به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسینم به نقل از مرکز مطالعات سیاسی و راهبردی "الاهرام"، دریای سرخ به عنوان یک گذرگاه مهم آبی در حالی میزبان پایگاههای متعدد نظامی است که تشدید رقابت طرف های منطقه ای و بین المللی در این زمینه از نظر بسیاری جای بحث و سوال دارد.
دریای سرخ یکی از مهم ترین گذرگاههای آبی دنیا است چرا که سه قاره آسیا، آفریقا و اروپا را به هم متصل می کند و در فعالیت دریانوری و تجارت بین المللی نقش مهمی دارد از همین رو قدرت های منطقه ای و بین المللی در طول دهه های گذشته به دنبال توسعه نفوذ خود در این گذرگاه آبی بوده اند اما تکاپوی آنان برای حضور در دریای سرخ و ساخت پایگاههای نظامی در سواحل آن در چند سال اخیر به میزان بی سابقه ای افزایش یافته است.
این وضعیت بحث زیادی در مورد اینکه انگیزه این قدرت ها از حضور در دریای سرخ و ایجاد پایگاههای نظامی در آن چیست، مطرح کرده است.
در این خصوص باید به چند موضوع کلیدی از جمله نقشه پایگاههای نظامی در دریای سرخ و مساحت ساحلی این منطقه توجه داشت.
طول سواحل این دریا بالغ بر دو هزار کیلومتر است و عرض آن به سیصد متر می رسد و مساحت سطح آن نیز 438 هزار متر مربع است و در این محدوده به ویژه در سواحل آفریقایی و پیش از همه جیبوتی که یکی از فقیرترین کشورهای دنیا است، پایگاههای نظامی چه عربی و غیر عربی ساخته شده است.
جیبوتی در چند سال اخیر از موقعیت جغرافیایی برای کسب درآمد و حمایت از بودجه خود استفاده کرده است به اضافه اینکه با اجاره دادن خاک کشور به نیروهای بین المللی که در آنجا پایگاه نظامی دارند از سرمایه گذاری های اقتصادی آنان بهره مند شده است.
یکی از قدیمی ترین پایگاههای نظامی در جیبوتی متعلق به فرانسه است که حدود دو هزار سرباز فرانسوی در آنجا مستقر هستند. هرچند جیبوتی از سال 1977 از فرانسه استقلال پیدا کرد اما از آن تاریخ به بعد فرانسه در این کشور نفوذ زیادی داشته است.
فرانسه در قبال هرگونه دشمن خارجی از جیبوتی حمایت می کند و در مقابل برای آموزش نیروهای ارتشی مستقر در پایگاه نظامی جیبوتی تسهیلات زیادی از این کشور دریافت می کند.
یکی دیگر از پایگاههای نظامی در جیبوتی متعلق به آمریکا است که در واقع بزرگترین پایگاه نظامی این کشور در آفریقا به شمار می آید.
جیبوتی محور اصلی عملیات لجستیکی آمریکا و متحدانش در شرق آفریقا و شبه جزیره عرب به شمار می آید و سکوی پرواز هواپیماهای بدون سرنشین و مرکز مبارز ه با دزدی دریایی و سایر عملیات چند ملیتی در منطقه است و در مقابل آمریکا سا لانه 38 میلیون دلار برای حضور نظامی خود در این کشور به آن پرداخت می کند.
دلایل ایجاد پایگاههای نظامی در دریای سرخ
هر چند ایجاد پایگاههای نظامی در دریای سرخ دلایل متعددی دارد از جمله تقویت نفوذ در این گذرگاه مهم آبی و تحقق منافع و اهداف مورد نظر هر یک از کشورهایی که در آنجا پایگاه دارند، اما یکی از مهم ترین عوامل نفوذ در آن تحولات پی در پی در جهان عرب از سال 2010 است.
پس از تحولاتی که بسیاری از کشورهای عربی از سال 2010 به بعد شاهد بودند، بسیاری از قدرت های منطقه ای و جهانی درصدد تقویت حضور خود در این منطقه برآمدند، به این معنی که مشکلات یمن و جنگ در خاک این کشور و نیز بحران روابط محور سعودی با قطر و خطرات ناشی از آن برای انسجام شورای همکاری خلیج فارس موجب اهمیت حضور نظامی در این منطقه شد و البته کشورهای آفریقایی مشرف به این دریا نیز از میزبانی برای پایگاههای نظامی بیگانگان استقبال کردند.
حضور نظامی امارات در آفریقا
در این میان امارات متحده عربی به ساخت پایگاه نظامی در بندر "عصب" در اریتره برآمد تا با استفاده از آن حمایت لجستیکی و علمیاتی را در اختیار نیروهای ائتلاف عربی در جنگ علیه یمن قرار دهد.
امارات در اقدامی مشابه با سومالی نیز برای ایجاد پایگاههای نظامی در بندر "بربره" به توافق رسید و عربستان سعودی نیز با جیبوتی به توافقی مشابه دست یافت و به این ترتیب این دو کشور عرب حاشیه خلیج فارس در تلاش برای افزایش حضور نظامی در بخش آفریقایی دریای سرخ و تقویت توانمندی های خود در جنگ علیه یمن و جلوگیری از آنچه "نفوذ ایران در شرق آفریقا" خوانده شد، برآمدند.
علاوه بر این ترکیه در سال های اخیر در صدد تقویت روابط خود با کشورهای آفریقایی به ویژه کشورهای شرق آفریقا برآمد که البته این رویکرد ترکیه از زمان قدرت گرفتن حزب عدالت وتوسعه در سال 2002 نمود یافته است.
تاثیر پایگاههای نظامی بر توازن قدرت در دریای سرخ
با وجود استقبال کشورهای شاخ آفریقا از پایگاههای نظامی در خاک خود که دلیل آن بحران و مشکلات اقتصادی است، اما این پایگاهها موجب بروز مشکلات بسیاری به ویژه در ارتباط با نیروهای قدرتمند منطقه اطراف دریای سرخ شده است، به این معنی که رویکرد مربوط به ایجاد پایگاههای نظامی در اریتره، جیبوتی، سومالی و سودان موجب خشم سایر کشورها به ویژه اتیوپی شده است حال آنکه یکی از نزدیکترین متحدان آمریکا در مبارزه با تروریسم و نیز متحد اتحادیه اروپا در مسائل مرتبط با مهاجرت است.
از سوی دیگر افزایش پایگاههای نظامی در دریای سرخ توازن منطقه ای کشورهای عربی را تحت تاثیر قرار می دهد زیرا این کشورها سخت در تلاش برای آنچه کاهش نفوذ ایران در دریای سرخ خوانده شده هستند اما نمی خواهند ترکیه جایگزین آن شود به ویژه اینکه ترکیه در جریان بحران روابط محور سعودی با قطر، با دوحه ائتلاف کرد.
در این میان با در نظر گرفتن اینکه برخی کشورهای آفریقایی مانند سودان و سومالی درقبال این بحران بیطرف مانده اند امکان اینکه قطر در شرق آفریقا جایگاه خود را بازیابد وجود دارد به ویژه اینکه در سال های اخیر در تلاش برای میانجیگری در بحران های این منطقه بوده است.
و اینجاست که اهمیت دریای سرخ به عنوان یکی از مناطق فرعی خاورمیانه روشن می شود .
انتهای پیام/