است که کاهش اعتماد بهنفس سیاستمداران در مواجهه با رسانههای آزاد را فاش میسازد. اگر سیاستمداران میتوانستند با رسانههای مستقلی در زندگی سیاسی روزمرهشان در قزاقستان روبرو شوند، آنها به گفتن و شنیدن سوالات و پاسخهای تحریککننده و بحثبرانگیز عادت میکردند.
انتهای پیام/