به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، اهمیت رسانهها و افکار عمومی امروزه بر هیچکس پوشیده نیست. این امر در کنار تحول مفهومی و کارکردی روی داده در مقوله «قدرت» از دهه 1990 میلادی، باعث شده تا عرصههای جدیدی پیشروی دولتها قرار بگیرد. دیپلماسی عمومی یکی از این عرصههاست که در حوزههای گوناگونی تجلی مییابد که دیپلماسی رسانهای یکی از مهمترین زمینههای آن است. امروزه دولتها توجه زیادی به افکار عمومی و جریانسازیهای رسانهای داشته و تلاشهای زیادی برای در اختیار گرفتن این ابزار قدرتمند صورت دادهاند. در پایینترین و سادهترین سطح، این امر در قالب پایگاههای اطلاعرسانی رسمی و دولتی معاونتهای مطبوعاتی، شبکههای تلویزیونی، روزنامهها و خبرگزاریهای دولتی بروز و ظهور مییابد.
آژانس ملی اطلاعاتی تاجیکستان «خاور» (Ховар) خبرگزاری رسمی دولتی تاجیکستان است که مدیر آن مستقیماً توسط شخص رئیسجمهور، امامعلی رحمان (طی سالهای پس از جنگ داخلی، تاکنون رئیسجمهور تاجیکستان تغییر نکرده است) منصوب میشود. سیدعلی صدیقاف، مدیر فعلی این خبرگزاری در مورخ 30 مارس سال 2016 به این سمت گمارده شده است. این خبرگزاری که به 5 زبان تاجیکی، روسی، فارسی، عربی و انگلیسی فعالیت میکند، در حقیقت بزرگترین رسانه و خبرگزاری تاجیکستان به حساب میآید.
برخی تحلیلگران بر این عقیدهاند که طی سالهایی که رجبعلی به مدیریت این خبرگزاری منصوب شده، این رسانه فعالیت بیشتر و حرفهایتری را در پیش گرفته است. البته باید اشاره داشت این خبرگزاری به لحاظ حجم و کیفیت محتوای تولیدی و ساختارها و اصول حرفهای همچنان فاصله زیادی با نمونههای مشابه در منطقه دارد.
یکی از مسائلی که طی ماههای اخیر در خصوص خبرگزاری خاور بین تحلیلگران رسانهای و سیاسی مطرح است، مواضع سیاسی و رسانهای این رسانه میباشد. البته این انتقادات ورای حضور صرف تصاویر رئیسجمهور در تیتر یک این خبرگزاری، پوشش محتواهای همسو، تخریب مخالفین و سانسور کامل صداهای غیرهمسو، ابعادی در کارکرد این رسانه به عنوان یک آلترناتیو سیاسی دارد.
بهویژه در قبال جمهوری اسلامی ایران این امر ابعاد کیفیتری مییابد. اگرچه برخی مواضع ضدایرانی و انتقاداتی به کشورمان در چارچوبهای مختلفی طی سالهای اخیر از سوی دولت و مقامات رسمی تاجیکستان مطرح شده، اما با ملاحظه عملکرد این خبرگزاری در شاهد آن هستیم که این موارد فراتر از مواضع مطرح شده توسط مقامات رسمی عنوان شده است. این جریان به ویژه طی یک سال اخیر که مناسبات جمهوری اسلامی ایران و تاجیکستان به علت برخی اختلاف نظرها کاهش یافته و از سوی دیگر روابط این کشور با عربستان سعودی توسعه قابل توجهی را به خود دیده، تشدید شده است.
به عنوان مثال این خبرگزاری دولتی با انتشار گزارشی به نقل از روزنامه الاخبار درباره تولید و انتقال تروریسم به تاجیکستان و افغانستان، تلاش میکند تا جمهوری اسلامی ایران را به واسطه شرکت محیالدین کبیری (رهبر حزب نهضت اسلامی تاجیکستان) در کنفرانس بینالمللی وحدت اسلامی در تهران، به حمایت از تروریسم متهم کند. علاوه بر این، در گزارش مذکور با استناد به نیویورک تایمز، ایران را به حمایت از طالبان و بیثباتی در افغانستان نیز متهم میکند.
در مورد دیگری نیز این خبرگزاری در مصاحبه با عبدالعزیز بن محمد البادی، سفیر عربستان سعودی در تاجیکستان اظهارات و اتهامات سخیفی را علیه کشورمان اشاره میکند. در این مصاحبه سفیر سعودی به گونهای طنزوار جمهوری اسلامی ایران را منشا تروریسم و بیثباتی در منطقه و عربستان را بزرگترین مبارز تروریسم عنوان میکند. البادی همچنین در این مصاحبه انقلاب اسلامی کشورمان را «شوم» خوانده و میگوید بنسلمان به دنبال باز گرداندن ایران به دوران پیش از انقلاب است.
اخیراً نیز این خبرگزاری با انتشار مقالهای به قلم ناظم نوراف، از چهرههای سیاسی آکادمی علوم تاجیکستان تحت عنوان «آیا شیعه شدن نهضتیها تهمت است؟ دلایل قطعی درباره قبول کامل مذهب شیعه توسط رهبریت حزب نهضت اسلامی» تلاش میکند مذهب تشیع را که شمار زیادی از مردم تاجیک پیرو آن بودهاند را مذهبی بیگانه و حامی تروریسم معرفی کند. در این مصاحبه که در آن از تصویر محیالدین کبیری با رهبر انقلاب در حاشیه کنفرانس وحدت اسلامی استفاده شده است، با ذکر دلایلی عجیب و غریب و بعضاً طنزوار (همچون نحوه انگشتر در دست کردن)، سعی در این دارد حزب نهضت اسلامی را یک حزب تروریستی و پیرو مذهب تشیع معرفی کرده و جمهوری اسلامی را نیز حامی تروریسم در تاجیکستان نشان دهد.
