به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، سیر نزولی شمارگان کتاب در جامعه ایران، با وجود افزایش جمعیت و زیاد شدن شمار باسوادان در سه دهه اخیر نگرانکننده بوده است، بسیاری آن را به مشکلات اقتصادی چه در عرصه نشر و چه در سطح کلان جامعه مرتبط میدانند، اما آنچه بیش از همه در این میان تاثیرگذار است، فرهنگ است، مدتهاست فرهنگ کتابخوانی از جامعه ما رخت بربسته است، از همین روست که شمارگان کتاب در عرض چند سال از 10 تا 15 هزار نسخه به هزار و حتی 200 نسخه میرسد.
نگاهی به وضعیت نشر در سالهای اخیر نشان میدهد که هر چه از شمارگان کتابها کاسته شده است، ناشران برای جبران ضرر و زیان خود بر کتابسازیها افزودهاند، از همین روست که با اقیانوس وسیعی از کتاب با عمق بسیار اندک روبرو هستیم اما چاره چیست؟ محسن جوادی که سکان معاونت فرهنگی وزارت ارشاد را در دست دارد، چاره کار را در تحریک تقاضای مخاطب میداند.
وی میگوید: من با این مشکل بسیار در ذهنم کلنجار رفتم، این مشکل ریشههای بسیار عمیقتری دارد، در دنیا نیز چنین وضعیتی است. اما مشکلی که در ایران وجود دارد، چند جانبه است. ما عناوین بسیار زیادی داریم، صد هزار عنوان کتاب در سال 96 چاپ شده است، این تعداد بالای عناوین ارزش محسوب نمیشود، ظرفیت جامعه و توان تولیدش آنقدر نیست.
جوادی اضافه میکند: یا کمک درسیها زیادند یا کتابسازیهای بسیار داریم. ما حدود 15 هزار ناشرمجوزدار در کشور داریم، آیا این ناشران کارشان تخصصی است؟ خیر، مجبورند کتاب چاپ کنند تا پروانه فعالیتشان تمدید شود.
معاون فرهنگی ارشاد تصریح میکند: طبیعی است که شمارگان کتاب پایین میآید، یکی از دلایل این است که کتاب های خوب درست تولید و عرضه نمیشود، آن کتابهایی که خوبند و توانستند با وضعیت جامعه منتشر شوند، اتفاقا به چاپهای بالا برسند، شمارگان پایینی هم ندارند. یک بخش از پایین آمدن شمارگان کتاب قابل قبول است چون به شکلهای دیگری چون کتابهای صوتی، ایبوکها و ... نیز منتشر میشود.
وی گفت: البته گریهآور است، کتابی که در عهد ناصرالدین شاه نوشته شده است، با شمارگان 10 هزار نسخه سربی منتشر شده است، اگر سطح سواد و جمعیت آن زمان ایران را در نظر بگیریم متوجه نکته ماجرا خواهیم شد. اینکه چه میشود که شمارگان کتاب این اندازه کاهش پیدا میکند، به مسائل جامعه نیز باز میگردد، کما اینکه من فکر میکنم، شمارگان موجود هم واقعی نیست، این 300 نسخهای که بفروش میرود، خوانده نمیشود.
وی ادامه داد: یکی از اهداف اصلی ما باید تحریک تقاضای کتاب باشد. بخش زیادی از شهرهای ما کتابفروشی خوبی ندارند، روستاهای ما اصلا کتابفروشی ندارند، در حالیکه حجم زیادی از تحصیلکردههای ما در روستاها و شهرها هستند. ما شبکه توزیع و کتابفروشی قدیمی داریم، در حالی که در دنیا کتابفروشیها شکلهای جدیدی دارند، محل دیدار نویسندهها و فعالیتهای فرهنگی هستند و ... .
معاون فرهنگی ارشاد میگوید: در وضعیت فعلی باید تقاضای مصرف کتاب را بالا برد، یکی از اقداماتی که ما روی آن متمرکز شدهایم این است که بتوانیم از قانون اشتغال روستایی و تسهیلاتی که در این قانون دیده شده است، برای راهاندازی کتابفروشیها بهره بگیریم، البته متاسفانه در آییننامه این قانون اساساً کار فرهنگی دیده نشده است، حتی از وزارت ارشاد کسی عضو کارگروه آن نیست. ما در کمیسیون فرعی دولت این مورد را مطرح کرده و خواستار اصلاح آییننامه شدهایم تا بتوانیم در بخش روستایی به تحریک تقاضا بپردازیم.
جوادی اضافه میکند: ما در بخش بینالملل نیز دچار مشکل هستیم، ما در تاجیکستان نمیتوانیم کتاب بفروشیم، در افغانستان بسیار اندک حضور داریم، این در حالی است که ما بازار خوبی میتوانیم در منطقه اکو داشته باشیم. مشکل اصلی شمارگان به عادتهای فرهنگی ما برمیگردد، ما در آموزش و پرورش و آموزش عالی عادت مطالعه نداریم، اگر ما بازار را رونق دهیم، رونق دوامی نخواهد داشت، در فرهنگ اجتماعی وقتی ما میخواهیم تصمیمی بگیریم، نیاز به تفکر و مطالعه احساس نمیشود، تا این نیاز ایجاد نشود، فرهنگ مطالعه نیز شکل نمیگیرد. نهادهایی چون آموزش و پرورش و آموزش عالی، خانواده، نهادهای مذهبی علما و روحانیت نیز برای افزایش مطالعه باید ورود کنند. ما مذاکرات با این نهادها را آغاز کردهایم که امیدواریم زودتر نتیجه دهد.
انتهای پیام/