به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا از عصر امام محمدباقر(ع) تا دوران امام رضا(ع) شاهد رشد و پویایی علمی و معرفتی تشیع هستیم. در این دوران هر کدام از اهلبیت(ع) با برپایی جلسات درس و بحث و مناظره شروع به نشر معارف ناب دین مبین اسلام کردند و شاگردان مبرزی در زمینههای مختلف علمی، معرفتی و کلامی تربیت کردند. در این برهه از تاریخ اسلام شاهد گرایش حداکثری مردم به مکتب اهلبیت وحی(ع) هستیم.
در این بین دشمنان اسلام یعنی عباسیان که خود با شعار «الرضا من آل الرسول» امویان را کنار زدند و در عصر امام صادق(ع) به حکومت رسیدند، مجبور شدند به صورت مخفیانه و زیرکانه به تقابل با اهلبیت(ع) بپردازند. یکی از این راهکارهای زیرکانه برپایی جلسات مناظره عالمان مذاهب، فرقههای اسلامی و سایر ادیان با امام رضا(ع) توسط هارونالرشید بود. وی با خیال اینکه از این طریق میتواند وجهه علمی امام(ع) سپس اصل مکتب وحی را زیر سؤال ببرد، این مناظرات را برپا کرد که با علم لدنّی امام رضا(ع) این حربه به شکست انجامید و نتیجه معکوسی داد.
در ادامه بخشی از مناظره امام رضا(ع) با عالمان اهل سنت در تفسیر یکی از آیات قرآن را میخوانید.
ابراهیم بن عباس صولی کاتب در سال 227 در اهواز روایت کرده است که گفت: روزی در محضر علی بن موسی(ع ) بودیم که حضرت به من فرمود: در دنیا نعمت حقیقی وجود ندارد، یکی از فقهای حاضر به حضرت عرض کرد: خداوند عزّوجلّ میفرماید: «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ اَلنَّعِیمِ؛ سپس در آن روز از نعمتها سوال خواهید شد» این نعمت در دنیاست و آن، نعمت آب سرد است.
امام رضا(ع) صدای مبارک خود را بلند کرد و فرمود: شما آن را چنین تفسیر کردهاید و هر یک در خصوص آن چیزی گفتهاید. طایفهای گفتند: مقصود آب خنک است، عدهای گفتند: مقصود غذای لذیذ و گواراست و شماری دیگر گفتند: مقصود خواب خوش است. امام رضا(ع) فرمود: حال آن که پدرم از پدرش امام صادق(ع) برایم حدیث فرمود که در حضور آن حضرت در تفسیر آیه «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ اَلنَّعِیمِ» همین حرفهای شما مطرح شد، و آن جناب خشمگین شد و فرمود: خداوند عزّوجلّ بندگان خود را نسبت به چیزی که به ایشان تفضّل کرده است بازخواست نمیکند و منّت گذاردن برای نعمت از سوی انسان زشت است، پس چگونه چیزی را که حتی مخلوق نمیپسند میتوان به خالق عزّوجلّ نسبت داد؟! مقصود از این "نعیم" دوستی و موالات نسبت به ما اهلبیت است که خداوند پس از سؤال از توحید و نبوّت، درباره آن بندگانش را مورد سؤال قرار میدهد؛ چرا که هر گاه بنده به نعمت دوستی ما وفا کند این وفاداری او را به نعمت جاویدان بهشت میکشاند. این را پدرم، از پدرش، از پدرانش، از امیرالمؤمنین(ع) حدیث کرد که آن حضرت فرمود: رسول خدا(ص) فرمود: ای علی، نخستین چیزی که پس از مرگ از بنده سؤال میشود این است که آیا به یگانگی خداوند و پیامبری محمد و ولایت تو بر مؤمنان که آن را خداوند و من برای تو قرار دادهایم، گواهی و شهادت داده است، زیرا هر کس به آن اقرار کند و بدان معتقد باشد به نعمت جاویدان (بهشت) دست مییابد.
«... قَالَ إِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لاَ یَسْأَلُ عِبَادَهُ عَمَّا تَفَضَّلَ عَلَیْهِمْ بِهِ وَ لاَ یَمُنُّ بِذَلِکَ عَلَیْهِمْ وَ اَلاِمْتِنَانُ بِالْإِنْعَامِ مُسْتَقْبَحٌ مِنَ اَلْمَخْلُوقِینَ فَکَیْفَ یُضَافُ إِلَى اَلْخَالِقِ عَزَّ وَ جَلَّ مَا لاَ یَرْضَى اَلْمَخْلُوقُ بِهِ وَ لَکِنَّ اَلنَّعِیمَ حُبُّنَا أَهْلَ اَلْبَیْتِ وَ مُوَالاَتُنَا یَسْأَلُ اَللَّهُ عِبَادَهُ عَنْهُ بَعْدَ اَلتَّوْحِیدِ وَ اَلنُّبُوَّةِ لِأَنَّ اَلْعَبْدَ إِذَا وَفَى بِذَلِکَ أَدَّاهُ إِلَى نَعِیمِ اَلْجَنَّةِ اَلَّذِی لاَ یَزُولُ وَ لَقَدْ حَدَّثَنِی بِذَلِکَ أَبِی عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ أَنَّهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَا عَلِیُّ إِنَّ أَوَّلَ مَا یُسْأَلُ عَنْهُ اَلْعَبْدُ بَعْدَ مَوْتِهِ شَهَادَةُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ أَنَّکَ وَلِیُّ اَلْمُؤْمِنِینَ بِمَا جَعَلَهُ اَللَّهُ وَ جَعَلْتُهُ لَکَ فَمَنْ أَقَرَّ بِذَلِکَ وَ کَانَ یَعْتَقِدُهُ صَارَ إِلَى اَلنَّعِیمِ اَلَّذِی لاَ زَوَالَ لَهُ» (عیون اخبار الرضا، ج2، ص129 - 130)