سفارت کشورمان که به منظور حفظ مناسبات دوستانه با کشور تاجیکستان تاکنون با سعه صدر با این اقدامات خبرگزاری خاور (و البته دیگر رسانههای تاجیک) تعامل کرده بود، این بار به نشانه اعتراض نامهای را برای ریاست این خبرگزاری دولتی به عنوان جوابیه ارسال کرده و مبتنی بر اصول حرفهای کار رسانهای درخواست انتشار این پاسخ را در خبرگزاری مذکور میکند. با امتناع این خبرگزاری از انتشار پاسخ مربوطه، سفارت کشورمان این جوابیه را در سایت سفارت به زبانهای فارسی و تاجیکی منتشر میکند که متن آن به شرح ذیل است:
جناب آقای سیدعلی صدیقاف،
مدیر محترم خبرگزاری دولتی خاور
با سلام،
در مقاله منتشره تحت عنوان «آیا شیعه شدن نهضتیان تهمت است؟» در بخشهای فارسی، تاجیکی، انگلیسی، روسی و عربی سایت آن خبرگزاری، به طرح مواردی درباره جمهوری اسلامی ایران پرداخته شده است. لذا از آن خبرگزاری درخواست میشود طبق ماده 18 «قانون جمهوری تاجیکستان درباره مطبوعات دورهای و سایر رسانههای جمعی» و با در نظر گرفتن اصول حرفهای نسبت به نشر پاسخ زیر اقدام کند:
سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان معتقد است که ترویج اختلافافکنی میان مذاهب اسلامی و نفرتپراکنی مذهبی علیه مذاهب دیگر چون تشیع که صدها میلیون پیرو در جهان اسلام اعم از ایران، آذربایجان، عراق، پاکستان، ترکیه، افغانستان، هند، لبنان، یمن، بحرین و دیگر کشورها دارد، مغایر همه موازین بینالمللی و توهین آشکاری به اعتقادات بخش مهمی از جهان اسلام بوده و بیتردید اجرای خواست دشمنان اسلام بهویژه اسرائیل میباشد. متاسفانه در این مقاله تلاش شده که تصویری بیگانه و غیر قابل قبول از مذهب تشیع ارائه شود و این در حالی است که بر اساس واقعیتها و به تصریح مقامات ذیربط جمهوری تاجیکستان، شماری از مسلمانان تاجیکستان نیز شیعه هستند و البته هیچ ارتباط خاصی با ایران ندارند. توهین به شیعیان و بیگانه تلقی کردن آنها ضایع کردن حقوق شهروندی این اتباع تاجیکستان نیز میباشد.
نفرت پراکنی مذهبی در جمهوری تاجیکستان موضوع جدیدی است و طرح آن در ماههای گذشته و پس از اظهارات تفرقه افکنانه و اتهامات سفیر یک کشور قبیلهای علیه جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته که آنهم در خبرگزاری خاور انعکاس یافت و جای بسی تاسف است.
از این رو از خبرگزاری دولتی خاور انتظار میرود با نظر داشت منافع و مصالح تاجیکستان عزیز و ضمن توجه به اصول حرفهای اطلاعرسانی، از بازنشر مطالب بیارزش نشریات و سایتهای زرد و بیهویت که این عرصه مهم را به محل سودا تبدیل کردهاند، پرهیز کرده و با هوشیاری در قبال دسیسههای اسرائیل و خادمان منطقهای آن، به دنبال ترویج گفتمان وحدت و دوستی میان تمامی ملل مسلمان بهویژه همتباران همفرهنگ و همزبان خود در منطقه باشد و در دام بدخواهان ملتهای برادر و شریف ایران و تاجیکستان نیفتد.
تردیدی نیست که ملت فهیم تاجیکستان که از بدو استقلال دوستی و محبت ایرانیان را چشیده و شاهد خدمات آن به خود بوده، با این سیاهنماییها گمراه نشده و فراموش نمیکند که ایران با ابتکاراتی چون "هفته وحدت"، "روز جهانی قدس"، "گفتوگوی تمدنها"، "جهان علیه خشونت و افراطگرایی" و "امنیت شبکهای در منطقه" منادی وحدت مسلمانان و موحدان جهان بوده و با طرد جنگطلبان و مروجان خشونت، جهانیان را به گفتوگو، صلحجویی و همکاری فراخوانده است.
بخش دیپلماسی عمومی و رسانه ای سفارت جمهوری اسلامی ایران- دوشنبه
به هرترتیب ورای از گمانهزنیهایی که در خصوص ارتباط خبرنگاران و مدیران رسانهای تاجیک با سفارت عربستان سعودی، دریافت سهمیههای رایگان سفر حج (عمره و تمتع) و یا برخورداری از حمایتهای مالی این کشور میشود، انتظار آن میرود که این خبرگزاری به عنوان یک رسانه حرفهای و دولتی، اصول بنیادین اطلاعرسانی را زیر پا نگذاشته و مبتنی بر اصول انسانی و بر اساس عدل و انصاف فعالیت کند.
انتهای پیام/